Bu kış gribal enfeksiyonlar bakımından zorlu geçiyor. Özellikle okullarda oluşan salgın, çocukları yatağa düşürdü. Hastaneler dolu, okullar boş kaldı. Bu durum da, annelerde korku ve paniğe sebep oldu. Pandemi döneminden arda kalan virüs kapma korkusu, katmerlenerek annelerin kalbine oturdu. Eskiden çok da umursamadığımız, ne yapacağımız konusunda uzman olduğumuz grip, şimdilerde elimizi kolumuzu bağlayan bir belirsizliğe dönüştü.
İşte bu haftaki yazımız tam da bu durumda olan annelerimiz için. Uzman Psikolog Tuğba Yağan'a bu konuyu açtığımda, bana zorlanmış anne sendromundan bahsetti. Bu sendromu ve çaresini Yağan'dan dinleyelim.
- "Eyvah çocuğum hasta olacak" psikolojisi anneleri hasta ediyor. Bu korku nelere sebep oluyor, bu korkuyu nasıl yenebiliriz?
- Kişinin kendisi yani kişilik özelliği, geçmiş hastalık deneyimleri, çevresel faktörler, içinde bulunduğu ruhsal durum, kaygıları, beklentileri gibi bireysel faktörler bir takım kaygılı davranış biçimlerine yol açar ve sendrom yaşamasına sebep olur. "Eyvah çocuğum hasta olacak" korkusu da sendromu tetikler. Bu anneler için yıpratıcı bir hal. Çocuklar hasta olduğunda ebeveynler duygusal ve fiziksel zorluklarla mücadele eder, çaresizlik duygusu ve yoğun stres yaşamalarına sebep olur.
- Belirtileri nelerdir, modern anne sendromunun?
- Anneler, çocuklarına karşı sorumluluklarını aksatmadan yerine getirme çabasıyla kendilerine psikolojik baskı yaşatır ve onların hasta olmasına dair evhamın önüne geçemezler ise bir süre sonra suçluluk duygusuna kapılırlar. 'İhmal ettiğim bir şey mi oldu?' gibi içsel sorgulamalar, suçluluk duygusunu doğurur. Zorlanmış anne sendromu veya modern anne sendromu, annelerde halsizlik, çarpıntı, yorgunluk hissi, konsantrasyon güçlüğü, düşük bağışıklık, migren, depresyon gibi birçok psikosomatik sorunu da beraberinde getirir.
- Daha çok hangi annelerde görülür bu sendrom?
- Genellikle eğitimli, çalışkan, titiz ve hırslı kişiliği olan annelerde görülür.
Kariyerlerini devam ettirirken, ev işlerini yürütmek ve evdeki düzeni aksamadan sağlamaya çalışırlar. Çocukların ve aile bireylerinin hasta olduğu bu salgın döneminde, işe giderken çocuğunu okul sonrası yalnız bıraktığı hissiyle sürekli suçluluk duyarlar. Anne, çocuğunun hasta olmaması ve kendi hissettiği bu açığı da kapatmak için doğal olmayan bir performans kaygısı yaşar.
- Hastalık karşısında aşırı tepkiler mi veriliyor? -
Evhamlı anneler, çocuğun
hasta olmasının ciddi bir
tehlike olduğunu düşünerek
o tehlikenin gerçekleşme
ihtimallerini çarpıtır:
Çocuğu sağlıklıyken, okula giderse, o da hasta olur, arkadaşlarından kapar gibi... Fakat aşırı derecede hastalığa yakalanma korkusu bir süre sonra davranışları da etkileyen bir fobiye dönüşebilir, sürekli olarak endişeli bir ruh hali içinde olmak, hijyene yönelik birçok takıntılı davranışlar, obsesiflik, çocuğu okula göndermek istememek gibi....
BU SENDROMDAN KURTULMAK İÇİN ANNELERE 11 ALTIN TAVSİYE
1- Mükemmelliyetçi anne rolünün size yüklediği ağırlıktan kurtulmaya çalışın. Aksaklıklar olur, hastalıklar olur ve geçer biter.
2- Grip salgını dönemindeyken, sağlıklı düşünebilen bir anne olmak önemli. Her şeyi kontrol edemeyeceğinizi bilin ve gribal enfeksiyonlara tehlikeli anlamlar yüklemekten vazgeçip her çocuk ve yetişkinin yıllardan beri özellikle dönemsel olarak geçirdiğini ve atlattığı bilginizi tazeleyin.
3- Sağlıklı düşünebilen anne olmak için bu dönemin gelişim aşamasında doğal bir süreç olduğunu düşünüp kendinizi rahatlatın. Çocuklar evhamlı anneyi rol model seçebilir. Çocuklarınızı kaygılandırmayın.
4- Çocuğunuz her okula gittiğinde, içinizdeki o aşırı sorumluluk duygunuzu dengeleyin ve kendi ellerinizle tehlikeye gönderiyormuş gibi düşünüp acı çektirmeyin kendinize. Onların gelişimsel süreçlerinin aksamaması adına okul hayatına ihtiyaçları var.
5- Endişelerinizden kurtulmak için, kendinize alternatif olarak daha olumlu bir düşünce üretin ve ona odaklanın: 'Sakin olmalıyım, bu normal ve geçici bir süreç' derken aklınıza çocuklarınızın okulda arkadaşlarıyla mutlu olarak oynadığı bir görüntü yerleştirin.
6- Diğer arkadaşlarıyla birlikte ders dinleme motivasyonuyla, okul derslerinden daha çok verim alabileceğini aklınızda tutun.
7- 'Dışarısı veya okulda şuan çok hasta arkadaşın var o yüzden tehlikeli gitme, evde otur' gibi aşırı koruyucu kollayıcı yaklaşımlar çocukta sağlıklı bir ego gelişimini engeller. Hastayken kısa bir süre için okula gitmemesi sağlıklı bir çözüm olsa da, evde anne ya da baba hastalandığında çocuğun okula gitmemesinin sürekli tekrarlayıcı bir hal almamasına dikkat edin. Çocukların bağışıklığının yetişkinlerden daha güçlü olduğunu unutmayın.
8- Eğer gribal enfeksiyon yaşayan anne ya da baba ise ev içinde tedbirlerinizi alın. Çocuğunuz hastalandığında ona bakarken kendinizi de ihmal etmeyin. Kendi rollerinizi de düşünün ve sağlığınızı düşünerek çocuğunuzla temasta da tedbirli hareket edin.
9- Anneler, evham sizin kendi probleminiz. Tehlike olasılığının düşündüğünüzden daha düşük olacağını bilmelisiniz.
10- Çocuklarınızı ev dışındaki dış dünyada da korumak isteyen anneler, istemeden de olsa bu evhamlı davranışlarınız nedeniyle çocuklarınızın psikolojik gelişimlerine zarar verebilirsiniz.
11- Anne ve babalar kaygılarını yansıtmadığı sürece çocuklarını kaygı, özgüven eksikliği ve içe kapanma gibi durumlardan da korumuş olurlar.
