Ay takvimi, Ay'ın doğal döngüsüne dayanan ve insanlık tarihinde uzun süre kullanılan bir zaman ölçüm sistemidir. Ay takvimlerinin hesaplanması ve kullanımı, Güneş takvimi gibi daha karmaşık sistemlere göre daha basit görünse de, özellikle uzun vadede bazı zorluklar ortaya çıkarabilir. Bu nedenle, modern dünyada genellikle Güneş takvimi tercih edilmektedir. Ay Takvimi nasıl hesaplanır, ne zaman bulundu, kim buldu dediğimizde bu döngünün bir "sinodik ay" olarak adlandırıldığını görürüz.
Ay takviminin hesaplanması, Ay'ın hareketlerinin hassas bir şekilde gözlemlenmesine ve matematiksel hesaplamalara dayanır. Ancak temel olarak şu adımlar izlenir:
Yeni Ayın Gözlemlenmesi: Her ayın başlangıcı, çıplak gözle görülebilen yeni ayın ilk gözlemi ile belirlenir.
Ay Döneminin Belirlenmesi: Ay'ın bir tam devir yapması için geçen ortalama süre (29.5 gün) esas alınır.
Ayların Belirlenmesi: Bu süreye en yakın tam sayılar (29 veya 30 gün) alarak aylar belirlenir.
Yılın Belirlenmesi: 12 ayın bir araya gelmesiyle bir ay yılı oluşur. Ancak Ay yılı, Güneş yılından daha kısa olduğu için, ay takvimlerinde zaman zaman düzeltmeler yapmak gerekir. Bu düzeltmeler genellikle ek aylar ekleyerek veya gün sayılarında küçük değişiklikler yaparak gerçekleştirilir.
Ay takvimi, insanlık tarihinin en eski zaman ölçüm sistemlerinden biridir. Sümerler, muhtemelen ayın devrelerine dayalı bir takvimi kullanan ilk medeniyetti. Sümer-Babil ayları yeni Ay'ın göründüğü gün başlıyordu. Saray astronomları mevsim hataları bariz hale geldiğinde takvimde gerekli düzenlemeleri yapıyorlardı.
Daha sonra Yunan astronomlar da Ay yılını Güneş yılına uyarlayan çeşitli düzenlemeler yaptılar. Roma cumhuriyet takvimi, muhtemelen Yunan Ay takvimini temel almıştı.
Günümüzde bazı dinî gruplar Ay takvimlerini kullanmaya devam ederler. Örneğin Yahudi takvimi, milattan 3760 yıl 3 ay önce başlar. İslam takvimi (Hicri takvim) ise Peygamber Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicret ettiği yılı başlangıç olarak alır ve tamamen Ay'ın hareketlerine göre düzenlenir.
