Orlando Carlo Calumeno, İstanbul'un en eski Levanten ailelerinden birinin yeni kuşak temsilcisi. Net Holding'in finans başkanı (CFO'su) ve Merit International'ın da CEO'su. Ama onunla röportaj yapmamızın sebebi bunlar değil. O aynı zamanda bir koleksiyoner. İlgi alanı ise Osmanlı. Osmanlı kartpostallarıyla başlayıp Osmanlı gündelik, sosyal ve ticari yaşamına ait ne bulursa toplamış ve dünyada eşi benzeri olmayan bir koleksiyon yaratmış. 'Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arşivi' adı altında topladığı Osmanlı yadigarları saymakla bitmiyor. Osmanlı'dan miras kalan obje ve eşyaların yok olmasını önlemek ve yeni nesillere taşımak için -kendi deyimiyle- onlara bekçilik yapıyor. Orlando Carlo Calumeno ile koleksiyonerliğini ve Osmanlı koleksiyonu konuştuk.
- Koleksiyonerliğinize ve koleksiyonlarınıza geçmeden önce sizi biraz tanıyabilir miyiz?
- 400 yıldır İstanbul'da yaşayan, İstanbul'un en eski Levanten ailelerden biriyiz, anne tarafım ermeni baba tarafım ise İtalyan kökenli. İstanbul'da Fransız Lisesi Pierre Loti'den sonra Amerika'da üniversite okudu. Finans şirketlerinde çeşitli pozisyonlarda çalıştıktan sonra 2007 yılında Net Holding'e geçtim. 14 yıldır Net Holding'de Grup Finans Bölüm Başkanlığı'm (Grup CFO'su) ve İcra Kurulu Üyeliği'm devam ederken görevlerime, 2015 yılında Merit International CEO pozisyonu da eklendi. Halen Kuzey Kıbrıs, Hırvatistan, Bulgaristan, Montenegro ve Türkiye arasında mekik dokuyorum. Aynı zamanda 1907 Fenerbahçe Derneği Başkan Yardımcısı'yım. Ayrıca dünyanın en büyük espor kulübü olan fastPay Wildcats'in sahibiyim.
- Koleksiyonerlik nasıl başladı, ilginiz var mıydı, yoksa zamanla mı oluştu? İlk neleri toplamaya başladınız, neden?
- Osmanlı tarihi ve dönemin antikaları İtalyan Levanten asıllı babamın merak alanıydı. Babamdan öğrendiklerimle ve onun yönlendirmeleri ile ben de bu döneme ilgi duymaya başlamıştım. Kısıtlı harçlığımla koleksiyonunu yapabileceğim tek şey o dönem kartpostallardı. O dönemde kartpostalla kimse ilgilenmezdi. Filatelistler üzerindeki pulları inceledikten sonra çoğunu çöpe atardı. Koleksiyonumun ilk parçalarını bu çöplerden oluşturdum. Sonra efemera ve Osmanlı gündelik yaşam objelerini toplamaya başladım. Aklınıza gelebilecek, üzerinde Osmanlı karakteri taşıyan her objeyi topluyorum. Bir anlamda "geçici bekçilik" görevimi Osmanlı efemerasından başlayarak Osmanlı objelere yaymış oldum, sorumluluğum daha da büyüdü.
- Koleksiyonlarınızı biraz anlatır mısınız?
- Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arşivi, ağırlıklı olarak 1850- 1923 dönemini içeriyor ve farklı kategorilerde Osmanlı gündelik, sosyal ve ticari yaşamlarından çeşitli objeler yer alıyor. Dünya genelinde Osmanlı'da ticaret ve sosyal yaşam ile kartpostal denildiğinde akla gelen ilk ve tek koleksiyon olma özelliğini taşıyor. Koleksiyon ve arşivimi kısaca özetlemeye çalışayım. Osmanlı Anadolu Kartpostal Koleksiyonu, 70 binin üzerinde Anadolu kartpostalı, 5 bin adet ile sınırlandırılmış ve özenle seçilmiş en nadir İstanbul kartpostalları, 15 bin adet nadir Anadolu fotokartları ve bine yakın Anadolu panorama kartpostalları ile toplam 91 bin adet devasa boyutu ile dünya genelinde konusunda tek. Bakırcılık sanatını içeren takriben 9 bin parça damgalı Anadolu bakırları, yaklaşık bin adet damacana, bardak ve sürahi, takriben 2 bin 500 adet şişe, 5 bine yakın okul diplomaları, fotoğraflar, okul defterleri ve aferin belgeleri, 2 bine yakın bira, rakı ve konyak şişesi, 300 nadir Osmanlı afişi, 10 bine yakın teneke ve gümüş tütün ve sigara kutuları, afişleri, reklamları ve sigara sarma kağıtları, 2 bini aşkın nadir, yazılı ve/veya tarihli halı, Osmanlı'da kahve kültürünü yansıtan takriben 4 bin parça eşya, Osmanlı'da tiyatro temalı yaklaşık bin adet afiş ve fotoğraf, 5 bin adet farklı boyutta fotoğraf, dönemin meşhur fotoğrafçıları olan Guillaume Berggren ve Felix Bonfils özel fotoğraf koleksiyonu, 14 bin parça Osmanlı mine işlemeli obje ve 2 bin parça Osmanlı Anadolu giysileri...
16 YAŞIMDAN BERİ KOLEKSİYON YAPIYOR
- Bir de bayrak koleksiyonunuz var, ondan bahsetmediniz...
- Bayraklarım benim için çok özel, o yüzden
sona sakladım. Bayrakların müzayedelerde
neden satışa çıkarıldıklarını anlayamadığım
gibi kesinlikle almadan da duramam.
Dönem olarak erken Cumhuriyet'e kadar olan
dönemi toplamaya devam ediyorum. Çok
özel, çok nadir Osmanlı ve erken Cumhuriyet
dönemi bayraklarım arasında; Osmanlı denizcilerimiz
tarafından kullanılanlardan 1800'lü
yıllarda kullanılan Osmanlı sekiz ve altı köşeli
yıldızlı bayraklarımızdan, Anadolu erken
Cumhuriyet dönemi coşkusu ile evlerde dikilen
naif modellerden ve 1. Dünya Savaşı ittifak
devletleri Osmanlı bayraklarımıza kadar
çok çeşitli bayraklar var. Farklı kumaş tipleri
ile üretilmiş, farklı boyutlarda ve 1850-1950
dönemine ait 500'e yakın bayrağım arasında
en özeli ise; yeşil, ay-yıldızlı Osmanlı bayrağı.
Yeşil ay-yıldızlı Osmanlı bayrağımız, Rumeli
Sancağı Bayrağı'dır. Osmanlı armalarında
genelde sol kısımda gösterilen bu bayrak esasen
Osmanlı İmparatorluğu'nun batısını, yani
Rumeli'yi simgelerdi. Seferlerde, protokol
gereği Anadolu'nun önünde yürüyen Rumeli
Beylerbeyi'nin bayrağıdır bu bayrak. Bu koleksiyonumun
en değerli bayrağıdır ve değeri
para ile ölçülemez.
- Bu Osmanlı merakı nereden geliyor?
- Osmanlı İmparatorluğu'nun dünya tarihinde
çok önemli konumda olması şüphesiz
beni etkilemiştir. Ancak benim için daha da
önem taşıyan unsur, Osmanlı İmparatorluğu'nu
güçlü kılan, çok dilli, çok dinli, çok
sesli ve çok renkli kültürel mozaiği. Yani
Osmanlı bayrağı ve kimliği altında beraber
yaşayan Müslümanlar, Osmanlı Ermenileri,
Rumları, Musevileri, Levantenleri ve diğer
tüm azınlıkları ile beraber, herkesin barış ve
huzur içinde yaşadığı üretken olduğu bir imparatorluktu
Osmanlı.
- Bu kadar geniş yelpazede ve bu kadar çok objeyi toplamak hem zaman hem para olarak kolay olmamıştır herhalde...
- 16 yaşımda koleksiyon yapmaya başladım
ve aylık harçlığımın yüzde 10'ununu
koleksiyon için satın almalara ayırmıştım, bu
prensibim hala değişmedi. 35 yıl sonra hala
koleksiyonerliğe devam ve hala bütçe ayırmaya
devam. Koleksiyonerlik, zamanınızı alır,
sosyal yaşamınızdan zaman çalar, ailenizden
bile zaman çalabilir, onun için bu fedakarlığa
herkes katlanamayabilir.
HOLLYWOOD'A DANIŞMANLIK VERİYOR
- Bunca zamana ve paraya değiyor mu? Bir de koleksiyonlarınızla ödüller almışsınız, bu nasıl bir motivasyon yaratıyor?
- Türkiye ve dünya çapında aldığım
ödüller bence her şeye değiyor. Orlando
Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arşivi, toplam
12 adet altın madalya ile Türkiye'de
ödüllendirildi. Ayrıca Dünya Filateli Şampiyonası'nda
gümüş, Avrupa Filateli Şampiyonası'nda
altın ve gümüş ve Balkan Filateli
Şampiyonası'nda bronz madalya aldı.
- Bu arada bunca objeyi nerede, nasıl muhafaza ediyorsunuz? Her koleksiyonerin müze hayali vardır, sizin de var mı?
- Obje ve efemeralarımı, özel olarak ısı
ve nem kontrolü altında depolarımızda
muhafaza ediyorum. Kısıtlı ve çok ufak
bölümleri ise; Nişantaşı'nda Galeri Birzamanlar
adıyla açtığım galeride ve yine Nişantaşı'ndaki
mini sergi alanlarımızda yer
alıyor. Muhtemelen koleksiyonumun yüzde
1'ini sergileyebiliyorum. Müze hayalim var
tabii ama bunun için en az 10 bin metrekare
bir binaya ihtiyaç var. Böyle bir bina
İstanbul'da oldukça pahalı. Şimdilik Galeri
Birzamanlar ve Birzamanlar Sergi Alanları
ile Anadolu'nun gizemini ve Anadolu'nun
kültürel mozaiğinden kesitler sunmaya devam
edeceğim.
- Her şeyin bir fiyatı vardır derler, sizin koleksiyonunuzun bir fiyatı var mı?
- Koleksiyonlarım satılık değil, bedel
önemsiz, değer biçemem ve biçmem. Amacım;
Osmanlı tarihinin geçici bekçisi olarak,
yaşadığım dönemde bu nadir ve değerli
koleksiyonu muhafaza ederek bir sonraki
nesillere aktarabilmek.
- Film ve belgeseller için de bir önemli bir kaynaksınızdır herhalde...
- Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve
Arşivi olarak Hollywood eksenli bir ABD film
prodüksiyon firmasına Osmanlı dönemi kostüm,
giysi ve elbiseleri ile Osmanlı'da sosyal
ve ticaret yaşamları hakkında danışmanlık
hizmeti veriyoruz. İlaveten müzelerin sergi
çalışmalarına da yardımcı oluyoruz, dünya
genelinde Osmanlı konulu farklı 17 adet kitaba
toplamda 147 görsel yardımında bulunurken
aynı zamanda yurtdışında çekilen 2 adet
sinema filmine ve 4 adet belgesele de toplam
211 adet görsel ile katkı da bulunduk.
