Belirtili İsim Tamlaması Nedir, Nasıl Bulunur? Belirtili İsim Tamlaması Örnekleri

İsim tamlaması, Türkçe dil bilgisi konusunun bel kemiği olarak bilinmektedir. Takısız isim tamlaması, zincirleme isim tamlaması, belirtisiz isim tamlaması ve belirtili isim tamlaması gibi alt başlıklara ayrılan bu konunun detaylı bir şekilde öğrenilmesi, dil bilgisinin doğru kullanılması için büyük önem arz eder. İsim tamlaması konularından e çok araştırılan alt başlık ise belirtili isim tamlaması olarak karşımıza çıkar.

Belirtili isim tamlaması nedir?

Belirtili isim tamlaması isim tamlamasının alt başlıklarından biridir. İki isimden meydana gelen belirtili isim tamlamasında hem tamlayan hem de tamlanan ek alır. İlk isim tamlayan, ikinci isim ise tamlanan olarak adlandırılır. Tamlayanın aldığı ek ilgi ekidir. -ın, -in, -un ve -in ekleri tamlayana gelir. Tamlananın aldığı ek ise iyelik ekidir. -ı, -i, -u, -ü ekleri de tamlanana gelir. Belirtili isim tamlamasında araya sıfat girer mi sorusu da sıkça sorular. Belirtili isim tamlaması iki ismin bir araya gelmesiyle oluştuğu için araya sıfat girmez.

Belirtili isim tamlaması nasıl bulunur?

Belirtili isim tamlamasını bulmak için tamlayan ve tamlanana soru sorularak doğru cevap bulunur. Belirtili isim tamlamasını bulmak için hangi sorular sorulur? Sorusunun cevabı "Kimin" ve "Neyin"dir. Belirtili isim tamlamasının bulunması için aşağıdaki özelliklere de dikkat edilmesi gerekmektedir.

Tamlayanın -ın, -in, -un ve -in ekleri alması zorunludur.

Tamlananın -ı, -i, -u, -ü ekleri alması zorunludur.

Tamlayan sesli harf ile sonlanırsa kaynaştırma harfi olan "n" gelir.

Eğer tamlanan sesli harf ile biterse kaynaştırma harf olarak "s" gelir.

Kaynaştırma kuralına uymayan kelime ise "Su" kelimesidir. Su kelimesi tamlayanda her zaman y harfi ile kaynaşmayı gerçekleştirir.

Belirtili isim tamlamasında şiirlerde tamlanan ve tamlayanın yeri değişkenlik gösterebilir.

Belirtili isim tamlaması örnekleri

Belirtili isim tamlamasında hem tamlayan hem de tamlanan ek alır. Aşağıda verilen örneklerde birinci kelime tamlayan ikinci kelime ise tamlayandır. Belirtili isim tamlamasına örnekler:

• Pizzanın peyniri
• Okulun sokağı
• Suyun rengi
• Perdenin tülü
• Lambanın ışığı
• Elif'in kitabı
• Elinin kiri
• Kolyenin ucu
• Pınarın suyu
• Arabanın ışığı
• Evin boyası
• Duvarın sıvası
• Yaşamın öyküsü
• Çınarın gölgesi
• Devletin sırrı
• Ayakkabının bağı
• Bilgisayarın çantası
• Telefonun kılıfı
• Kalemin ucu
• Elbisenin rengi

Belirtili isim tamlaması cümleleri

Belirtili isim tamlaması ile ilgili örnek cümleler aşağıdaki gibidir:

• Defterin yaprağı dökülen çay nedeni ile ıslanmıştı.

Yukarıdaki yer alan cümlede defterin kelimesi tamlayan eki, yaprağı kelimesi ise tamlanan eki almıştır.

• Elindeki yüzüğün değeri ileride çok artacak.

Yukarıdaki yer alan cümlede yüzüğün kelimesi tamlayan eki, değeri kelimesi ise tamlanan eki almıştır.

• Pizzanın tadı çok kötü olduğu için hepsini çöpe atmak zorunda kalmıştı.

Yukarıdaki yer alan cümlede pizzanın kelimesi tamlayan eki, tadı kelimesi ise tamlanan eki almıştır.

• Dolabın kapağı eskidiği için en ufak darbede kırılmıştı.

Yukarıdaki yer alan cümlede dolabın kelimesi tamlayan eki, kapağı kelimesi ise tamlanan eki almıştır.

• Derenin suyu, fabrika atıklarından dolayı kullanılamaz hale gelmişti.

Yukarıda verilen örnekte cümle içerisindeki derenin kelimesi tamlayan, suyu kelimesi ise tamlanan olarak kullanılmıştır.