NEDEN GAZZE?
İsrail işgaline karşı başlatılan "büyük dönüş yürüyüşü" devam etti. Direnişin sekizinci günü, ikinci Cuma'sında yine abluka altındaki Gazze'de sınırda toplanan Filistinlilerle, sınırın karşı tarafından Filistinlilere saldıran İsrail askerleri vardı. Yakılan lastikler, direnişte en çok dikkat çeken detaylardan biriydi, peki Gazze'de neler oluyor, İsrail neden Gazze'ye saldırıyor, direnişte Gazze neden ön planda, tüm bu soruları Taha Dağlı, sabah.com.tr için yanıtladı.
GAZZE'DE NELER OLUYOR?
Filistinliler geçtiğimiz Cuma günü, 30 Mart'ta büyük dönüş yürüyüşü başlatmışlardı. Abluka altındaki Gazze'de 8 gündür devam eden gösteriler var. Gazze'de sınırda toplanan Filistinliler, işgali protesto ediyor, eve dönüş hakkını talep ediyor ve seslerini duyurmaya çalışıyor. Geçen hafta 15 Filistinli şehit olmuştu, sabah saatlerinde şehit sayısı 26'ya yükseldi, yüzlerce kişi de yaralandı.
İKİNCİ CUMA'DA GAZZE'DE NELER YAŞANDI?
Filistinliler yine Gazze'de 5 ayrı noktada toplandılar. On binlerce kişi sınırda çadır kurup, direnişe katıldı. Sınırın karşı tarafında mevzilenen İsrail askerleri ise Filistinlilere, gerçek mermi ve gaz bombalarıyla saldırdı. İlk etapta 250'den fazla yaralanan oldu, 5'i ağırdı, en az 4 kişi de şehit oldu.
BU SON DİRENİŞ GÜNÜNDE LASTİKLER DAMGA VURDU, NEDEN?
İsrail geçen hafta gaz bombaları ve keskin nişancı ateşiyle 15 kişiyi şehit etti, 1500 kişiyi yaraladı. Filistinliler hafta boyu Gazze'de eski otomobil lastikleri topladı, binlerce lastik sınıra yığıldı ve yakıldı. Çıkan siyah duman sınır boyunca gökyüzünü kapladı. Bu sayede İsrail keskin nişancılarının görüş açısı engellendi ve gaz bombasının zehirli etkisi de siyah dumanla kırıldı. Ayrıca Filistinliler kırık ayna parçalarını tutarak da görüşü engellemek için kendi yöntemleriyle tedbir aldılar. Ama buna karşın İsrail ordusu sınıra dev vantilatörler getirdi, bunlar çalıştırılarak, lastik dumanının dağıtılması ve keskin nişancıların görüş açısının sağlanması amaçlandı.
GAZZELİLER NE YAPIYOR?
Kendi topraklarında ellerinde silah olmadan, sınırın karşı tarafındaki İsrail askerlerine her hangi bir eylem yapılmadan sadece gasp edilen topraklarına dönüş haklarını duyurmak için barışçıl gösteriler yapılıyor. Göstericilerin tamamı sivil, silahları yok ama İsrail Filistinlilerin kendi topraklarındaki gösteri yapma teşebbüsüne dahi tahammül edemiyor.
FİLİSTİNLİLER NASIL OLUYOR DA KENDİ TOPRAKLARINDA "MÜLTECİ" OLUYOR?
1948'de İsrail devleti kurulurken, on binlerce Filistinlinin evi, arazisi gasp edildi. Bunlar sürgüne gönderildiler. Batı Şeria, Gazze, Suriye, Lübnan ve Ürdün'de yaklaşık 6 milyon Filistinli mülteci var.
Gazze nüfusu 2 milyon, 1 milyon 300 bini ise mülteci. Aslında bunlar kendi topraklarında mülteci ilan edilen Filistinliler ve bu durum hukuken tartışmalı. Çünkü uluslararası hukukçular, kimsenin kendi topraklarında mülteci olamayacağını söylüyor. İşte direnişin temel amacı da bu, hukuksuzluğu ön plana çıkarmak.
FİLİSTİNLİLER NE İSTİYOR?
Problem çok ama 3 temel problem sayabiliriz. Gazze abluka altında. Bu durum, net bir şekilde uluslararası hukuka aykırı. Filistinliler evlerinden edilmiş ve dönüş haklarını dünyaya duyurmak istiyorlar. Çünkü BM de onlara bu hakkı tanıyor. Bir de kendi topraklarında mülteci durumuna düşürülmek gibi bir hukuksuzlukla karşı karşıyalar.
DİRENİŞTE NEDEN GAZZE ÖN PLANDA?
Gazze'de 1 milyon 300 bin "mülteci" ilan edilen Filistinli var. Abluka altında olduklarından sınıra yürüyorlar. Batı Şeria'da da mülteciler var. Ama İsrail askerleri o kampları her gün basıyor ve Filistinlilerin toplanmalarına engel oluyorr. Anında sert müdahaleler yapılıyor. Gazze'ye ise ya havadan saldıracaklar ya da karadan sınırdan ateş açacaklar. Şu an bunu yapıyorlar.
GAZZE'NİN ÖNEMİ
Gazze Filistin direnişi için en önemli kale. Kudüs'ü savunurken de, Batı Şeria'daki toprak gaspını protesto ederken de Gazze'den direniş yükseliyor. İsrail Kudüs'te sadece 300 bin civarında Filistinli bıraktı. Batı Şeria'da ise Hamas ve İslami Cihat gibi direniş gruplarının üyeleri esir alındı. Kudüs ve Batı Şeria'da intifadaya alan bırakılmadı. Bu nedenle direniş Gazze'den yönlendiriliyor.
GAZZE NE ZAMANDAN BERİ ABLUKADA?
Gazze yıllarıdır özgür değil. Tamamen abluka altına alınması ise 2005 Ağustos'undan sonra oldu. Deniz ve kara sınırları tamamen kapatıldı. Mısır'a bakan tek çıkış kapısı olan Refah da Mübarek ve Sisi rejimleri tarafından kapalı tutuluyor. Gazze'de 2 milyon Filistinli var ve dünyaya açılan kapıları maalesef yok. Gazze bu nedenle dünyanın en büyük açık hava hapishanesi olarak adlandırılıyor.
İSRAİL 2005'TE GAZZE'DEN NEDEN ÇEKİLDİ?
2004'de Arafat'ın vefatının ardından abluka iyice arttırıldı. 2005 Ağustos'ta Gazze'de 700 civarındaki Yahudi yerleşimci, o dönemki Başbakan Şaron tarafından çıkarıldı. Bu Gazze'nin abluka planıydı, Şaron Yahudiler varken Gazze'yi tam ablukaya alıp, gönül rahatlığıyla bombalayamıyordu. 2005 Ağustos'tan sonra yerleşimcilerin çıkarılmasıyla, Gazze tamamen abluka altına alındı ve 2006'dan itibaren de bir çok kez bombardımana tutuldu.
İSRAİL'İN GAZZE KATLİAMLARI
İsrail 2006 Haziran'ında Gazze'de plaj bombalayarak katliam zinciri başlattı. Sonra 27 Aralık 2008'de başlayıp 2009 Ocak'ın sonuna kadar süren ve kara harekatının yapıldığı ikinci katliam operasyonu yapıldı. 2012 Kasım'da İsrail yine Gazze'ye yönelik geniş çaplı katliam operasyonu başlattı. Ve 2014 Temmuz'da yaklaşık 2 ay süren ve binlerce Filistinlinin katledildiği yine çok büyük bir saldırı operasyonu yapıldı.
