Kişinin zihinsel ve duygusal anlamda bir başkasının etkisinde kalarak farkında olmadan yönlendirilmesi manipülasyondur. Kişi bir başkasının onu etkilemesi sonucunda bazen yapmayacağı birçok şeyi yaparken kendini bulabilir. Diğeri üzerinde kendi kontrolünü yüksek oranda sağlamış kişi, mağdurun zayıf noktasını bulmakta çok iyidir. Bu noktaları da her anlamda yararına kullanmaktan çekinmezler.
"İlişkimde duygusal manipülasyon yaşıyor muyum?" İlişkisinde sorun olan her kişi, bu haftaki konumuzda bahsedeceğimiz sıkıntıyı yaşıyor olabilir. Duygusal manipülasyon yaşarken genellikle bunu fark etmek çok zorlaşır. Manipülasyonu yapan kişi, ya bunu çok gizli yapar ya da o kişiye yüksek bağımlılık gösteren kişi manipülasyona uğradığını anlayamaz. Duygusal manipülasyona uğradığınızın işaretlerine bakalım biraz.
1. Kusuru hep sizde görürler: İlişkide yaşanan her türlü
sorunda partneriniz, kendinizden
utanmanız gerektiğini veya sizin
yüzünüzden olduğunu söylüyorsa, bu
duygusal manipülasyon yaşadığınıza
dair sinyaller olabilir. Duygusal manipülasyona
uğramış bir kişi de, bu
durumu yaşadıktan sonra genellikle
suçluluk ve utanç duyguları yaşar.
Örneğin; "Sen bizim ilişkimize değer
verseydin, o tatile gitmezdin" gibi.
2. 'Gaslighting'e uğrarsınız: Gasligting; kişinin kendi algı,
düşünce ve duygularından
şüphe etmesine neden olan bir tür manipülasyon
yöntemidir. Duygusal manipülasyona
uğratan kişi, mağdurun
düşündüğü düşüncenin doğruluğundan
şüphe etmesine neden olur. Bunu
yaparak da kendi doğrusuna ikna
etmeye başlar. Örneğin: "Ev
temizliğini hiç iyi yapamıyorsun!
Bu yüzden
artık ev temizliğini
ben yapacağım."
3. Sizden yararlanır!: Duygusal manipülasyonu
yapan
kişi, mağdurun
kendini
yetersiz gördüğü
alanlardan yararlanır.
Bu durumu
da kendi lehine bir
şeyi yapıp yapmamak
adına bu durumu
kullanır. Örneğin:
"Çocukların
yanında
bağırmanın çocukların
psikolojsine
çok zarar
verdiğinden
bahsediyorsun. Kendine bak, çocuklarının
yanında nasıl bağırıyorsun!"
4. Kendilerini iyi hissettikleri yerde görüşürler: Partnerimizle
buluştuğumuzda kendimizi daha
özgüvenli daha mutlu hissettiğimiz
yerler vardır. Eğer partneriniz sizi sürekli
kendi istediği mekanda buluşmaya
zorluyorsa, bu orada ona daha güçlü
hissettirdiği içindir. Ve güç dengelerini
bozar. Örneğin: "İş sonrası araba sürüp
o kadar yol yanına gelmek çok zor. Sen
minibüse binip yanıma gelsen."
5. Olayları büyütürler: Manipülatif
kişi partneriyle yaşadığı
bir olayda gerçekleri çarpıtır.
Kendilerini daha değerli hissettirirler.
Örneğin: "Bir anda Ayşe ona yardım
etmediğimi öne sürüp bana bağırmaya
başladı. Ama biliyorsun değil mi, ben
çok iyi ve yardımsever bir insanım."
6. Duygularınızı ifade edişinizi kullanırlar: Eğer manipülatif
kişiye tavsiyede bulunursanız,
tartışma çıkarır. Bu durumu özellikle
mağdur, duygularını ifade ettiği ilk
anda yüzüne vurarak kullanırlar. Örneğin:
"Beni neden sürekli üzdüğüne
gerçekten anlam veremiyorum."
7. Sizle çok hızlı bağ kurarlar: İlişkide birbirini tanıma aşamasını
hızlı ilerletirler. Bir anda
en gizli tuttukları zaaflarını mağdurla
paylaşabilirler. Elbette önemli bir amacı
vardır. Hızlı yakınlık kurmaya çalışarak
mağdurun en gizli ve en özel sırlarını
öğrenmeye çalışırlar. Örneğin: "Seninle
derin bir bağ kurduğumuzu düşünüyorum.
Ben başka kimseyle bu kadar kısa
sürede bu kadar yakınlaşmadım."
8. Sizden daha iyi olduğunu hissettirirler: Alay, aşağılama, zorbalık
gibi duygusal manipülatif
davranışları çok fazla
kullanırlar. Bu gibi
durumları kullanarak
mağdurda korku
veya utanç hissettirip
davranışlarınızı
kendi istediği şekle
dönüştürebilir. Örneğin:
"Uzun süredir
bu iştesin ama hala
bir proje geliştirdiğini
görmedim. Zaten senden
benim kadar proje üretmeni
beklemiyordum."
SAKLI YANLARINIZI İFŞA ETMEKLE TEHDİT EDER
Duygusal manipülasyonu yapan kişi, mağdurun sakladığı yanlarını paylaşmakla onu tehdit edip manipule edebilir. Bir nevi sırlarını açığa çıkarmakla tehdit eder. Örneğin: "Eğer ki bir daha eve geç gelirsen, senin yaptığın tüm davranışları ailene anlatacağım."
Sürekli olarak utanç yaşamanızı sağlar
Partneriniz tarafından bilinçli olarak sürekli halde utandırılmaya çalışılmanız, kişinin yaptığı tüm davranışları sürekli halde sorgulamasına neden olabilir. Örneğin, partneriniz kendinizde kusur gördüğünüz cildinizdeki sivilcelerle ilgili sürekli eleştiri yapıyor ve kendinizi çirkin-kötü hissetmenize yol açıyorsa, bu duygusal manipülasyondur.
İŞTE, DUYGUSAL MANİPÜLASYONA KARŞI SAVUNMA HATTINIZ
Duygularınızı anlamaya çalışın. Manipüle edildiğinizde hissettikleriniz neler? Öfke, utanç, çaresizlik... Bu duyguları yoğun hissettiğinizde manipülasyona uğradığınızı anlamak ve kendinizi bundan korumak, çok daha kolaylaşır.
Karşınızdaki kişiyi dinleyip anlamaya çalışın. Bazen manipülatif kişinin amacı karşı tarafa zarar vermeye çalışmaktan çok kendini açıklamaya çalışmak olabiliyor. Herhangi bir taktik uygulamadan önce duyulduğunu ve anlaşıldığını ona hissettirmek, sorunun çözülmesine neden olabilir.
Kendi savunduğunuz gerçekleri, karşı taraf kendi düşüncesini anlatırken de aklınızda tutmaya çalışın. Bunu yapamadığınızı hissettiğinizde karşı tarafa düşünmek için biraz zaman istediğinizden bahsedin.
Bu süreçte kendinizi tanımak önemlidir. Ben kimim? Ne hissediyorum? Neye ihtiyacım var? Bu sorularda net cevaplara sahip olmalısınız. Karşınızdaki kişinin size ne kadar yaklaşacağına dair sınırları sizin belirliyor olmanız, hangi duyguları hissettiğinizi sormanız, sizi duygusal manipülasyondan koruyacak en güçlü silahlardır.
