Günlük hayatımızda karşılaştığımız farklı dillerden Türkçeye geçen kelimeler arasında bulunan emir sözcüğünün eş anlamlısının ne olduğu genellikle yeni neslin araştırdığı bir konudur. Arapça amr kökünden gelen bu kelime buyruk anlamı taşır. Emir kelimesinin tarihte yazılı olarak geçtiği ilk kaynak 1300 yılından önce yazılmış olan Atabet-ül Hakayık'tır. Peki, eskilerin hala sıkça kullandığı emir sözcüğünün eş anlamlısı nedir? İşte, emir eş anlamlısı…
Emir ne demek? Türk Dil Kurumu'na Göre Emir Tanımı
Türk Dil Kurumu emir kelimesinin üç farklı anlam taşıdığını belirtmektedir. Sözlüğü açtığımızda karşımıza çıkan ilk anlamı buyruk, komut anlamıdır. Emir kelimesinin sözlükteki ikinci anlamı istektir. Son olarak, bu kelimenin bitki bilimde kullanılan anlamı Orta Anadolu'da şarap yapımı için üretilen, orta kalın kabuklu, beyaz renkli, kısa ve karışık budanan bir tür üzümdür.
Emir Eş Anlamlısı
Türk Dil Kurumu'na göre emir kelimesinin iki farklı eş anlamlısı vardır. Günümüzde yerine en çok kullandığımız emir eş anlamlısı talimat kelimesidir. Talimat kelimesi öğrenme, ilim sağlama anlamına gelen Arapça talim kelimesinden türetilmiştir. Talimat sözcüğünün tarihte geçtiği ilk yazılı kaynak Ahmed Vefik Paşa'nın 1876 yılına ait Lehce-ı Osmani eseridir. Bu eser bir sözlük olup talimat kelimesini tahriren ve şifahen tembihat olarak tanımlamaktadır. Eski zamanlarda çokça kullanılan emirin eş anlamlısı ise ferman sözcüğüdür. Bu sözcük buyruk, hüküm, hükümdar iradesi anlamına gelen Farsça farman kelimesinden alıntıdır. Yapılan araştırmalara göre ferman kelimesinin yazılı olarak geçtiği ilk kaynak 1310 yılına ait Nasırüddin Rabguzi'nin Kısasü'l-Enbiya eseridir.