Günümüzde dünyada üretilen antibiyotiklerin yüzde 90'ı hayvanlar için kullanılıyor. Hayvanlarda verim arttırmak ve hastalıklardan korunmak amaçlı kullanılan antibiyotik dana, koyun, keçi, kümes hayvanları etleri ile yumurta ve süt ürünlerinde kalıntı olarak sofralarımıza geliyor. Aslında hayvanlarda bulunan ilaç ve antibiyotik kalıntıları veteriner hekimler tarafından Ulusal Kalıntı İzleme Programı kapsamında kontrol edilmesi gereken en önemli halk sağlığı konusudur. Bu kontrol Amerika FDA bünyesinde sıkı bir şekilde yapılıyor. Kontrollerde 2003 ile 2017 yılları arasında en çok inek sütlerinde antibiyotik kalıntısına rastlandığı açıklandı.
ALERJİ KAYNAĞI
Antibiyotik kullanımına bağlı en sık görülen sağlık sorunları normal bağırsak florasının bozulması, toksik etkileşim, alerjik reaksiyonlar, mikrobiyel direnç ve kanda anomali dediğimiz bozukluklar oluyor. Antibiyotik kalıntısı içeren kırmızı veya beyaz et ile sütler duyarlı bireylerde alerjik reaksiyonlar, kızarıklık, ürtiker, böbreklerde toksisite ve anaflaksi dediğimiz yavaşça başlayan ölümle sonuçlanan alerjik komalara neden olabiliyor. Yine antibiyotik kalıntılı hayvansal ürünler kan yapan dokuları bozuyor ve kardiyak ritimde düzensizliklere yol açıyor.
KESİM SÜRESİ ÖNEMLİ
Besinlerle alınan hormonlar karaciğerimizde metabolize olamadıklarından etlerdeki bu kalıntılar bizler için ciddi sağlık riski yaratıyor. Özellikle gelişme çağındaki çocuklar yetişkinlere göre daha düşük hormon seviyelerine sahip olduklarından en büyük risk grubunu oluşturuyor. Etlerde testesteron gibi kalıntıların olması kadınlarda tüylenme ve adet bozukluklarına neden olurken, erkeklerde de iktidarsızlığa yol açabiliyor.
Halk sağlığını korumak açısından hormon uygulanan hayvanların kesim için bekleme süresi üç aydır. Avrupa Birliği Sağlık Komitesi özellikle antibiyotik ve hormon kullanılan hayvanların sakatat ve yağ içeren kısımlarında bu kalıntıların daha fazla olduğunun altını çiziyor. Ülkemizde bazı bölgelerde yapılan araştırmalarda hayvanların idrar örnekleri alınarak değerlendirildiğinde anabolik hormonların yaygın kullanıldığı karşımıza çıkıyor. Marketlerde satılan, veteriner kontrolü olmayan çoğu et çeşidinde büyümeyi hızlandıran hormonların kullanıldığı bilinen bir gerçek.
Beslenmemizde dikkat etmemiz gereken altın kurallar
Güvenli ama az miktarda hayvansal ürün ve daha çok taze sebze, meyve, tam tahıllar, kurubaklagil ve kuru yemişleri düzenli olarak yemenin öneminden yazılarında sürekli bahsediyorum. Akdeniz diyetinin öngördüğü gibi kırmızı eti ayda bir, bir öğünde 200 gramı geçmeyecek şekilde yemelisiniz. Balık ve hindi etini haftada üç-dört kere 200-300 gram olarak tüketmeye özen göstermelisiniz. Sütleri pastörize ve yumurtayı da güvenli üreticilerden almalısınız. Sakatatı hayatınızdan kesinlikle çıkarmalısınız. Ancak bu şekilde hayvansal ürünlerin zararlı etkilerinden kendinizi koruyabilirsiniz.