Batı Afrika ülkesi Nijer'de 26 Temmuz'da gerçekleştirilen darbenin yankıları sürüyor. Avrupalı ülkeler ile bölgesel örgütler, Batı Afrika'da 2020'den bu yana yaşanan 5 darbeye karşı göstermedikleri bir kararlılıkla Nijer'deki darbeyi tersine çevirmek için var gücüyle uğraşıyor. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Nijer'deki darbecilere Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'un serbest bırakılması ve demokrasiye dönülmesi için 7 Ağustos'ta son bulacak bir haftalık süre vermişti. Dün gece ise Burkina Faso ve Mali'den ECOWAS'ın müdahale adımına karşı bir hamle geldi. Bölgede geniş çaplı bir savaş riski artarken uzmanlara göre anlaşmazlıkların en önemli nedenlerinden biri uranyum.
FRANSA VE AB ZORDA
Radyoaktif zehirli bir metal olan uranyum, kanser tedavisinden denizciliğe, silah sanayiinden nükleer enerji tesislerine kadar birçok farklı alanda kullanılıyor.
Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde yedinci sırada.
Fransa'nın üçüncü, AB'nin de ikinci en büyük uranyum tedarikçisi konumunda.
18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer'den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor.
AB uranyum ihtiyacının yüzde 25'ini Nijer'den karşılıyor.
RUSYA GÜÇLENİYOR
2017'de Gambiya'ya asker sokarak yönetimi bırakmak istemeyen Yahya Jammeh'i indiren ECOWAS'ın benzer bir operasyonu Nijer'de yapabilecek hazır kuvveti bulunmuyor.
Fransa ve ABD'nin Nijer'e olası bir müdahaleye destek olacağı öngörülüyor.
Dieğr taraftan Nijer, Burkina Faso ve Mali gibi ülkelerde Rusya'ya destek bir hayli arttı.
Rus paralı asker grubu Wagner'in lideri Yevgeny Prigojin, Nijer'de gerçekleşen askeri darbeyi birçok kez övdü.
AVRUPALILAR TAHLİYE EDİLİYOR
Fransa, Nijer'deki darbe ve büyükelçiliğine pazar günü yapılan saldırı sonrası bu ülkedeki vatandaşlarını tahliye etme kararı aldı. Fransa, İspanya, Almanya ve İtalya'nın ayrıca ülkedeki Avrupa vatandaşlarının acil tahliyesi için de operasyonlara başladığı kaydedildi. Nijer'de 600 kadar Fransız vatandaşının bulunduğu ve tahliyelerine dün acilen başlandığı bildirildi.
BURKINA FASO VE MALİ: MÜDAHALEYİ SAVAŞ NEDENİ SAYARIZ
Nijer gibi eski Fransa sömürgesi olan Burkina Faso ve Mali'den yapılan açıklama bölgedeki savaş riskini körükledi. Burkina Faso ve Mali, ECOWAS'ın Nijer'e olası askeri müdahalesinin, kendilerine karşı bir savaş ilanı olacağını açıkladı. ECOWAS, 30 Temmuz'da düzenlediği olağanüstü zirvede, Nijer'deki cuntaya, Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'u serbest bırakması ve Bazum'un görevine tekrar başlaması için 1 hafta süre vermişti
'FRANSA YILLARDIR BİZİ SÖMÜRÜYOR'
Afrika'nın kuzeybatısında yer alan eski Fransız sömürgesi Nijer, bağımsızlığından bu yana defalarca darbeyle karşılaştı. Bağımsızlığını 3 Ağustos 1960'ta kazanan Nijer'de, 1974, 1996, 1999, 2010 ve son olarak 26 Temmuz 2023'te yönetim ordunun eline geçti. İngiliz yayın kuruluşu son darbeye destek vererek Fransa elçiliğinin önünde gösteri yapanlarla konuştu. İsmini vermek istemeyen işadamı olduğu belirtilen bir Nijerli, "Fransa yıllardır uranyum, petrol ve altınımızı sömüyor. Artık Rusya'yı istiyoruz" dedi.
