Amil nedir sorusu, genellikle Türk İslam Devlet görevlileri hakkında araştırma yapan bireylerin akıllarında beliren bir sorudur. Çünkü amillik görevi Hz. Peygamber döneminde çıkmış ve Osmanlı'ya kadar devam etmiş bir görev olsa da diğer görevlere kıyasla daha az adını duyurmuştur. Biz de bu yazımızda sizlere amillik görevi hakkında merak edilen "Amil nedir? Türk İslam Devletlerinde amil ne iş yapar, görevi ve sorumlulukları nedir?" gibi soruların yanıtlarını araştırdık.
Amil kelimesi Türkçe'ye Arapça'dan geçmiş olan bir kelimedir. Kelime "yapan, eden, bir işin gerçekleşmesi için ya da bir şeyin meydana gelmesinde etkin şekilde rol oynayan kişi" anlamına gelmektedir. Amil kelimesinin yan anlamı ise "bir şeyi sil baştan, hiç yokken üreten imal eden kişi" şeklindedir. Tüm ustalar, mucitler ve zanaatkarlar; amil olarak adlandırılırlar.
Amil, Türk İslam tarihinde anlam olarak memur ve vergi memuru anlamlarında kullanılan bir terimdir. Sözlükte ise "bir işi yapan kişi, işçi ve zanaatkar" anlamındadır.
Türk İslam Devletlerinde amillik peygamber döneminde başlamıştır. İslam devletlerinde tesis edilen ilk kurumlardan birisidir. Bir sosyal güvenlik kurumu olarak, zekat ve İslam devletlerinin tahsil ettiği devlet vergilerinde çalışan memurlar ve Hz. Peygamber'in görev verdiği valiler, amil olarak isimlendirilmektedir. Bu görevliler, eğitim, tebliğ, yargı gibi pek çok görevi aynı anda yürütür ancak temel görevleri genellikle valilik ve vergi memurluğudur. Gerek vergi işlerinde gerek ise idari işlerde görev alan amiller, merkezi devlet kurulmasında önemli bir paya sahiptirler.
Amillik, Hz. Peygamber döneminde, Hz. Peygamber'in vasıtası ile öne çıkmış olan o dönemin meslek gruplarından bir tanesidir. Amiller genellikle zekat işlerinde çalışan memur olarak bilinir ancak bazı farklı görevleri de bulunur. Bu görevler şu şekildedir:
