Türklerin Anadolu'ya ayak basması 1071 Malazgirt Savaşı'na dayanıyor. 1071'de Anadolu topraklarına ayak basan Türklerin bölgede yerleşebilmesi ve Bizans kültürü karşısında kalıcı olabilmesi için birlik ve dayanışmaya ihtiyaçları vardı. Biraz da bu ihtiyaçtan doğan Ahilik Teşkilatı hem Anadolu'ya kök salınmasına hem de yüzyıllar sürecek Türk hükümdarlıklarına zemin hazırladı.
AHİLİK NE DEMEK?
Ahilik kelimesinin anlamı olarak kardeşlik, cömert, yiğit anlamlarına karşılık gelmektedir. Günümüzde bir meslek örgütü yerine geçebilecek ahiliğin özelliği söz konusu mesleğin eğitiminin yanında doğruluğu, yardımseverliği, dayanışmayı, o meslek kolundaki insanların birbiriyle kurduğu kardeşlik bağını yüceltmesidir. Ahi Evran tarafından kurulan Ahilik Teşkilatı ahiliğin sınırlarını ve kurallarını belirlemiştir.
AHİLİK TEŞKİLATI NEDİR?
Ahilik Teşkilatı, Hacı Beştaş-ı Veli'nin yol göstermesiyle Ahi Evran tarafından 13. Yüzyılda Orta Anadolu'da kurulan bir esnaflar arası dayanışma teşkilatıdır. Ahilik Teşkilatı'nın ortaya çıkması Arapların Fütüvvet Teşkilatı'nın etkisi olduğu söylentiler arasındadır. Ahilik Teşkilatı sayesinde Anadolu'daki Rum, Ermeni ve Bizans kültürüne rağmen Türk - İslam kültürünün yayılması hızlanmıştır.
AHİLİK SİSTEMİ NEDİR?
Ahilik sistemi teşkilatın tüm üyeleri için geçerli olan kuralların ve işleyişin bütünüdür. Bu sisteme göre Ahilik Teşkilatı'nın başlıca kurallarından biri ahlaklı insan olmaktır. Teşkilat mensubu biri insanlar arasında eşitliği savunmalı bir sınıfı ya da insanı diğerlerinden üstün görmemelidir. Ayıca yalan söylememeli, haram lokma yememeli, zinaya ve içkiye düşkünlüğü olmamalıdır.
Ahilik sisteminde söz konusu iş kolu ile ilgili gerekli eğitimin verilmesi çok önemlidir. Herhangi bir iş koluna önce çıraklıktan başlanır. Çıraklık yerini kalfalığa sonrasında da ustalığa bırakır. Bir mesleğe dair her şeyi öğrenmeden o mesleği icra etmek mümkün değildir.
Ahilik sisteminde teşkilatın mensubu olan ahiler yeri geldiğinde toplumsal ve siyasal huzurun sağlanmasında ve korunmasında da göre alırlar.
Ahilik Teşkilatı, Ahilik sistemiyle birlikte esnaflar arasında haksız kazancın ve serbest pazarın önüne geçmeye çalışmıştır. Ekonomide bir kişinin cebinin dolması önlenmeye çalışılmıştır. Esnaflar birbirini korumak ve herkesin kazanmasını sağlayacak şekilde örgütlenmekle yükümlüdür.
AHİLİK TEŞKİLATI ÖZELLİKLERİ NEDİR?
Ahilik Teşkilatı'nda ahi olarak kabul edilen birine peştamal bağlanır. Peştamal bağlama töreniyle birlikte Ahiliğe kabul edilen kişi ahilik sistemi kurallarına uymakla yükümlüdür.
Çıraklıktan kalfalığa geçiş, kalfalıktan ustalığa geçiş törenlerle yapılır. Ahilik teşkilatında gençleri kötü alışkanlıklardan uzak tutmak ve meslek sahibi etmek önemlidir. Bunun yanında iyi eğitim verilmesi ahlaklı bir insan haline getirilmesi de önceliklidir.
Ahilik 17. yüzyıla kadar sadece Müslümanların katılabildiği bir oluşumken Osmanlı İmparatorluğu'nun genişleyen sınırları nedeniyle 17. yüzyıldan sonra gayrimüslimleri de içine almaya başlamıştır. Din ayrımının ortadan kaldırıldığı bu sisteme "Gedik" adı verilmiştir.
Ahilik Teşkilatının üyeleri ahilik ilkelerine bağlıdır. Bir kişinin teşkilata alınmabilmesi için bir ahi tarafından önerilmiş olması gerekir. Ahilik teşkilatına önerilecek kişinin de:
AHİLİK HAFTASI NE ZAMAN?
Cumhuriyetin ilanıyla birlikte ahilik teşkilatının yerini Esnaf ve Sanatkârlar Odasın almıştır. Mesleki eğitim ve yeterlilik diplomasıyla birlikte ahilik teşkilatının görevlerini üstelenen Esnaf ve Sanatkârlar Odası Ahiliğin felsefi yönüne bağlı olmasa da mesleki olarak dayanışma sağlar.
Ahilik haftası Ahilik kültürünü anmak ve kuşaklara aktarmak amacıyla her sene kutlanan belirli gün ve haftalardan biridir. Bir hafta süren kutlamak Eylül ayında yapılır.
