Büyük kan dolaşımı, vücudun alt kısımlarından (ayaklar ve bacaklar gibi) kalbe venöz dönüşün gerçekleşmesi ve kanın üst vücuda doğru iletilmesi açısından önemli bir olaydır. Yolda yürürken veya ayakta dururken, ayak ve bacak kaslarından yukarıya doğru üst vücuda kan pompalamayı sağlar. İleri yaşlarda, yüksek kilolu ve şeker hastalığına sahip olmak, hareketsiz bir yaşam tarzını benimsemek kan dolaşımını olumsuz yönde etkiler. Tüm bunlar, kanın vücudun alt kısmından kalbe geri dönmesini zorlaştırır. Bu yüzden, büyük kan dolaşımı nerede başlar nerede biter diye merak edenlerin sayısı fazladır. Bu durum ayaklarda ve bacaklarda ağrıya, şişmeye, kramplara ve varise neden olabilir. İşte büyük kan dolaşımı nedir? Büyük Kan Dolaşımı sırası ile nerede başlar ve biter, nasıl gerçekleşir? Sorularının cevapları…
Büyük kan dolaşımı ya da bilinen diğer adıyla sistemik dolaşım, kalpten başlayan ve vücudun tüm organlarına gönderilen temiz kanın dolaşımı anlamına gelir. Aynı zamanda, deoksijenlenmiş kanın organlardan tekrar kalbe geri dönüşüdür.
Sol karıncıktaki temiz kan, atardamarlar ve aort aracılığıyla tüm vücuda dağıtılır. Kılcal damarlar ile oksijen ve karbondioksit transferi gerçekleşir. Daha sonra, karbondioksit dolu kirli kan kalbin sağ kulakçığına gönderilir. Tüm bunlar, büyük kan dolaşımı esnasında meydana gelir.
İnsan bedenindeki tüm dokulara temiz kan taşıyan büyük kan dolaşımı sırasıyla aşağıdaki gibi gerçekleşir.
1.Oksijenli temiz kan, kalbin en kaslı kısmı, yani sol ventrikül tarafından sistemik dolaşıma gönderilir.
2 Bu kan, atardamarlara ulaşmadan önce aorta iletilir ve daha sonra arteriollerden dolaşır.
3.Değişim yapılacak alanlara, başka bir deyişle kılcal ağlara gider. Kan ve hücreler arasındaki oksijen ve karbondioksit değiş tokuşu yapılır.
4.Oksijensiz hale gelen kirli kan, kılcal damarlardan venüllere, daha sonra damarlara gitmek üzere bırakılır.
5.Sonunda kalbe vena kava yoluyla ulaşır ve sağ atriyuma giriş yapar.
Zayıf kan dolaşımına neden olabilecek pek çok faktör vardır. Bunlar arasında, değişken hava şartları (sıcaklık artışı) , hormonal düzende bozulmalar, yaş, aşırı kilo, spordan uzak bir yaşam tarzı veya sadece genetik etkenlerdir. Nedeni her ne olursa olsun, dolaşım problemleri her zaman aynı şekilde ortaya çıkar.
Alt ekstremite damarlarında dolaşan kan, kalbe geri dönmek konusunda sıkıntı yaşar. Sonuç olarak dolaşım yavaşlamaya başlar, kan alt vücutta stabil bir hal alır ve kuvvetli basınca maruz kalan damarlar genişleyerek varis gibi kalp ve damar hastalıkları ortaya çıkar.
Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen zayıf sistemik kan dolaşımı, şişmiş bacaklara, kramplara, karıncalanmaya ve hatta bacakları gece yatarken bile hareket ettirmek için durdurulamaz bir ihtiyaç hissine neden olur. Bunu önlemek için yapılabilecek olanlar şunlardır:
1.Sağlıklı kan dolaşımı için her gün yürüyüş yapılmalıdır.
2.Saatlerce ayakta durmak ve aynı şekilde oturmak, büyük kan dolaşımını yavaşlatır. Bundan dolayı, her iki saatte bir durmadan en az 40-50 adım atılmalıdır. Bu, venöz pompayı aktive etmek ve kan dolaşımı için önemlidir.
3.Ayakta veya oturarak çalışan kişilerin bacaklarını rahatlatmak için aralarda yürümeleri veya durdukları yerde bacaklarını, 20-30 defa yerden yukarıya doğru kaldırıp indirerek egzersiz yapmaları faydalıdır. Egzersizi, aralıklarla birkaç defa tekrarlamak etkiyi artırır.
