Çocuğunuza kitap alırken nelere dikkat ediyorsunuz? Ya da bu soruyu daha önce düşündünüz mü? Bir kitapçıya gidip kapağını beğendiğiniz kitabı alıp okuması için çocuğunuza mı veriyorsunuz? Özellikle okul öncesi çağında bir çocuğunuz varsa bu söylediklerimi uzun uzun düşünmenizi tavsiye ederim. Çünkü her kitap çocuklarımızda yaşamı boyunca taşıyacağı bir iz bırakır. Bunun için de yıllar sonra kaynağını asla hatırlayamayacağı korkuları da olabilir. Bu sebeple kitap seçme konusunda uzmanlara kulak vermek gerekir. Biz de bugün Turkuvaz Çocuk yayınlarının şef editörü Doğukan İşler'i konuk ettik ve ondan okul öncesi dönemdeki çocuklar için doğru kitabın nasıl seçileceği konusunda bilgiler aldık.
KİTAPLIĞINI ZENGİNLEŞTİRİN
- Okul öncesi çocuklar için doğru kitap nasıl seçilir? Ebeveynlere tavsiyeleriniz neler?
- Kısaca "okul öncesi" olarak tanımladığımız yaş
grubu, kabaca sıfır-altı yaşı temsil etmektedir. Elbette
böyle bir başlık altına sığdırsak da bu yaş grubu da
kendi içerisinde çok farklılıklar gösterir. Genellikle
ebeveyn ya da başka bir yetişkinin çocuklara
okuduğu bu kitaplar, okuma evresine girmiş
çocuklar tarafından da ilk yıllarda okunabilir.
Öncelikle, sadece form olarak bile olsa kitaplarla
yakınlık kurmaları amacıyla, "oyuncak"
tarzı kitapların dahi çocuklarla buluşturulması
önem taşır ilk ay ve yıllarda. Sonrasında
resim ağırlıklı, öyküsü daha hafif, hatta
yeri geldiğinde çocukla birlikte resimlerden
yola çıkarak yazılı metinden
bağımsız hikâyelerin de oluşturulabileceği
türden kitapların seçilmesi
daha etkili olacaktır. Ebeveyn, bu
kitaplardaki çizimler, çizim tarzları,
kitabın öyküsü vb. öğeleri
dikkatle incelemeli, öncelikle
kendisi okumalı, sonrasında
çocuğuna okumalıdır. Çocuğunun
dünyasına hitap edeceğini
düşündüğü kitapları ilk elden
kendi seçmelidir. Kitap okuma
alışkanlığı yavaş yavaş edinilirken, çocuğun eğilim,
sevdiği tarz çizim ve öykülerin paralelinde başka başka
kitaplarla da ilk kitaplığı zenginleştirilmelidir.
ZARARLI İFADELER İÇEREBİLİR
- Hangi ifadeler, kelimeler çocuk için zararlı olabilir? Ebeveynlere pratik önerileriniz olur mu?
- Tabii ki çocukların zihin dünyasını kirletebilecek
her türlü argonun bulunduğu ya da kötü alışkanlıkları
işaret eden ifadelere ve çizimlere sahip kitaplar, hiçbir
koşulda tercih edilmemelidir. Hatta bazı söz ve davranışların
"kötü" ya da "yanlış" olduklarını belirten bir
içeriğe sahip olsa da bazı kitaplar, bu dahi çocukların
dünyasına tam tersi bir şekilde yansıyabilir, onların
temiz zihinlerinde yok yere bu tür şeylerin yer etmesine
yol açabilir.
Bunun yanı sıra, soyut düşünce evresine henüz
erişememiş olan sıfır-altı yaş aralığındaki çocukların
zihin dünyasına hitap edebilecek türde
kelimelerin ve içeriklerin olduğu kitaplar tercih
edilmelidir. Bu konuda, daha önce yaptığı yayınlarla
okurunun güvenini kazanmış yayınevlerinin
yayımladığı kitapları takip etmek, çocuklardan
önce kitapları mutlaka okumak, çocukla
birlikte kitap okunduktan sonra öykü ya da
konuyla ilgili çocukla sohbet etmek de
ebeveynin dikkat etmesi, önem vermesi
gereken hususlardandır. Bu
dikkatin ve önemin neticesinde,
kitaplardan yansıyabilecek olası
zararlı ya da olumsuz tüm etkilerin
önü kesilebilir.
ÇİZİMLERİ KORKUTABİLİR
- Kitabın içeriği kadar görselleri ve çizimi de önemli... Bu konuda dikkat edilmesi gerekenler neler?
- Her kitaba öyküsü ve konusu gereği, farklı tarzlarda ve farklı kompozisyonlarda çizimler yapılır. Burada yine, tıpkı metinde olduğu gibi çizimde de çocuğa görelik kıstası göz önünde olmalı, metin ve çizim arasında asgari bir uyumun aranması gerekmektedir. Dokuz yaşlarındaki bir çocuğa kahkaha attıracak bir çizim tarzı ya da resimlenmiş bir sahne, beş yaşındaki bir çocuğu korkutabilir. Ya da bazı resim tarzları, bazı yaştaki çocuklara basit ve daha "çocukça" gelebilir. Burada, yayınevlerinin kitapları yaş gruplarına göre ayırdığı kategoriler mutlaka dikkate alınmalıdır. Çocuğun yaş grubuna uygun, soyut düşünebilmesine de kapı açacak, hayal gücünü zenginleştirecek ve kitabın içerdiği metinle uygun nitelikteki resimlemelerin olduğu kitaplar öncelikle tercih edilmelidir.
