Dünya genelinde 33 milyondan fazla kişinin hastalanmasına, 1 milyondan fazla kişinin ölümüne neden olan koronavirüs vaka sayılarının yeniden artışa geçmesi hepimizi tekrar alarma geçirmiş durumda. Artık maske takmanın, mesafe ve hijyene dikkat etmenin önemini net biliyoruz ve bu kuralları uyguluyoruz. Bu temel önlemlere ek koronavirüsün yayılmasını azaltmak ve hastalıktan korunmak için önemli konulardan biri de bağışıklığı güçlü tutmak. Bağışıklık ile direkt ilişkili, eşi benzeri olmayan besin ise anne sütü. Koronavirüs sürecinde bebeklerinin sağlığı için annelerin kendi sağlık ve hijyenlerine dikkat etmesi, maske takarak temiz, uygun bir ortamda bebeklerini emzirmeye devam etmeleri gerekiyor.
BAĞIŞIKLIĞA EN BÜYÜK DESTEK
Doğumdan itibaren aldığımız ilk ve en değerli besin olan anne sütü vücut için gerekli olan besin bileşenlerini içerir. Çeşitli enzimler, enzim inhibitörleri, immünoglobülinler, büyüme hormonları, büyüme faktörleri, antibakteriyel ajanlar gibi protein ve peptid yapılı öğeler ile yağ asitleri, vitamin ve minerallerden zengin içeriği yanında laktoferrin, lizozim, immünoglobülinler gibi bağışıklığı güçlendirici bileşenleri de yapısında bulundurur. Bu nedenle anne sütü viral enfeksiyonlardan koruyucu etki oluşturur. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre; anne ve çocuğun sağlığını korumak amacıyla doğumdan sonraki ilk bir saat içinde başlayacak şekilde altı ay boyunca çocukların sadece anne sütü ile beslenmesi öneriliyor. Altı ay sonunda uygun tamamlayıcı beslenmeye geçilmesi ile beraber de çocuklar iki yaşına kadar emzirilmeye devam ettirilmelidir. Anne sütü ile beslenmek bebeğin ileriki yaşlarda sağlıklı bir yaşam sürmesinin temellerini atmak demektir. Yeni doğan beslenmesinde anne sütünün bebek sağlığı için birçok yararı bulunur. Anne sütü bebeğin organlarını gelişimini sağlamakta, bebeğin ileride yakalanabileceği birçok hastalığa karşı bebeği korumaktadır. Yeterli anne sütü alan bebeklerde doygunluk hissi daha gelişir, obezite ve ilişkili kronik hastalıklara yakalanma riski daha düşük olur.
EŞSİZ İÇERİĞE SAHİP
Anne sütündeki proteinlerin yüzde 60'ını whey proteinleri oluşturur. Bu nedenle anne sütünün sindirimi kolaydır ve vücut tarafından kullanılabilirliği yüksektir. Bebekler yaşamlarının ilk altı ayı protein ihtiyacının tamamını anne sütünden karşılar. Anne sütü yağ içeriğinden de zengindir. Sinir ve görme sisteminin yapısına katılan esansiyel yağ asitlerini içerir. Anne sütündeki yağ içeriği başlangıçta daha düşüktür, emzirmenin devam ettirilmesiyle yağ içeriği yükselir. Ayrıca anne sütünün yüzde 87'sini su oluşturur. Bu sebeple ilk altı ay boyunca bebek su ihtiyacını sadece anne sütü ile beslenerek karşılayabilir. Anne sütünün kalsiyum ve fosfor oranının dengeli olması bu minerallerin emilimlerini kolaylaştırır. Anne sütünde minerallerin daha düşük olmasının sebebi bebeklerin henüz çok gelişmemiş olan böbrek fonksiyonlarını yormamaktır. Anne sütü demir içeriğiyle de bebeklerde demir eksikliği yaşanmasını önler. Bu özellikleri ile anne sütü bebeğin kemik mineralizasyonunun sağlanması için uygun bir besindir. Anne sütü K ve D vitamini haricindeki tüm vitaminleri de bebekler için yeterli miktarda içerir. Üretilen mamaların hiçbiri anne sütünün yerini tutmamaktadır. Yapılan bilimsel çalışmalar anne sütü ile beslenen bebeklerde mama ile beslenenlere kıyasla orta kulak iltihabı, astım, tip 1 diyabet, tip 2 diyabet, atopik dermatit ve alt solunum yolu enfeksiyonlarının daha az sıklıkta olduğunu gösterir.
HEM ANNE HEM BEBEK SAĞLIĞINI KORUR
Emzirme sırasında anne ve bebeğin tensel temas etmesi çok önemlidir. Emzirmek anne-bebek arasındaki bağı güçlendirmekte, anne sütünü artırıp, glikoz seviyelerini dengeler ve bebeğin vücut sıcaklığını korumada etkili olur. Emzirme, bebeklere birçok yararının olmasının yanı sıra annenin ruhsal sağlığına iyi gelerek depresyon riskini de azaltır. Ayrıca emzirme anneyi obezite, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, romatoid artrit ve safra kesesi hastalıklarından karşı koruyucu etki oluşturur.
PANDEMİDE ANNE SÜTÜ
Pandemi gibi olağanüstü durumlarda anne sütü ile beslenmenin önemi daha da artmaktadır. Ancak bu süreçte annelerin kafasında bazı soru işaretleri oluşabilir. Bunlardan en önemlisi enfekte olan annelerin emzirme yoluyla bebeklerine koronavirüsünün bulaşma ihtimalidir. Ancak anne koronavirüs pozitifse bile maske ile uygun şartlarda bebeği emzirdiğinde bebeğe koronavirüs bulaşı olmamaktadır. Yani anne sütüne koronavirüs geçmemektedir. Anne sütünde koronavirüs varlığını değerlendiren Çin'de yapılan bilimsel bir çalışmada enfekte annelerden alınan süt örneklerinde koronavirüs varlığı incelenmiş ve sonuçlar negatif çıkmıştı. Buna ek olarak yapılan başka bir bilimsel çalışma sonucunda anne sütünde bulunan antikorun(IgG) koronavirüse karşı koruyucu etkisi tespit edildi. Dünya Sağlık Örgütü, enfeksiyon şüphesi veya teşhisi bulunan annelerin bebeğin sağlığı için emzirmeye devam etmesi gerektiğini ifade ediyor. UNICEF de enfekte annelerin emzirmeden önce ve sonra maske takmak, el hijyenine dikkat etmek gibi önlemler alarak emzirmeye devam etmesini önermekte. Anne sütü verilmeyen bebekler, Covid- 19 sırasında anne vücudunda üretilen antikor proteinleri ve anne sütündeki bağışıklığı güçlendiren bileşikleri alamayacaklardır. Yaşanacak olan bu yetersizlik sonucunda bebekler Covid-19 gibi birçok bulaşıcı hastalığa karşı açık duruma gelecektir. Bu nedenle anne enfekte bile olsa anne sütü asla kesilmemelidir. Koronavirüs enfeksiyonunun ağır olarak geçirildiği durumlarda ise annenin sütünü sağarak vermesinin daha iyi bir tercih olduğu görülüyor. Sütlerini sağarak veren annelerin her sağma işlemi öncesinde el hijyenine dikkat etmesi gerekmektedir. Sağma işlemi sonrasında kullanılan ekipmanlar yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
Bebeği emzirirken dikkat edilmesi gerekenler
Koronavirüs sürecinde annelerin, bebeklerinin sağlığı için aşağıdaki konularda daha hassas olmalarını öneririm. 1Emzirirken veya süt sağılırken maske takılmalı. 2Anne, vücut temizliğine dikkat etmeli ve ellerini sık sık en az 20 saniye yıkamalı, ellerin yıkanamadığı durumlarda alkol içeren el dezenfektanlarını kullanmalı. 3Annenin bulunduğu ortam sık sık havalandırımalı. 4Kıyafetler en az 60-90 derecede yıkanmalı. 5 Anne, dengeli beslenerek uyku düzenine dikkat etmeli.