Üzerinde yaşadığımız Anadolu toprakları pek çok medeniyete, topluma ve kültüre ev sahipliği yapmıştır. Tarih konularında mutlaka karşımıza çıkan konular arasında, Anadolu'da var olmuş beylikler de mevcuttur. Bahsi geçen beyliklerden birisi de Dulkadiroğlu beyliğidir. Anadolu ve Osmanlı tarihiyle ilgilenenler Dulkadiroğulları nerede kuruldu? Dulkadiroğulları hangi boydan? Suallerinin cevaplarını araştırmaktadır. Şimdi detaylı bilgileri birlikte inceleyelim.
Dulkadiroğulları Beyliği 1298-1522 yılları arasında Anadolu'nun güneyinde, Elbistan merkez olmak üzere hüküm sürmüş olan bir Türkmen Devletidir. Dulkadiroğulları'nın Oğuzlar'ın Bozok kolundan geldiği bilinmektedir. Kurucusu Zeyneddin Karaca Bey'dir. Kendisinden aynı zamanda Dulkadiroğlu Karaca Bey olarak da bahsedilmektedir.
Zeyneddin Karaca Bey, 1335 yılında Çukurova'daki Ermeniler üzerine akın yapmış ve topladığı ganimetler ile Elbistan'a dönmüştür. Burada bir süre Türkmen reislerinden Taraklı Halil Bey ile savaştıktan sonra 1337 yılında Mısır ve Suriye'ye egemen olan Memlük Sultanı el-Melikü'n-Nâsır Muhammed, Suriye sınırlarının güvenliğini sağlamak için Dulkadirli ailesinden Zeyneddin Karaca'ya hilat ve hediyeler vermiş ve onu Elbistan naipliğine atamıştır. Böylelikle Memlükler'in himayesinde yaklaşık iki asır kadar devam edecek olan Dulkadiroğulları Beyliği kurulmuştur.
Zeyneddin Karaca Bey, beyliğinin sınırlarını genişletme ve bağımsız olma istekleri sonucunda bir sürü savaş vermiş ancak en sonunda Memlükler'e yenilmiş ve Kahire'de idam edilmiştir.
Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim, 1514 yılında Çaldıran zaferinden sonra Dulkadiroğulları Beyliği'ni ortadan kaldırmak için harekete geçmiştir. Osmanlı İmparatorluğu ile Memlükler arasında mücadelelere neden olan Dulkadiroğulları Beyliği, Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan Turnadağ Savaşı ile Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanmıştır. Yaklaşık iki asır devam eden Dulkadiroğulları Beyliği, Osmanlılar'ın Anadolu'da sınırlarına ekledikleri son beyliktir. Dulkadiroğulları Beyliği; Kırşehir-Bozok-Kayseri-Pınarbaşı, Elbistan, Harput-Maraş-Kadirli-Antep gibi geniş bir alanda hakimiyet sürmüştür. Günümüzde de Kırşehir, Kayseri, Malatya gibi illerde bu hanedana bağlı aileler varlıklarını devam ettirmektedir.
Osmanlı Devleti'ne bağlandıktan sonra Dulkadiroğlu Hanedanı'nın şehzadeleri Osmanlı Devleti içinde Beylerbeyi, Sancakbeyi, Tımarlı Sipahi Alaybeyleri olarak önemli görevlerde bulunmuşlardır. Dulkadiroğulları, Osmanlı Sarayı'na bir sürü gelin göndermiş ve böylelikle hanedanlar arası akrabalık da oluşmuştur.
Dulkadiroğulları Beyliği döneminde başta Maraş ve Elbistan'da olmak üzere camii, mescid, medrese, türbe, zâviye, köprü, kale vb. pek çok dinî ve sosyal tesis yapılmıştır. Bu eserlerin birçoğu günümüze kadar ulaşmıştır. Bu eserlerden bazıları şunlardır:
Genellikle 15. ve 16. yüzyıllardan kalma bu eserlerin çoğu Osmanlı Devleti ve sonrasında Türkiye Cumhuriyeti tarafından birçok defa restore edilip onarılarak günümüze kadar getirilmiştir.