En büyük hedefi İstanbul'u fethetmek olsa da Fatih Sultan Mehmet döneminde inşa edilen yapılar da oldukça büyük önem taşır. Hangisi Fatih Sultan Mehmet döneminde inşa edilen yapılardandır, dediğimizde özellikle İstanbul'da inşa edilen yapılarının yerinin bir ayrı olduğunu görürüz. Otuz yıl kadar süren padişahlığı sırasında Osmanlı Devleti'ni bir cihan devleti konumuna çıkaran Fatih Sultan Mehmet'in yaptırdığı eserler Osmanlı Döneminin altın çağında yapılan oldukça önemli mimari eserlerdir.
Fatih Sultan Mehmet Kimdir?
Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı Devleti'ni cihan konumuna çıkaran eşsiz komutan ve büyük devlet adamlarından biridir. Tarih kitaplarına ''Çağ Açıp Çağ Kapatan Padişah'' olarak yazılan Fatih Sultan Mehmet 30 Mart 1432 tarihinde Edirne'de doğdu. Babası Sultan İkinci Murat, annesi ise Hatice Hüma Hatun'dur. 11 yaşında iken Manisa Saruhan sancakbeyi oldu.
Henüz 12 yaşında iken tahta çıkan Fatih Sultan Mehmet küçük yaşında Haçlı Seferleri ile karşı karşıya kaldı. Bazı devlet adamlarının duruma tepki göstermesi üzerine babası İkinci Murat tekrar tahta geçti ancak 1451 yılında vefat etmesiyle birlikte Fatih Sultan Mehmet 19 yaşında ikinci kez tahta çıktı. Tahta çıkar çıkmaz en büyük hayali olan İstanbul'un Fethi'ni gerçekleştirmek için planlar yapmaya başlayan Fatih Sultan Mehmet 21 yaşında 53 günün ardından 29 Mayıs günü İstanbul'u fethetmiştir.
Fatih Sultan Mehmet Döneminde İnşa Edilen Yapılar
Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'un fethinin ardından mimaride değişimler başlamıştır. Fetih geleneğine göre fethedilen yerdeki en büyük kilise camiye çevrilmektedir. Fatih Sultan Mehmet'in emri ile İstanbul fethedildikten sonra fethin sembolü olarak Ayasofya, camiye dönüştürüldü. Aynı zamanda yine Fatih Sultan Mehmet'in emri ile Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli şehirlerinde 300 kadar cami, 57 medrese, 59 hamam, 29 bedesten, çeşitli saray, hisar, kale, sur, han ve köprüler yaptırdı.
Hangisi Fatih Sultan Mehmet Döneminde İnşa Edilen Yapılardandır?
İki kez tahta çıkan ve büyük başarılar elde eden Fatih Sultan Mehmet dönemin de inşa edilen eserlerden birkaçını özellikleri ile birlikte şu şekilde sıralayabiliriz:
- Topkapı Sarayı, İstanbul'un fethinin ardından Fatih Sultan Mehmet tarafından 1460-1478 yılları arasında yaptırılmıştır. Top Kapı Sarayı'na Beyazıt'taki eski saraydan dolayı Sarây-ı Cedîd-i Âmire denilmiş, ardından Toplu Kapı denilen köşkün isminden dolayı Top Kapısı Sarayı adı kullanılmaya başlanmıştır. Marmara Denizi, İstanbul Boğazı ve Haliç arasında kalan tarihî İstanbul Yarımadası'nda bulunan saray, İstanbul'un sembolik yapılarından biridir.
- Fatih Külliyesi, Fatih Sultan Mehmet tarafından 1463-1470 yılları arasında yaptırılmıştır. Fatih Külliyesi, cami, medreseler, darüşşifa, tabhane, imaret, kervansaray, sıbyan mektebi, kitaplık, hamam, saraçlar çarşısı, han ve türbelerden oluşmaktadır. 1766 depreminde büyük kubbesi tamamen çöktüğü gibi duvarları da tamir edilemeyecek derecede yıkılmıştır.
- Kapalıçarşı, İstanbul kentinin merkezinde Beyazıt, Nuruosmaniye ve Mercan semtlerinin ortasında yer alan dünyanın en büyük çarşısı ve en eski kapalı çarşılarından biridir. İki bedestenden İç Bedesten yani Cevahir Bedesteni müellifler arasında tartışmalı olmakla beraber büyük olasılıkla Bizans'tan kalma bir yapıdır. Bu nedenle Kapalıçarşı'nın inşaatına Fatih Sultan Mehmet tarafından başladığı yıl olan 1460 çarşının kuruluş yılı olarak kabul görmüştür.
- Yeni Bedesten, 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan Kapalıçarşı'nın ikinci önemli yapısıdır ve Sandal Bedesteni olarak anılmaktadır.
- Yıldız Hamamı, Fatih Sultan Mehmet zamanında İstanbul'un fethine katılan Necmeddin, kendisi mülk olarak verilen kilisenin olduğu yere yaptırdığı bir hamamdır. Mehmet Ziya, İstanbul ve Boğaziçi adı eserinde Yıldız Dede Hamamının kurnasında hasta çocuklar şifa bulsun diye yıkanır.
- Saray-ı Cedide Amire'nin bir diğer adı Edirne Sarayıdır. Pek çok yapısı Fatih Sultan Mehmet zamanında inşa edilen ve bünyesinde çok farklı işlevli yaklaşık 100 civarında yapıyı barındırır.
- Eyüp Sultan Camii ve etrafındaki medrese, aşhane-imaret, hamamla türbeden oluşan külliye Fâtih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un fethinin hemen arkasından yaptırılmıştır.
