Tarihimize dönüp baktığımız zaman çeşitli kuruluşlar ve örgütlenmeler görmekteyiz. Bu durumun bir örneği de Bacıyan-ı Rum teşkilatıdır. Bu terimi ilk kez duyanların aklına 'Bacıyan-ı Rum ne iş yapar? Bacıyan-ı Rum teşkilatı ne zaman kuruldu?' gibi sorular gelmektedir. Biz de bu yazımızda, Bacıyan-ı Rum teşkilatı hakkındaki bilgileri ele aldık.
Bacıyan-ı Rum teriminin sözlük anlamı Anadolu'lu kadınlar/ kız kardeşler anlamına gelir. Tarihe baktığımızda Anadolu'daki Türk beylikleri dönemlerinde kurulmuş kadın örgütlenmesi teşkilatına Bacıyan-ı Rum teşkilatı adı verilmiştir. Tarihi kaynaklar arasında sadece 1600'lü yılların tarihçisi Aşık Paşazade'nin "Tevarih-i Ali Osman" eserinde bu teşkilattan bahsettiğini görmekteyiz. Aşık Paşazade bu eserinde, Osmanlı Devleti'nin cihana hükmeden büyük bir imparatorluk olmasında katkısı olan etkenlerin arasında Bacıyan-ı Rum teşkilatının da olduğunu belirtmiştir.
Bacıyan-ı Rum teşkilatının var oluş amacı Ahilik ile aynı paraleldedir. Teşkilata mensup kadınlar, hem dini hem de sosyal çalışmalara girişirken, aynı zamanda gerektiğinde silahlı olarak savaş ve seferlere katılırlardı. Bu teşkilatın faaliyetlerinden en önemlisi Anadolu'daki yetim genç kızlar, kimsesiz, eşini kaybetmiş, hasta ve ihtiyar kadınların yardımına koşmaktır. Bacıyan-ı Rum teşkilatı bahsi geçen kadınların sosyal ve ekonomik eksiklerini kapatmak için sürekli bir çalışma halinde idi.
Bacıyan-ı Rum teşkilatı Ahi Evran'ın hanımı Fatma Bacı tarafından kurulmuştur. 1200'lü yılların başında kurulan bu teşkilat dünyanın bilinen ilk kadın dayanışması örgütüdür.