Yarıyıl tatilinin son haftasına giriş yaptık. Havalar da iyice soğuyunca evde geçirilen vakitte çoğaldı. Peki, çocuklarımızla evde nasıl verimli vakit geçirebiliriz? Sürekli tablet ve telefon başında vakit geçiren çocuklarımızı ekrandan nasıl uzak tutabiliriz? Onların ekran başında geçirdikleri zamanı da kaliteli hale getirmek mümkün mü?
Eminim, birçok ebeveyn, teknoloji çağını yaşadığımız şu günlerde, en büyük çelişkiyi çocuklarının teknolojiyle olan bağlarını nasıl kurmaları gerektiği üzerine yaşıyor. Biz de İstanbul Bilgi Üniversitesi, Dijital Medya ve Çocuk Platformu Genel Koordinatörü Dr. Öğretim Üyesi Esra Ercan Bilgiç ile bu konuyu konuştuk.
- Evde, çocuklarımız ile nasıl verimli vakit geçirebiliriz?
- Yarıyıl tatilinde seyahat, aile-akraba buluşmaları, kültür sanat etkinlikleri ya da dış ortam aktiviteleri gibi planlamalar yapma imkânı bulamayan çok sayıda aile var elbette. Hele ki iki ebeveyn de çalışıyorsa çocuklar çok uzun sürelerle evde vakit geçirmek zorunda kalıyor. Bu da onları çoğu zaman ister istemez teknolojiyle daha fazla vakit geçirmeye itiyor. Bu durumda en çok önerdiğim şey günlük planlamalar yapmak. Öncelikle gün içinde ekransız yapılacak aktivitelere çocuklarla birlikte karar vermek çok işe yarar. Kardeşli evlerde her güne bir kutu oyunu düşünülebilir, komşu evlerdeki çocukları bir araya getirmek için gayret gösterilebilir. Evde ya da bahçede yapılabilecek bir fiziksel aktivite her gün için planlanabilir, örneğin ip atlamak, YouTube'daki dans videoları eşliğinde dans etmek, yeni danslar öğrenmek gibi. Küçük çaplı deneyler için evde malzeme bulundurmak, maket yapımı, takı yapımı hatta örgü gibi elişi aktivitelerine çocukların ilgisi çekilebilir.
Sosyalleşme imkânı da sunan, iyi seçilmiş çevrimiçi dijital oyunlar içinde akran buluşmaları planlanabilir. Örneğin güvenli bulduğunuz bir dijital oyunu oynamak için aynı saatte oyuna bağlanıp arkadaşlarla, kuzenlerle birlikte oynamak çok eğlenceli olabilir. Ancak buna da önceden kararlaştırılmış bir süre sınırı getirmek önemli. Bunun dışında örneğin her güne bir film seçmek, o film hakkında akşam yemeğinde hep birlikte konuşmak güzel bir aile iletişimi sağlayabilir. Filmler tematik ya da dönemsel olarak seçilebilir.
- Ekranda sağlıklı vakit geçirmelerinin miktarı ne olmalı?
- Benim tavsiyem, ekranda geçirilecek süreye karar verip bunun içinde çeşitlilik sağlamak olur. Örneğin her gün en fazla üç saati aşmayacak şekilde, bir süre çevrim içi oyun, bir süre film ya da dizi izleme, bir süre kodlama gibi yaratıcı aktiviteler yapmak. Önceden ne yapılacağını, içeriği ve süreyi belirlemek çocuğun dijital medya kontrolünü elinde tutmasına yardımcı olur. Ekran süresini kısıtlama ayarlamalarını da çocukla birlikte yapmakta yarar görüyorum. Böylece fark etmeden ne kadar zaman geçtiğini idrak etmek kolaylaşır.
İLGİ ALANINA GÖRE SEÇİM YAPIN
- Ne gibi içeriklere yönlendirme yapılmalı?
- Eğlenceli içeriklere de eğitici-öğretici içerikler kadar önem verilmeli. Çocukların ilgi alanları ve yaşları doğrultusunda seçimler yapılabilir. Örneğin 10 yaşındaki oğlum futbola çok meraklı, çeşitli platformlarda bulunan Messi, Pele, Maradona gibi ünlü futbolcuların belgesellerini seyretmek çok ilgisini çekiyor. 12 yaşındaki kızım müziğe çok meraklı, Black Pink takip ettiği gruplarla ilgili sahne arkası videolarını izlemeyi seviyor. Söylemeye çalıştığım şey ilgi alanına önem verilmesi, seçim yapılmadan saatlerce amaçsız bir izleme yapılması yerine kaliteli içeriğin aranıp bulunması. Çok tavsiye edeceğim bir başka şey de film ya da dizi izlerken bunların yabancı dilde izlenmesi.
TABLETİ YANINIZDA KULLANSIN
- Bu alandan gelebilecek tehlikeler nelerdir?
- Çevrim içi riskler çok ve çeşitli. En önemli konu çocuklarla dijital deneyimleri hakkında sürekli iletişimde olmak, onlara güven vermek, yaşadıkları olumlu olumsuz her deneyimi paylaşabilmeleri için destekleyici olmak. Risklerin önlenmesindeki en önemli adımlardan biri de çocukların dijital ortamlara, odalarında tek başınayken, kapalı kapılar ardında değil, evin ortak alanlarında girmelerini bir kural olarak benimsemek olur.
ONUN İSTEKLERİNE SAYGI DUYUN
- Anne-baba olarak iletişim dili nasıl olmalı?
Her zaman pozitif, olumlu bir dil kullanmakta, çatışma dilinden kaçınmakta yarar olduğunu söyleyebilirim. Dijital medya kaynaklı çatışmalar ailelerde çok sık yaşanıyor. Çocuğun kararlarının ve isteklerinin de dahil edildiği bir içerik seçimi, süre kısıtlaması ve günlük planlama işleri kolaylaştırıyor.
MİYAZAKİ'DEN GENÇLERE
Sinema ve anime seven gençler için bir etkinlik önerim var: Miyazaki Atölyesi... Bu atölye gençleri, Japon anime ustası Hayao Miyazaki'nin hayal dünyasında yolculuğa çıkaracak. Atölyede Miyazaki'nin filmografisinden seçkiler eşliğinde sinemada çocuk temsili, animasyon filmlerinde karakter tasarımı ve stop-motion teknikleri üzerine uzman isimler eğitimler verecek. 12-20 yaş aralığının katılabileceği, 30-31 Ocak tarihlerinde iki gün sürecek olan atölye için artizansanat. com adresine kayıt yaptırmak gerekiyor.
ANKARA'DA SANAT VAR
CSO ADA ANKARA minik sanatseverler için yarıyıl tatilinde eğlenceli ve eğitici etkinlikler düzenliyor. Bugün saat 19.00'da Karagöz Gösterisi, Hayat Ağacı etkinliği var. 1-2 Şubat'ta Ritmik Bedenler Orkestrası, yaratıcı drama atölyesi, 8-12 yaş aralığındaki çocukları bekliyor
