MÖ 281-261 yılları arasında tahtta bulunan Seleukos Kralı Antiokhos'un karısı Stratonike 'ye armağan edilmek için kurulan ve adını bir kadından alan Stratonikeia, gün ışığına çıkarılan eserleriyle ziyaretçilerini büyülemeye devam ediyor. Muğla'nın Yatağan ilçesindeki Eskihisar köyünde yer alan, Bodrum Milas Havalimanı'na yaklaşık bir saat uzaklıktaki bu antik kentin Dünya Kültür mirasına aday olması için çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Kazı çalışmaları yaklaşık 4 yıldır Türkiye İş Bankası'nın destekleriyle sürdürülüyor. 2008 yılından bu yana kazı, araştırma ve restorasyon çalışmalarını Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi adına, Prof. Dr. Bilal Söğüt başkanlığında bir ekip yürütüyor. Antik kent en son geçtiğimiz şubat ayında 2 bin 175 yıllık Musa heykelinin gün ışığına çıkarılmasıyla adından bahsettirmişti. Bu buluş, milattan önce 2'nci yüzyılda yaşamış ünlü heykeltıraş Philiskos'un Helenistik dönemde burada çalıştığını göstermesi bakımından önem taşıyordu.
OSMAN HAMDI BEY DE KAZI YAPMIŞ
Bu tarihi kenti Prof. Dr. Söğüt ile gezme imkanı buldum. En eski en eski buluntuları MÖ 3. bine kadar giden antik kent daha ilk adımından itibaren sizi adeta zaman yolculuğuna çıkarıyor. Tarihi yapıların yan yana yer aldığı kent, Arkaik, Klasik, Hellenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemine ait yapıları bir arada barındırarak müthiş bir zenginlik sunuyor. Antik dönemler ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi yapılarının iç içe olduğu, tek adım ile 2 bin 200 yıl tarih farkının yaşatıldığı kent zaman tünelindeymiş gibi hissettiriyor. Öyle ki, antik dönemden günümüze kadar yaşayan tarihi kentte Osmanlı Dönemi'ne ait taş döşeli tarihi sokaklarda Osmanlı kültürüne ait ağa evi ile Roma döneminden kalan meclis binasını bir arada görmek mümkün.
250 yıllık ulu çınarların dibinde erken Cumhuriyet Dönemine ait köy kahvelerinde molaların verilebildiği tek kent olma özelliğini sürdürüyor. Dünyanın en büyük mermer kentlerinden biri olan Stratonikeia Antik Kenti ülkemizin en büyük zenginliklerinden biri. Bünyesinde barındırdığı gladyatör okulu nedeniyle Gladyatörler Şehri olarak da bilinen antik kentte gladyatörlerin, hikâyelerinin ve başarılarının anlatıldığı, en az 10 tane mezar steli bulunmuş. Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde de geçen Şaban Ağa Camii, Roma hamamı, Selçuk hamamı gibi yapılara, 267 metrelik yüksekliğiyle bilinen en büyük 'Gymnasion'a (beden eğitimi için düzenlenmiş büyük yapılar) ev sahipliği yapan antik kentte, İlk Türk müzecilerinden birisi olan Osman Hamdi Bey de kazı çalışmalarında yer almış. 1891-1892 yıllarında burada kazılar yapılmış ve bulunan eserlerin tamamını İstanbul Arkeoloji Müzesi'ne götürmüş. Öğle sıcağında yaptığımız gezide bize eşlik eden Prof. Dr. Bilal Söğüt, bakanlığın başlatmış olduğu gece müzeciliği projesinin önümüzdeki sene Stratonikeia'da da faaliyete geçeceğini söyledi. Güneşin altında bu tarihi yeri dolaşmak gerçekten çok zor. Yapılacak ışıklandırmayla beraber film sahnelerini aratmayacak bir görünüme kavuşacağını düşündüğüm antik kenti gece serinliğinde de gezmek farklı bir tecrübe olacaktır.
EN BÜYÜK KÜTÜPHANE
İş Bankası'nın desteği ile yapılan kazılar sonucunda kütüphane olduğu anlaşılan yapıda üniversite öğrencilerinin titiz çalışmaları devam ediyor. Antik dönemin en büyük kütüphanelerinden biri olduğu düşünülen yapı büyüklüğünün dışında şimdilik Anadolu'da bu plan tipinde inşa edilen tek örnek durumunda...
