İsmi ve varlıkları şekil, biçin, sayı açısından niteleyen ve isimlerin önüne gelerek kullanılan sıfatlar günlük hayatı vazgeçilmezlerindendir. Niteleme ve belirtme olarak ikiye ayrılan sıfatlar konusunun türleri, çeşitleri ve özelliklerini örnekler ile inceleyelim.
SIFATLARIN ÖZELLİKLERİ
- İsimlerden önce kullanılarak belirtme ve niteleme özelliği katar.
- Tek başına kullanılırsa isim olur.
- Sıfat olarak kullanıldığında ek alamaz.
- Sıfat ve isim arasında noktalama işaretleri kullanılmaz.
- Art arda kullanılan sıfatlar tek bir ismi niteleyebilir ya da belirtebilir.
- Sıfat kullanıldıysa orada sıfat tamlaması da zorunlu olarak ortaya çıkar.
SIFAT TÜRLERİ VE ÖRNEKLERİ
Niteleme sıfatları: İsimleri kalıcı özelliklerini niteleyen sıfatlar olarak tanımlanır. Nasıl sorusu sorularak cevap bulunur.
- Pembe yanaklar
- Koca ağaç
- Derin göl
- Kocaman masa
Belirtme sıfatları: Sayı yönünden isimleri tanımlayan sıfatlardır. Bu özellikler kalıcı değil geçicidir. Kendi içinde belirtme sıfatları da farklı türlere ayrılır:
- İşaret sıfatları: İsimlerin yerlerini işaretle belirtir.
Şu, o, bu, şöyle, öteki, şunu
- Sayı sıfatları: isimleri sayı, bölüm ve sıra bakımından belirtir. Asıl sayı, sıra sayısı, kesir sayı sıfatı, üleştirme sayı sıfatı ve topluluk sayı sıfatları olarak ayrılır.
Babam bize ikişer çikolata satın aldı.
Kendime bugün bir defter aldım.
- Belgisiz sıfatlar: Belgisiz sıfatlar isimleri kesinlik olmadan niteler. Aşağı yukarı, az çok belgisiz sıfatlardan bazılarıdır.
Kimi insanlar
Bazı kitaplar
- Soru sıfatları: Nitelik ve nicelik bakımından isimler hakkında bilgi veren ve soru yoluyla cevapları aranan sıfatlardır.
Ne gibi, hangi, nasıl, ne biçim
YAPI BAKIMINDAN SIFATLAR NELERDİR?
Yapı bakımından sıfatlar kendi arasında 3'e ayrılır.
- Basit sıfatlar: bu sıfatlar yapım eki almaz. Düşman ülke, aymuk çizgi ve az yemek basit sıfatlara örnektir.
- Türemiş sıfatlar: İsim yapım eki ile türemiş sıfatlar meydana gelir. Bu ekler fiil ya da ismin gövde ve köklerine getirilir. Tuzlu ayran, canlı balık, kısacık pantolon türemiş sıfatlara örnektir.
- Birleşik sıfatlar: Birden daha fazla kelimenin bulunduğu sıfatlara türemiş sıfatlar denir. Mirasyedi evlat, boşboğaz adamlar, cana yakın kadın türemiş sıfatlara örnektir.
