Bilim kurgu yapımlarında sık sık yer verilen distopya ve ütopya kavramları edebiyat ve sinema meraklılarınca inceleniyor. Bu kelimelerin anlamı ve kökeni hakkında araştırma yapanlar, distopya ne demek, distopik ne demek, ütopya ve distopya nedir gibi sorulara yanıt arıyor. İşte bu kelimeler hakkında merak edilenler.
ÜTOPYA VE DİSTOPYA NE DEMEK?
Ütopya ve distopya kelimeleri Eski Yunanca kökenlidir. Eu "mükemmel olan" topos da "yer, toprak, ülke" anlamlarına gelir. Eutopia "mükemmel yer, olması arzulanan yer" anlamlarına gelir. Distopya ise bunun tam aksi olarak dys/dis "kötü, hastalıklı" ön ekiyle kötü ütopya, yani kötü bir yer anlamına gelir.
DİSTOPYA NEDİR?
Distopya anti-ütopya yani ütopyanın karşıtı olarak karşımıza çıkan bir ifadedir. Ütopik toplum anlayışının tam aksini ifade eder. Genelde gelecek zamana dair olumsuz tahminleri içeren distopyalarda karamsar, kötümser ve karanlık bir hava hakimdir.
DİSTOPİK NEDİR?
Distopya kelimesinden türetilen distopik ifadesi, bir distopya içeren olaylar ve yapımlar için kullanılır. Distopik yapımlar; yakın ya da uzak bir gelecekte baskıcı bir yönetim altında ezilen toplumu, bir doğal afet ya da saldırı sonrası oluşan kıyamet sonrası dünyayı ya da büyük bir savaşın yıkıntılarını konu edinir. Bazen bir uzaylı istilası, salgın, gerçekleşmesi güç olayların da yaşandığı sıkça görülür.
DİSTOPİK FİLM NE DEMEK?
Distopik filmler ve romanlar adından anlaşılacağı üzere distopya içeren yapımlardır. Distopik yapımlarda olması arzulanmayan, kötücül ve karanlık bir gelecek tasviri söz konusudur. En çok beğenilen ve kültleşen distopik film ve kitaplar şunlardır:
Distopik romanlara örnekler:
George Orwell - 1984
George Orwell – Hayvan Çiftliği
Katherine Burdekin – Swastika Geceleri
Ivan Zamyatin - Biz
Aldoux Huxley - Cesur Yeni Dünya
Ray Bradbury - Fahrenheit 451
Zülfü Livaneli – Son Ada
Suzanne Colins - Açlık Oyunları
Veronica Roth – Uyumsuz
Distopik filmlere örnekler:
Danny Boyle - 28 Gün Sonra ve 28 Hafta Sonra
Kurt Wimmer - Equilibrium (İsyan)
Lana Wachowski ve Lilly Wachowski - Matrix
Ridley Scott - Blade Runner (Bıçak Sırtı)
