Virüste ortaya çıkan ikinci dalga ile tekrar evlerimize kapandık. Tabii evlerde sıkılan çocukların çizgi film izleme süreleri de arttı. Aileler için genelde çizgi film izlemeleri en masum şey olduğu için, bu konuda esnek davranabiliyorlar. Ancak çizgi film deyip geçmemek gerekiyor. Konusu, karakterlerin çizimi, şiddet içerip içermemesi, çocukların yaşına uygun olması gibi kriterlerin ebeveyn tarafından mutlaka kontrol edilmesi gerekiyor. Peki, aileler çocuğu için en doğru çizgi filmi, izletme süresini, içeriğini nasıl seçecek? İşte tüm bu soruların cevabını uzmanından pedagog Şenay Yılmaz'dan aldık…
KÖTÜ ANILAR BIRAKMASIN
- Çizgi film izlemek çocuğun dünyasını nasıl etkiliyor?
- Çizgi film aslında çocukların hayal güçlerine, masalsı dünyalarına açılan kocaman bir pencere… Renkleriyle hareketleriyle bir nevi kafalarında canlandırdıkları dünyanın sahnede oynanan oyunu. Çizgi filmleri izlerken kendilerini kaptırma, konunun içine girmeleri, karakterle beraber o duyguyu yaşamaları aslında buradan geliyor. Doğru karakterler ve kurgular çocuğun gelişimini olumlu etkilerken olumsuz modeller ise yaşantılarında kötü anılar bırakabiliyor.
ÜÇ YAŞINDAN SONRA İZLETTİRİN
- Çocuklar kaç yaşından itibaren çizgi film izleyebilir?
- Aslında çizgi filmler daha çocuk oturmaya başladığı zamandan itibaren yani 6-8 aydan itibaren hayatlarına giriyor. Müzikli görseller, renkli hareketli şekiller ilgilerini çektiği için ebeveyn tarafında da cazip hale geliyor ve izlettirilmeye başlanabiliyor. Ancak ne var ki 3 yaşından önce çizgi film ve görsellere çok fazla maruz kalan çocuklar nörolojik ve psikiyatrik açıdan farklı problemlerin oluşmasına zemin hazırlıyor. Bu nedenle önerim 3 yaştan sonra gün içine dağıtılmış olarak toplam 1-2 saatten fazla olmamasıdır.
BAĞIMLI OLMASINLAR
- Çizgi film seçerken nelere dikkat edilmeli? Aileler çocuklarına izletecekleri filmleri nasıl seçmeli?
- Yaş yaş ve gelişim özellikleri baz alınarak seçilecek olan çizgi filmlerde doğru davranışı modelleyen, şiddetten uzak, toplumsal değer yargılarımızla paralel, çocuğun günlük hayatından kesitlerin doğal yaşantılar içinde verilen konuları merkez alan çizgi filmleri izlettirebilirler. Dikkat süreleri de göz önüne alınmalı ne çok kısa ne de çok uzun metrajlı çizgi film olmamasına dikkat edilmelidir.
YUMUŞAK KARAKTER VE ÇİZİMLER
- Çizgi filmlerdeki hangi davranış ve karakterler zararlı olabilir?
- Özellikle şiddet öğelerini içeren davranış, söz, mimik ya da hareketleri içeren konuları işleyen karakterlerden olabildiğince uzak durulmalı. Popülerliği yüksek olan çizgi film karakterlerinin iyi yönleri vurgulanmalı iyiye özendirilmelidir. Yapılan araştırmalar şiddet içeren çizgi film izleyen çocukların saldırganlık, öfke kontrol sorunları ve yoğun davranış sorunları gösterdiklerini bildirmektedir. Bu nedenle olabildiğince çocuk dünyasına hitap eden yumuşak karakter ve çizimlerin merkeze alındığı çizgi filmler tercih edilmeli.
İKİ SAATTEN FAZLA İZLETTİRMEYİN
- Pandemi döneminde çocukların ne kadar süre çizgi film izlemesine izin verilmeli?
- Maalesef dünyayla beraber yaşadığımız pandemi koşullarının en zarar verdiği alanlardan biri de çocuklar. Hareket etmenin kısıtlandığı, keşfetmenin hazzının bilgisayar ya da TV'ye dönmesi bağımlılığı da arkasından getirmekte. Yaparak öğrenme yerini izleyerek öğrenmeye bıraktığı için çocuklarımızın izlediği şeyleri daha dikkatli ve özenli seçmeliyiz. Normalde günde iki saatten fazla çizgi film izletmek genelde önermediğimiz bir konu. Bu nedenle günlük toplam iki saatlik çizgi film izleme süresi haricindeki zamanları daha çok yaşayarak öğrenme temelli deneyimlere ayrılması çocuğun gelişimi açısından daha faydalı olacaktır.
- Çocuklara çizgi filmde gördüklerinin gerçek olmadığı nasıl anlatılır?
- Çocukların gerçek ile hayali ayırt etme yaşları ortalama 4-5 yaş civarıdır. Bu yaş öncesi daha çok -mış gibi hayali oyunları içerdiğinden gerçeği çok fazla ayırt edemezler. Bu nedenle 4 yaşa kadar güvenlikleri takip edilmeli, karakterleri yaşama şekilleri kontrollü izlenmelidir. Bu süreçte çizgi filmleri "-mış gibi yapıyorlar..." şeklinde tanımlama çocuk tarafından oyun ile çizgi film arasındaki ilişkiyi kurmasını sağlayacaktır. 4-5 yaşından itibaren de sürekli gerçek ve hayal arasındaki farka vurgu yapılması çocuğun farkındalığını artıracaktır.
