Karbonmonoksit, solunması oldukça tehlikeli bir gazdır. Özellikle soba ile ısınan alanlarda ortaya çıkması ve nefes yolu ile ciğerlere çekilmesi sonucunda karbonmonoksit zehirlenmesi adı verilen bir rahatsızlığa yol açabilir. Bu durum sadece evlerde değil; karbonmonoksitin sık sık kullanıldığı sektörlerde de sıklıkla yaşanabilmektedir. Bu zehirlenme eğer zamanında müdahale edilmez ise ölüme bile yol açabilmektedir.
CO NEDİR?
CO yaygın adı karbonmonoksittir ve bu bileşik bir oksijen atomu ile bir karbon atomunun birleşimiyle oluşur. İnorganiktir. Karbonmonoksit bileşiğinde karbon ve oksijen atomlarının arasında üçlü bağ kurulmaktadır.
Kokusu, rengi ve tadı olmayan karbonmonoksit gazı yakıldığında mavi bir alev ortaya çıkartır. Oldukça zehirli olan bu gazın bulunduğu ortamda var olan havadaki oranı artarsa bir süre sonra kana karışır ve kanda oksijen taşıyıcısı olan hemoglobin ile bağlanarak hücrelere oksijen taşınmasını engeller. Bu durumda da kandaki karbonmonoksit miktarı artar ve bir süre sonra hücrelerin ölümü ile sonuçlanan karbonmonoksit zehirlenmesi yaşanır. Karbonmonoksit zehirlenmesinin zamanında fark edilmemesi ve geç müdahale edilmesi halinde çok büyük sağlık sorunları hatta ölüm bile yaşanabilir.
CO ASİT Mİ BAZ MI?
Bir maddenin asit ya da baz olup olmadığını anlamak için öncelikle bu maddenin pH cetvelinde bulunduğu konuma bakmak gerekir. Eğer bir madde pH cetvelinde 0 ile 7 arasında değer alıyorsa asit; 7 ile 14 arasında yer alıyorsa baz; tam olarak 7 değerinin üzerinde bulunuyorsa ise nötr madde olarak nitelendirilir. Asit maddeler 0 değerine ne kadar yakınsa o kadar kuvvetli asit; baz maddeler ise 14 değerine ne kadar yaklaşırsa o kadar kuvvetli baz olmaktadır. pH cetvelinde 1 değer değişimi asitlik ve bazlık derecesini 10 kat arttırmaktadır. Yani 2 pH değerine sahip bir maddenin asitlik derecesi 3 pH derecesine sahip bir maddenin 10 katı olurken 13 pH'a sahip bir maddenin bazlık derecesi 12 pH değerine sahip bir maddeden 10 kat fazla olacaktır.
Asitlerin genel özellikleri tatlarının ekşi olması, sulu çözeltilerinin elektriği iletmesi, ortama H+ iyonunu vermesi, turnusol kağıdını kırmızıya çevirmesi ve cam kaplarda saklanmaları gerekmesidir. Bazların genel özellikleri ise turnusol kağıdını maviye çevirmesi, tadlarının acı olması, cildi tahriş etmesi, elde kayganlık hissi yaratması, sulu çözeltilerinin elektriği iletmesi ve ortaman OH- iyonu vermesidir.
CO bileşiğinin adı aynı zamanda karbonik asittir. Adından da anlaşılacağı üzere karbonmonoksit bileşiği bir asittir.
CO MOLEKÜL AĞIRLIĞI
CO molekülünün IUPAC yani uluslararası ismi karbonmonoksittir. Aynı zamanda karbonik adı ile de bilinen karbondioksit asidik bir gazdır ve birçok farklı endüstride kullanılmaktadır. Özellikle yakıt olarak kullanılan bu maddenin oldukça zehirli olması sebebiyle akciğerlere çekilmesi oldukça tehlikelidir. Havadaki derişiminin artması karbonmonoksit zehirlenmesine neden olarak kişinin ya da kişilerin ölümü ile sonuçlanan problemler yaşatabilir.
Karbonmonoksitin molekül ağırlığı 28,01 gr/mol olarak hesaplanırken yoğunluğu ise 1,2506 kg/m3 olarak karşımıza çıkmaktadır. Karbonmonoksit gazının kaynama noktası -191,5 °C iken erime noktası ile -205 °C olmaktadır.