Antropoloji sosyal bilimler içerisinde insanı en geniş çapta inceleyen disiplindir. Antropoloji insanlığın birbiri ile iletişimini ve birbirleri üzerindeki etkilerini inceleyerek, geçmişe bir kapı aralar. Bu kapıdan da geçerek günümüz insanının hareketlerini anlamlandırır. Antropoloji insanı birçok açıdan ele almaktadır. Bu nedenle de pek çok alt dala sahiptir. İşte antropoloji ile ilgili merak ettiğiniz her şey!
ANTROPOLOJİ NEDİR?
Antropoloji en genel anlamı ile insan bilimidir. Antropoloji, geçmişten günümüze kadar geçen süre içerisindeki insanları, bu insanların davranış şekillerini ve toplulukları akademik olarak inceleyen bilim dalıdır. Antropoloji kelimesinin kökeni Eski Yunancaya dayanmaktadır. Eski yunanca da insan manasına gelen anthropos kelimesi ile bilim anlamına gelen logos kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Bu açıdan insan bilimi anlamını taşımaktadır. Türk Dil Kurumu ise antropoloji kelimesini şöyle tanımlamaktadır: İnsanın kökenini, evrimini, biyolojik özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen bilim, insan bilimi. Günümüzde antropoloji dendiğinde akla gelen isimlerin başında olan Eric Wolf ise antropolojiyi beşeri bilimlerin en bilimseli, ve bilimlerin en insanisi olarak tanımlamıştır. Her tanıma bakıldığında ortaya çıkan sonuç aynıdır: Antropoloji insanı inceleyen bir disiplindir.
Antropoloji biliminin ortaya çıkışı, 17 ile 20. yüzyıllar arasında Avrupa kolonileşmesi ile doğal tarihin ortaya çıkması ile gerçekleşmiştir. Lakin antropoloji hızlı bir şekilde anlam değiştirerek kendisini doğal tarihten ayırmış ve ayrı bir disiplin haline gelmiştir. 19. yüzyılın başlarında antropoloji, kendine özgü bir disiplin olarak, şu anki bilinen hali ile sahneye çıkmıştır.
Antropoloji kendi içerisinde birçok alt dala ayrılmaktadır. Lakin bu alt dallardan en çok bilinenleri biyolojik antropoloji, sosyokültürel antropoloji ve arkeolojidir. Lakin bu dallar haricinde de antropolojinin birçok dalı bulunmaktadır. Sayılan antropolojinin alt dallarına kısaca değinmek gerekirse;
Biyolojik antropoloji: Fiziksel antropoloji olarak da bilinen biyolojik antropoloji; insanlığın biyolojik açıdan evrimini, kalıtımsal yapısını, hastalıkları ve primat morfolojisini fosil kayıtlar aracılığı ile incelemekle görevli olan bir antropoloji dalıdır.
Sosyokültürel antropoloji: sosyokültürel antropolojinin görevi ise kültürlerin gelişimini incelemektir. Bu alanın içeriği oldukça geniştir. Zira bu alan kabilelerdeki cinsiyetler arası ilişkiden tutun da Avrupa'daki sömürgeciliğe kadar birçok olayın incelenmesini kapsamaktadır.
Arkeoloji: Arkeoloji bilimi de antropolojinin alt dallarından birisidir. Arkeoloji, yaptığı kazı çalışmaları ile insanlık tarihine ilişkin buluntuları gün yüzüne çıkarmayı hedefleyen bir alt daldır.
Görüldüğü üzere antropolojinin konusu oldukça geniştir.
ANTROPOLOJİ NEYİ İNCELER?
Antropoloji nedir sorusu detaylı olarak açıklandığına göre, sıradaki soru şudur: Antropoloji neyi inceler? En geniş hali ile antropoloji insanı incelemektedir. Lakin belirtmekte fayda vardır ki; antropoloji insanı birey olarak değil, bir bütün olarak incelemektedir. Yani antropoloji insanları bir topluluk olarak ele almakta ve insanların bir grubun içerisindeki davranışları ile ilgilenmektedir. Antropoloji insanlığı bir bütün olarak görmektedir. Antropolojinin cevabını aradığı, incelediği 3 temel sorusu bulunmaktadır. Bu sorular:
Bu üç sorunun cevabı halen antropologlar tarafından araştırılmakta ve incelenmektedir. Her yeni bulgu ile de bu soruların cevabı değişmekte ve gelişmektedir.
ANTROPOLOJİK YAKLAŞIM NEDİR?
Antropolojinin insanlığı geniş olarak ele alması, onu farklı bir yaklaşım kullanmaya itmiştir. Bu yaklaşım antropoloji ile diğer insanı konu alan bilimlerin farklılaşmasına yol açmaktadır. Antropolojik yaklaşım, bu alanda yapılacak olan bir araştırma sırasında uyulması gereken ilkelerin birleşmesine verilen isimdir. Antropolojik yaklaşım 6 temel ilkeye dayanmaktadır. Bu ilkeler: Bütüncülük, evrensellik, uyarlanma, bütünleşme, kültürel görecelik ve karşılaştırmacılık.
ANTROPOLOJİNİN TARİH BİLİMİNE KATKILARI
Antropoloji bilimi insanı bir topluluk olarak inceleyerek bu toplulukların arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktadır. Bu nedenle de antropolojinin tarih bilimine katkıları kenara atılamaz derecede önemlidir. Zira tarihin konusu insanlıktır. Antropolojide insanlık tarihine kapı aralayan en önemli dallardan birisidir. Antropoloji insan ile alakalı büyük resme odaklanarak, tarih bilimindeki bağlantıların kurulmasına yardımcı olmaktadır.
ANTROPOLOJİ BİLİMİNİN SAĞLADIĞI FAYDALARI
Antropoloji bilimi, sosyal bilimlerin hepsine etkilidir. Bu bilim sayesinde insanlığın ufku genişlemiştir. Zira antropoloji geçmişteki insanların neyi, neden ve nasıl yaptıklarına cevap vererek günümüz insanının hareketlerini ve düşüncelerini anlamlandırılmasına katkıda bulunmaktadır. Antropoloji biliminin sağladığı faydaların başında işte bu gelmektedir. Yani insanlığı anlamak, anlamlandırmak. Ayrıca antropoloji bilimi sayesinde farklı kültürlerin etkileşiminin dünyayı nasıl etkilediği de ortaya çıkmıştır. Aslında bu bilim içerisinde insan ve toplum ilişkisini barındıran her soruya cevap vermede etkilidir. Bu nedenle de özellikle sosyoloji alanına büyük faydaları bulunmaktadır.
