Emperyalizm, 20. yüzyılın başından beri dünyada görülen bir politikadır. Lakin emperyalizmin tarihi bundan çok daha önceye dayanmaktadır. Zira emperyalizmin 18. yüzyıl sömürgeciliğinin gelişmiş halidir. Emperyalizm, genel olarak ekonomik ve siyasi açıdan yayılmacı bir politikadır. Lakin emperyalizmde asıl olan ekonomik yayılmadır, siyasi açıdan egemenlik amaç değildir. Zira emperyalizm genellikle ülkelerin siyasal bağımsızlıklarına zarar vermeden yapılmaktadır.
EMPERYALİZM NEDİR?
Emperyalizm yahut diğer isimleri ile ekspansiyonizm veya yayılmacılık; bir ülke tarafından, diğer bir ülkenin siyasi idaresinin ele geçirilmesi ve o ülkenin ekonomik açıdan sömürülmesi anlamına gelen politikadır. Emperyalizmin anlamı ve ana noktası ekonomik çıkardır. Bu açıdan emperyalizm, kapitalizmin can yoldaşıdır. Hatta emperyalizm, kapitalizmin en üst seviyesidir. Peki emperyalizm ne demektir?
Emperyalizm, başka bir devletin ekonomik kaynaklarından yararlanma amacı güden bir politikadır. Emperyalizm tarihini 18. ve 19. yüzyıl sömürgeciliğine borçludur. Zira emperyalizmde de bir ülke, başka bir ülkenin siyasi ve ekonomik egemenliği altına girmektedir ve bu ülkede yayılmacı politika izlenmektedir. Yani bir devlet, diğer devleti köle olarak kullanmaktadır. Lakin emperyalizmde esas olan ekonomik bağlılıktır; siyasi bağımlılık değil. Başka bir ifade ile; emperyalizmde sömürülen ülkenin, sömüren ülkeye siyasal bağımlılığı esas değildir. Burada esas olan ekonomik bağlılıktır.
Emperyalizm ile ilgili bilinmesi gereken bir diğer kavram ise küresel emperyalizmdir. Peki küresel emperyalizm nedir? Kısaca değinmek gerekirse; küresel emperyalizm, emperyalizmin en üst seviyesi olarak kabul edilen ve küreselleşme kavramı ile benzeyen günümüz çağının bir olgusudur.
EMPERYALİZM NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?
Emperyalizmin ortaya çıkışı aslında 18. yüzyılda Sanayi Devrimi ile birlikte olmuştur. Emperyalizm ortaya çıkış amacı ise şu şekilde sıralanabilmektedir;
İLK EMPERYALİST ÜLKE
Tarihte ilk olarak emperyalist politika izleyen ülke İngiltere'dir. Zaten emperyalizm de ilk olarak 1870'li yıllarda İngiltere'de uygulanmaya başlanmıştır. İngiltere'de başlayan emperyalizm hareketi zamanla başta kapitalist ülkeler olmak üzere tüm dünyaya yayılmıştır. Ekonomik bir sistem olarak ise emperyalizmin analizini yapan ilk kişi Vladimir Lenin'dir. 'Kapitalizmin En Yüksek Aşaması Emperyalizm' isimli bu eser, emperyalizmin en önemli kaynakları arasında yerini almaktadır.
EMPERYALİST NEDİR?
Emperyalist politikayı izleyen ülkelere emperyalist denmektedir. Yani emperyalizmi uygulayan ülkeler emperyalist olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde halen emperyalist ülkelere rastlanmaktadır. Zira yukarıda da belirtildiği üzere kapitalizm ve emperyalizm birbirinin yol arkadaşlarıdır. Emperyalist ülkelerin başında Amerika ve İngiltere yer almaktadır. Bu ülkeler haricinde ise Çin, Kuzey Kore ve Rusya'da emperyalist ülkeler arasında yer almaktadır. Emperyalist kelimesi sadece ülkeler için değil, insanlar içinde kullanılabilen bir kelimedir.
KÜLTÜREL EMPERYALİZM NEDİR?
Emperyalizmin bir türü olan kültürel emperyalizm; bir ülkenin kendi kültürünü ve ideolojisini, başka bir ülkenin halkına benimsetmesidir. Emperyalizmde, bir ülke diğer ülkeyi ekonomik, siyasi açılardan etkisi altına almaya çalışmaktadır. Kültürel emperyalizmde ise ilk adım ülkenin kültürü üzerinde atılmaktadır. Kültürel emperyalizm, sömürgeciliği ve yayılmacılığı kolaylaştırmaktadır. Kültürel emperyalizme örnek olarak; yıllar boyunca Batı kültürünün filmler aracılığı ile diğer ülkeleri giyim, eğlence vb. açılardan kendisine benzetmesi verilebilir.