Kültür ve Turizm Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Anadolu Efes ortaklığındaki Gelecek Turizmde projesi, 2007 yılından bu yana devam ediyor. Bu kapsamda sürdürülebilir turizm modelleri ile yerel istihdam, özellikle de kadın istihdamı ve kalkınmaya sosyal fayda sağlanıyor. Projenin hedefi, Türkiye'nin sadece denizkum- güneş turizmi açısından değil doğal, kültürel ve tarihi açıdan da oldukça zengin kaynaklara sahip olduğunu gösterebilmek.
HER YIL ÜÇ PROJEYE FON DESTEĞİ
Özellikle bölgelerin doğasını, kültürünü, tarihi yerlerini ve ürün çeşitliliğini turizme kazandırmayı hedefleyen başvuruların değerlendirmeye alındığı programda, her yıl üç projeye fon desteği sağlanıyor. Birleşmiş Milletler'in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları'na doğrudan ve dolaylı olarak katkı sağlayan Gelecek Turizmde programı, 2020-2021 yılında Kars Peynir Rotası, Ayancık'ta Ketenin Yolculuğu ve Köyceğiz Aromatik Bitkiler Evi projelerini destekliyor.
KARS PEYNİRİNİN TARİHİ GEÇMİŞİ
Kafkasya'da yaşayan farklı kültürel gruplar bir arada süren yaşantıları boyunca, peynir üretiminde de birbirinden etkilenmiş. Örneğin Kars'ta kaşar peynir üretimine Cumhuriyet döneminde başlandı. İlk kaşar peyniri ustaları, Vladikars'ta (Kümbetli Köyü) ve Zavot'ta (Boğatepe Köyü) yetişti. Kars peynirciliğinin önemli belirleyicileri, bitki örtüsü ve sığır sütleri olmakla birlikte, bugün özellikle Boğatepe ve çevresinde 150'nin üzerinde bitki çeşidi bulunuyor. Kars'ta, sütüyle peynir üretiminde önemli bir rol oynayan Zavot sığırı bölgedeki önemli hayvan ırklarının başında geliyor.
ROTADA DÖRT MANDIRA VAR
Dünyanın farklı coğrafyalarında, toplam 17 peynir rotası bulunuyor. Kars Peynir Rotası'nın da dünyanın sayılı peynir rotalarından biri olması için çalışılıyor. Kars Peynir Rotası'nda dört mandıra, iki müze yer alıyor. Bunları sıralarsak; Sarıkamış Öztürk Süt, Koçulu Peynircilik, Bozyiğit Göksu Mandıra, Osmanoğlu Süt Ürünleri olmak üzere dört mandıra ile Ekomüze Zavot ve yapımı süren Kars Peynir Müzesi'nden oluşuyor.
İŞTE ROTADA YER ALAN PEYNİRLER
BOĞATEPE GRAVYER PEYNİRİ
Kars Peynir Rotası'nın logosunda temsil edilen Boğatepe Gravyer Peyniri, rotanın ikonik ürünü olarak görülüyor. Kökleri 1862 yılına, Borçalı sınırlarında Mahmutlu'ya ve İsviçreli bir peynir ustasının başlattığı sürece dayanan Gravyer Peyniri, Kars'ın gastronomi kültürüne çeşitli çalışmalarla kazandırıldı. Boğatepe Gravyer Peyniri, İlhan Koçulu'nun girişimleriyle Slow Food Presidium (dünyanın herhangi bir yerinde yerel topluluklarının deneyimlerinden oluşmuş kültürel öğe) tescili aldı.
KARS ESKİ KAŞAR PEYNİRİ
Nisan, mayıs, haziran ve temmuz aylarında 1500'den fazla çiçekli bitkinin yaşam bulduğu Kars ve Ardahan yaylalarında beslenen yerel hayvan ırklarının sütlerinden üretiliyor. Bu peyniri Anadolu'daki diğer peynirlerden ayıran özellik ise, kendine has yumuşak aroması, açık mısır sarısı rengi ve yağlı tadı... Ayrıca 2016 yılından beri coğrafi işaret tescil belgesine sahip.
KARS TAZE KAŞAR PEYNİRİ
Doğal otlaklarda beslenmiş ineklerin sütüyle üretilen ve en az bir ay olgunlaştırıldıktan sonra tüketilebilen, bölgedeki en özel türler arasında yer alıyor. Kars Taze Kaşar Peyniri, süt ve tereyağı tadının ön planda olduğu bir peynir çeşidi olarak dikkat çekiyor.
MALAKAN PEYNİRİ
1877 sonrası Rus Çarı (II. Aleksandr) tarafından Kars'a yerleştirilen Malakanlar'dan miras kalan iki peynir türünden biri olan Malakan Peyniri, doğal otlaklarda beslenmiş ineklerin sütü ile şirden mayası kullanılarak üretiliyor. Yoğun süt ve krema tadında, yumuşak kıvamlı ve az tuzlu olarak hazırlanan Malakan Peyniri bu özellikleriyle daha hafif bir yöresel lezzet sunuyor.
TÜRKMEN SAÇAK PEYNİRİ
Kars ve Ardahan bölgesinin bilinen en eski peynir türlerinden biri olma özelliği taşıyor. Koyun, keçi ve inek sütünden ve yılın her döneminde üretilebilen bir peynir türü olan Türkmen Saçak Peyniri, Boğatepe Köyü'ndeki bir işletme tarafından üretiliyor.
BOĞATEPE ÇOBAN PEYNİRİ
İsviçre'de üretilen Tilsit Peyniri'nin, 1960 yıllarında Kars Süt Fabrikası ve Boğatepe'de üretilmiş ve daha sonra yok olmaya yüz tutmuş bir çeşidi olan Boğatepe Çoban Peyniri, Koçulu Ailesi'nin uzun süren çalışmaları sonucu tekrar üretilmeye başlandı. Boğatepe Çoban Peyniri, Gravyer ile Eski Kaşar arasında bir tada sahip.
