Koronavirüsün ateş, öksürük, yorgunluk, kas ağrısı, ishal, pnömoni yaygın belirtileri olsa da hastalığın en ciddi yan etkilerinin pıhtılaşma bozukluğu, karaciğer, kalp ve böbrek yetmezliğine neden olabileceği de bilinmektedir. Bu sebeple koronovirüsten korunmanın yanı sıra viral enfeksiyon geçiren kişilerin bu organlarının sağlığını koruması da çok önemlidir. Özellikle hastalığa yakalanan ve geçirenlerin organ sağlığının durumunun belirlenmesi için her zaman kan tahlilleri ile takip etmek gerekmektedir.
Pandeminin başlangıcından bir yıl geçmesiyle birlikte hem koronavirüse karşı güçlü bağışıklık hem de virüsün yaptığı hasarı önlemek için ilaç tedavisini takiben iyileşme sürecinde düzenli yürüyüş yapmanın önemi vurgulanmıştır.
Journal of Sport Sciences dergisinde Oxford, Waseda ve Kharazmi üniversitelerinin ortak yayınladıkları araştırma sonuçlarına göre, düzenli egzersiz yapmak ve egzersiz yaparken D, C ve omega 3 desteği almak koronavirüsün yarattığı olumsuz etkileri kısa sürede ortadan kaldırıyor, hatta koruyucu bağışıklık sistemini yeniden yapılandırıyor.
Haftada en az üç kere yorulmadan derin nefes alıp vererek aerobik aktiviteyi yani yürüyüşü tavsiye etmişlerdir.
VÜCUDUN YAĞLANMAMASI ÖNEMLİ
Virüsün öldürücü etkilerinden korunmak için fazla yemeye yönelmemek eğer kilo problemi yaşanıyorsa sağlıklı bir şekilde zayıflamak oldukça önemlidir.
Pandemi döneminde en önemli konu evde sürekli yemek yiyip yağlanmak yerine kasların korunarak zayıflamanın sağlanmasıdır. Bunun için günde kilo başına 1 gram protein içeren besinlerin mutlaka hesaplanarak tüketilmesi önemlidir. Örneğin 70 kg ağırlığında bir bireyseniz günde en az 70 gram proteini garanti altına almanız kas kaybı olmadan yağ depolarının erimesinde mükemmel adımlar atmış olursunuz. Aşağıda verdiğim tablo ile günde alacağınız güvenli protein miktarını kolayca hesaplayabilirsiniz.
Örneğin 70 gram proteini sağlamak için günde bir adet haşlanmış yumurta, bir su bardağı süt, bir kase yoğurt, bir küçük tavuk göğsü, iki dilim peynir, bir tabak sebze yemeği, bir avuç kuru yemişi düzenli yemeniz yeterlidir.
Bir adet yumurta altı gram, dört köfte kadar kırmızı et 20 gram, bir küçük tavuk göğüs 21 gram, 150 gram somon 30 gram, 150 gram hamsi 35 gram, bir su bardağı tam yağlı süt 8 gram, bir kase tam yağlı yoğurt 8 gram, bir su bardağı kefir 8 gram bir su bardağı ayran 6 gram, iki dilim beyaz peynir 12 gram protein içermektedir.
Sağlıklı beslenirken ve zayıflarken öğün düzeni mutlaka üç ana bir ara öğün olmalı, öğünlerde karbonhidrat içeren besinlerin miktarı azaltılmalı, yemek ve salatalara eklenen sağlıklı yağ miktarı kontrol altında tutulmalıdır.
KARACİĞER ENZİMLERİ AŞIRI ARTIYOR
Liver International dergisinde 2020 yılında yayınlanan makalede Jian Sun ve arkadaşları; Covid 19 teşhisi konulan hastalarda AST ve ALT dediğimiz enzimlerin temelde arttığı ve sessizce de bilirubin değerlerinde yüzde 15-50 arasında yükselmeye neden olduğunu bildirmiştir. Hastalar değerlendirildiğinde sinsi karaciğer yağlanması görülmüştür.
Karaciğer yağlanmasının belirtileri; karın şişliği, sırt bölgesinde ağrı, deri yüzeyine yakın yerlerde damarların genişlemesi, kırmızı avuç içi, deri ve gözlerde sarımsı renk değişimidir. Karaciğer yağlanmasını önlemenin altın kuralı; trans yağ içeren besinlerden uzak durmaktır. Tüm yağsız süt ürünlerini tüketmemek gerekmektedir. Bitkisel katı yağlar, Hindistan cevizi yağı, yüksek mısır şurubu ve früktoz içeren besinler, fazla tuz, şeker, işlenmiş tahıllar yenmemelidir.
Karaciğer yağlanmasını tedavi etmek için günde dört fincan filtre edilmiş kahve içmek karaciğer enzimlerinin düzelmesini sağlamaktadır. 800 mg E vitamini desteği, Dallı Zincirli Amino Asit BCAA 4 gram kadar gece yatmadan tüketmek hızla karaciğerin yenilenmesini sağlamaktadır. Sızma zeytinyağı karaciğer yağlanmasını çözen en önemli besindir.
KARACİĞERİ KORUYAN FORMÜL
MALZEMELER: 1 orta boy taze pancar, 6 adet ceviz, 1 yemek kaşığı ay çekirdeği içi, 1 yemek kaşığı zeytinyağı, 1 diş ezilmiş sarımsak.
YAPILIŞI: Pancarı rendeleyip, cevizi bıçak yardımıyla küçük parçalara ayırıp ay çekirdeği içi, sarımsak, zeytinyağı ile beraber harmanlayın. Tavuk eti, köfte veya balık yanında tüketin.
KULLANMA SÜRESİ: Karaciğer yenileninceye kadar her gün düzenli olarak bu formülü uygulayabilirsiniz.
COVID-19 BÖBREKLERİ TUTABİLİYOR
John Hopkins üniversitesi'nden Prof Rabb'ın The Journal of Clinical Investigation dergisinde yayınlanan makalesinde; SARS-CoV-2 virüsünün renal epitel hücrelerine bağlanabileceği, bu hücrelere zarar verebileceği, tüm vücut sıvısı, asit-baz ve elektrolit homeostazını bozabileceği bildirilmiştir. SARS-CoV-2 virüsü, böbrek epitel hücrelerine zarar vererek, böbrekte endokrin eritropoietin ve D vitamini üretimini azaltabileceği ve kan basıncı regülasyonunu bozarak sistemik bir kötüleşmeye sebep olabileceği açıklanmıştır.
BÖBREKLERDEN TOKSİN ATAN FORMÜL
MALZEMELER: 3 yemek kaşığı yulaf, 1 kase yoğurt, 1 çay kaşığı tarçın, 2 dilim greyfurt veya 1 avuç taze yaban mersini.
YAPILIŞI: Yoğurdu tarçınla karıştırın. Üzerine yulafı döküp taze meyveyi üzerine ekleyerek tüketin.
KALP RİTMİNİ DE BOZUYOR
Amerikan Kalp Birliği'nin Circulation Research dergisinde yayınlanan makalesinde koronovirüsün erken enfeksiyon fazında viral yanıt ile lenfositopeni ikinci fazında akciğer tutulumu ve 10'uncu günden sonra ise hiperinflamasyon ile hem inflamasyon hem de kardiyak kan değerlerinde artışın olduğu belirtilmiştir.
Çedar, Kars gravyeri, rokfor gibi yıllanmış ve küflü peynirler, işlenmiş etler dediğimiz salam, sosis gibi şarküteriler içerdiği sodyum, nitrit ve nitrat içermesi sebebiyle fermente turşu ve soya sosu tüketiminden uzak durulmalıdır.
RİTİM BOZUKLUĞUNU DÜZENLEYEN FORMÜL
MALZEMELER: 4 yemek kaşığı taze nar, 5 tam ceviz içi, 10 adet badem, yarım çay kaşığı tarçın, 1 tatlı kaşığı zeytinyağı, 1 tatlı kaşığı çekilmiş keten tohumu.
YAPILIŞI: Kaseye narları koyup ezin. Badem ve cevizi ince doğrayın. Sonra kuru yemişleri narların üzerine ekleyip tarçın, çekilmiş keten tohumu ve zeytinyağını karıştırıp servis edin.