İnsan sosyal bir varlık; bundan ötürüdür ki, yalnızlık insanın yaşadığı birçok psikolojik problemin temel nedenidir. Yalnızlık sorunu ise sosyal ilişkilerin gelişmesi ile birlikte çözülebilir. Yalnız kişilerin psikolojik rahatsızlıklara yakalanma riski artar.
Araştırmalara göre, kişi yaşamında ne kadar yalnız kalırsa ve sosyal temasta bulunmazsa, beynin öğrenmeden sorumlu bölgesinde bile gerileme yaşanmaya başladığı görülüyor. Yaşlılarda da ne kadar fazla sosyal temas olursa, alzheimer benzeri durumları yaşama riskinin o denli azaldığı görülmüştür. Durumu şuna benzetebiliriz: Kullanılmayan bir demir, paslanmaya başlar. Kullanılırsa ışıldayacak ve eskisinden daha sağlam hale gelecektir. İnsan da iletişim kurmadıkça, öğrenmedikçe bundan sorumlu olan beyin bölgesi gerilemeye başlayacağından ötürü, bu bölgeyi yaşı ilerledikçe daha aktif kullanmaya başlamalıdır.
Sosyal temasın, iş birliğinin olduğu en önemli ilişkilerden biri de akraba ilişkileridir. Akraba ve ilişkilerin güçlü olduğu ailelerde, psikolojik olarak iyi oluş hali daha fazla görülür. Bu ailelerde hala, teyze, amca, dayı gibi kişiler; hayatta herhangi bir zorluk yaşadıklarında ona destek sağlayabileceklerinden ötürü kişi yaşamında daha az sıkıntı yaşayacaktır. Bundan dolayıdır ki akrabalık ilişkilerinin kişinin yaşamında stres azaltan bir yanının olduğunu söylemek mümkündür.
Elbette ki her ilişkide olduğu gibi bu ilişkilerde var olması gereken koruyucu sınırlar önemlidir. Bu ilişkiler iç içe geçmekten ziyade sevgi, saygı, paylaşımın içerisinde olduğu kişiyi psikolojik olarak güçlü hissettiren ilişkilerdir.
Kişi yaşamında bir problem yaşadığında ve bu durumu akrabalarıyla paylaştığında akrabalarının da yaşadığı sıkıntıyı dinlemeleri, gerek bu sıkıntıya üzülmeleri kişinin yalnız olmadığını ve üzülme duygusunun gayet normal olduğunu anlayıp durumla ilgili kendini daha hızlı toparlamaya başlar. Aynı aileden, aynı kültürden geliyor olmak yaşanan tüm yaşam olaylarında, duygularda kabul ve sosyal desteği içerir ve bu durumun da kişinin psikolojik sağlığına iyi geleceği aşikardır. Toplumda özellikle yalnızlaşma ve depresyon oranı gün geçtikçe artmaktadır. Çünkü gün geçtikçe artık derdimizi paylaştığımız hala, amca, dayı zamanla küçülen aile kavramıyla yok olmaya başlamaktadır. Ölümde tutulan yaslar, düğünler, kutlamalar hep akrabalarla birlikte olmaktadır.
GÜVENLİK ENDİŞESİNİ YATIŞTIRIR
Yapılan araştırmalar da topluluk içinde büyüyen çocukların, daha çekirdek dediğimiz ailelerde büyüyen çocuklara göre özgüvenlerinde artış olduğu görülmüştür. Özellikle babane, dede gibi aile büyükleriyle büyüyen çocukların sosyal değerlerinde daha fazla artış olduğu görülmüştür.
Akraba ilişkileri aynı zamanda sosyal varlık olan insanın bir topluluğun parçası olmak, hayatta ihtiyaç duyulan çeşitliliği sağlamak gibi durumların yanı sıra insanın kendini keşfedebilmesi, bizimle birlikte aynı kültür ve değerlere sahip insanlarla olmamızı ve yaşamımızda var olan anlamı bulmamıza yardımcı olur.
Güvenlik duygusu akrabalık ilişkilerinin bir diğer katkılarından biridir. İnsanın en temel ihtiyaçlarından biri olan güvenlik ihtiyacını karşılamaktadır. Topluluk içerisinde kişiler kendini güvende hissetmektedir.
Kendimizi çok daha canlı hissetmemizi sağlar. Daha fazla insanla bağlantı kurarak, değerlerimizi yaşatarak bizlere kendi yaşam anlamlarımızı bulmaya teşvik eder. Özellikle bayramlar bu ilişkilerin en güçlü hissedildiği zamanlardır. Bayramların sizi nasıl hissettirdiğini anlamak için önceki bayramlarınıza bakabilirsiniz. Orada yaşadığınız duygular, biriktirdiğiniz anıların sizde bıraktığı izler ve toplumda yarattığı etkileri analiz etmeniz bayram gibi toplanma durumlarının size nasıl hissettirdiğini size anlatacaktır. Bayramlar kişilere sosyal yönden iyi geldiği gibi ruhsal olarak da iyi gelmektedir. Yaşamın yoğun gidişatında kişinin bayramda ailesini, gelenek ve göreneklerini hatırlaması insanların bazen önemseyemediği gelenekleri toplumun ve ailenin anlaması açısından çok önemlidir.
Bayramı tüm aile ve akrabalarla birlikte karşılamak, birlikte eğlenmek, birbirlerine hediye almaları tüm aile için ayrı bir coşku yaratmaktadır. Bu coşkunun en önemli kazanımlarından biri de çocuklara öğretilen kazanımlardır. Bayramdaki sosyal paylaşımlar, hep birlikte yenilen özel yemekler, aile fertlerinin birbirleriyle kurduğu iletişimler, kahkahalar çocuklarda olumlu izler bırakmaktadır.
Bayramların bir diğer güzel yanı da unutulan kişilerin hatırlanması, onların ziyaret edilip öpülmesidir.
Aslında yaşlılar psikolojik sağlıkları açısından sürekli ziyaret edilmeli ve onlarla iletişim kurulmalıdır. Fakat günümüzün getirdiği yaşam şartları bu durumu zorlaştırıyor. Bayram da bundan ötürü büyüklerin ziyaret edildiği, hatırlandığı, sevindirildiği günler olması açısından önemlidir. Özellikle bu dönemlerde büyüklerin yaşamlarındaki tecrübelerini, anılarını dinlemek, onların görüşlerini alabilmek kişiye sosyal anlamda birçok şey katacaktır. Bayramlar toplumu, aileyi, bireyleri birbirine kenetleyen bir yapıştırıcı görevi görmektedir.
NESİLLER BULUŞUR
Bayramların da hem çocuklara hem yaşlılara yani topluma kazandırdığı en önemli miras bu ilişkilere şahit olması ve bunları da gelecekte sürdürebilmesidir. Bayram isim anlamı gereği de güzellikleri, sevgiyi, anları paylaşmak olduğundan ötürü insanın ruh sağlığına da olumlu etkileri olmaktadır.
BAZEN AİLE İLİŞKİLERİ TERAPİ GİBİ GELİR
Özellikle bir ölünün ardından tutulan yasa ayrı bir parantez açmalı. Aile ilişkileri iyi olanlarda, kişiye önemli anlamda psikolojik destek sağlanmaktadır. Ölüsü olan eve gidilir; acılar paylaşılır, evin ihtiyaçları akrabalar tarafından giderilir, yakınını kaybeden kişinin konuşması ve yasını paylaşması için psikolojik destek verilir. Bu da kişiye aslında bir grup terapisi gibi etki sağlamaktadır. Çünkü orada olan herkesin yaşadığı, paylaştığı ortak bir problem vardır. Bu gibi durumlarda özellikle kişinin akrabalarını görmesi, kendisine yalnız olmadığını hissettirir ve ona güç verir. Düğünlerde, eğlencelerde olduğu gibi yas da birlikte daha iyi olan bir kavramdır.
MEZARLIK ZİYARETİ HATIRALARI TAZELER
Yaşlıların en büyük problemlerinden biri olan yalnızlık bayram dolayısıyla bir nebze azalmaktadır ve yaşlılara bu dönem ruhsal anlamda çok iyi gelmektedir. Hatta bu dönemde yapılan mezar ziyaretleri değer verilen kişinin akrabalarca yasının tutulması ve güzel anılarının anımsanması ile birlikte kişilere olumlu duygular yaşatmaktadır.
