ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Çin Savunma Bakanı General Vey Fınghı, Güneydoğu Asya Uluslar Birliğinin (ASEAN) genişletilmiş savunma bakanları toplantısı için bulundukları Kamboçya'nın Siem Reap şehrinde görüşme gerçekleştirdi. Görüşme iki bakanın, haziranda Singapur'da düzenlenen savunma forumu Shangri-La Diyaloğu marjında yaptıkları görüşmenin ardından bu yılki ikinci yüz yüze buluşmaları oldu.
"SOMUT DİYALOĞA İHTİYAÇ"
ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Pat Ryder, görüşmeye ilişkin yaptığı açıklamada, Austin'in mevkidaşına Çin Halk Kurtuluş Ordusuna (ÇHKO) ait askeri araçların Hint-Pasifik bölgesinde "artan tehlikeli hareketlerinden" duyduğu endişeyi dile getirdiğini aktardı. Sözcü, Austin'in, "PLA uçaklarının tehlikeli davranışlarının bölgede kaza riskini artırdığını", "stratejik risklerin azaltılması ve operasyonel güvenliğin sağlanması için somut diyaloğa ihtiyaç duyulduğunu" dile getirdiğini kaydetti.
Çin tarafı, henüz görüşmeye ilişkin açıklama yapmadı. İki bakanın buluşması ABD ve Çin liderlerinin geçen hafta G20 Zirvesi marjında yaptıkları görüşmenin ardından geldi. Biden, görüşmede Çinli mevkidaşına iki ülke arasındaki rekabetin çatışmaya evirilmesinden kaçınılması için iletişim kanallarının açık tutulması gereğine dikkat çekmişti.
'GRİ BÖLGE' EYLEMLERİ
ABD müttefiki Avustralya ve Kanada, Çin'e ait uçak ve gemilerin kendi silahlı kuvvetlerine Pasifik'teki görevleri sırasında tehlikeli müdahalelerde bulunduğunu ileri sürmüştü.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Çin donanmasından bir geminin 17 Şubat'ta Papua Yeni Gine ile Avustralya arasındaki Arafura Denizi'nde, Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait Boeing P-8A Poseidon tipi savaş uçağına lazer doğrulttuğunu bildirmişti.
Öte yandan bir Çin savaş jetinin Avustralya uçağının yakınına gelerek metal parçalarından bir öbeği havaya saçtığı, parçaların uçağın motoruna girdiği iddia edilmişti. Kanada da Birleşmiş Milletlerin Kuzey Kore'ye nükleer yaptırımlarının ihlal edilip edilmediğinin havadan takibi için yürüttüğü, "Neon Operasyonu" adını verilen keşif uçuşları sırasında Çin ordusuna ait savaş uçaklarının engellemesiyle karşılaştığını ileri sürmüştü. Çin savaş uçaklarının, "Lockheed CP-140 Aurora" tipi deniz devriye uçağıyla yapılan keşif uçuşları sırasında Çin jetlerinin Kanada uçaklarına 6 ila 30 metre kadar, pilotların göz teması kurabileceği mesafelerde yaklaştığı, ses hızını aşarak çıkardığı uğultularla rahatsız ettiği iddiasında bulunulmuştu.
Kanada ordusu, söz konusu müdahaleler sırasında olası çarpışmayı önlemek için Kanadalı pilotların uçuş güzergahını değiştirmek zorunda kaldığını belirterek, uluslararası hava güvenliği normlarını ihlal eden müdahaleleri "profesyonellik dışı" olarak nitelemişti.
PELOSİ KRİZİ
Lloyd ve Vey'in 90 dakika süren görüşmesi, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin ağustos başında Tayvan'ı ziyareti nedeniyle iki ülke arasında yaşanan gerilimin ardından bakanlar arasındaki ilk doğrudan temas oldu. Ada'yı kendi topraklarının parçası olarak gören Pekin yönetimi, ziyarete karşı çıkmış, "askeri karşılık" dahil karşı tedbirler alacağını duyurmuştu. Çin ordusu, ziyaretin ardından Ada çevresinde askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada'nın çevresinde fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü. Çin, ziyaretin ABD ile başta savunma görüşmeleri olmak üzere bir dizi iki diyalog ve danışma mekanizmasını iptal etmiş veya durdurmuştu.
