Oscar ödüllerinde, geçen yılın galibi Parazit'in Güney Koreli yönetmeni Bong Joon-ho, elindeki zarfı açıp Çinli yönetmen Chloe Zhao'nun ismini anons ediyor. O da sahneye gelip ödülünü alıyor. Pandemi şartları altında düzenlenen tören nedeniyle yan yana değiller. Bong Joonho uzaktan katılıyor törene. Ama online da olsa bu buluşmanın birkaç noktadan tarihsel bir önemi var. İlki Akademi'nin ve dolayısıyla Oscar'daki değişimin göstergesi olması… Geçen yıl hem Bong Joon-ho'nun hem de yönettiği, dili İngilizce olmayan Parazit'in Oscar alması başlı başına bir kırılma noktasıydı. Yıllardır süren eleştiriler karşısında Akademi, yeni üyeler davet ederek, üye yapısını değiştirdi. Davet edilen yeni üyelerin çoğu ağırlıklı olarak kadınlar ve kökeni Amerikan olmayan sinemacılardan oluşuyordu. Hal böyle olunca bu kararlara yansımaya başladı. Artık Akademi sadece ABD sinema sektörünü ödüllendiren bir yer olmaktan çıktı ve uluslararası sinema sektörünü önemseyen bir yapı haline geldi, geliyor da… Bu yıl Chloe Zhao'nun yönettiği Nomadland'in En İyi Film ve yönetmeninin En İyi Yönetmen Oscar'ını alması da açılımın kararlılıkla devam ettiğinin göstergesi… Ki Chloe Zhou'nun, Kathryn Bigelow'dan sonra En İyi Yönetmen ödülünü alan ikinci kadın olması da ayrıca önemsenecek bir durum. Akademi, geçmiş yıllardaki tavrı nedeniyle cinsiyetçi olmakla suçlanıyordu. 81 yıl boyunca hiçbir kadın yönetmene ödül verilmemişti. 2010'da Kathryn Bigelow'a ödül verilerek bu ayıptan vazgeçildi. Şimdi bu ödülden 11 yıl sonra bir kadın yönetmen ödül alıyor. İki ileri bir geri diyebileceğimiz bir ilerleme de olsa önemli bir gelişme… Gelelim yukarıda anlattığım buluşmanın ikinci tarihsel önemine. Malum Nomadland, aslında Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century kitabının uyarlaması. Bildiğim kadarıyla henüz Türkçeye çevrilmedi. Film tıpkı kitap da olduğu gibi 21. yüzyıldaki ekonomik değişimin insanlık yararına olmadığını net bir şekilde gösteriyor. Bu ekonomik gelişimin yarattığı krizin insanlığı tekrardan nasıl göçebe haline getirdiğini anlatıyor.
YENİ BİR DÜNYA KURULUR AMA...
Yerleşik olmak için yüzyıllarını harcayan insanlık, şimdi göçebe hayat sürerek kendine çıkış yolu arıyor. Arıyor aramasına da bu göçebe hayatın toplumsal yapıdaki, sosyal hayattaki değişime olacak etkisini düşünmek bile iç karartıcı. Sanki istikrarsız bir geleceğin habercisi… İşte bunu bize Zhao, Nomadland filminde, çalıştığı fabrika kapanınca her şeyini kaybeden ve minibüsünü karavan haline getirip göçebe hayata geçen 60'larındaki Fern'in hikayesi üzerinden anlatıyor. Geçen yıl, dünyadaki ekonomik gidişatın yarattığı sosyal adaletsizliği ele alan Parazit"in, bu yıl da bu gidişatın yaşam tercihlerimizdeki köklü değişikliğe neden olduğu anlatan Nomadland'in Oscar alması bana pek manidar geliyor. Dünyanın gidişatından endişeli iki yönetmen var karşımızda ve bunlar bize sinema aracılığıyla endişelerini dile getiriyor. Ve değişen Akademi de onların bu haklı endişesini ödüllendiriyor. Ezcümle, Parazit'te olduğu gibi Nomadland filmi de kimi güç odaklarına, yeni bir dünya kurabilirsiniz, bu insanlık yararına olmayabilir, ama insanlık kendi birikimiyle güç de olsa bu dünyada yerini alır. Fakat pozisyonları yeni dünya düzeni içinde derin sorunlara neden olabilir demeye getiriyor. Uyarılara dikkat derim!
OSCAR TOTO'NUN DOĞRU TAHMİNCİLERİ
Yıllarca yayımladığımız Geleneksel SABAH'ın Oscar Toto'sunda "Oscar'a yine kadın eli değecek" demiştik. Öyle de oldu. Oscar Toto'ya katılan sinema yazarı arkadaşlarımız yine tahminlerinde yanılmadılar. Sinema yazarı arkadaşlara bir kez daha teşekkür ederken, kimlerin doğru tahminde bulunduğunu açıklama geleneğini unutmadık tabii. 10 sinema yazarı arasından Sevin Okyay, Şenay Aydemir, Uğur Vardan altı kategorinin beşinde kazananları tahmin ederek bu yılki Oscar Toto'nun doğru tahmincileri oldular. Tebrikler ve teşekkürler!
