Gazetede çalışan bir arkadaşımız 17 yaşındaki oğlunun renk körü olduğunu çocuğunun öğretmeninden aldığı telefon ile öğrendi. Yani 17 yıl boyunca bunun hiç farkına varmamışlardı. Biraz daha sohbet ettiğimizde annenin kendini suçladığını fark ettim. "Ama ben renk körlüğü diye bir hastalığın olduğunu bile hiç duymamıştım. Nasıl fark edebilirdim. Defalarca göz doktoruna da gittik, bizi uyaran olmadı" diyerek ağlamaya başladı. Bu durumda bir suçlu aramak doğru bir davranış değil. Renk körlüğü de hayatı bütünüyle etkileyen bir durum değil zaten. Sadece hangi renklerin ayırt edilemediğini ve hangi meslekleri yapamayacağını bilmek önemli.
Op. Dr. Methiye Önder, 17 yaşında renk körü olduğunu öğrenen Emirhan Kayımtı'yı muayene etti ve bundan sonraki hayatında nelere dikkat etmesi gerektiğini ve hangi meslekleri seçemeyeceği konusunda kendisini bilgilendirdi. Ülkemizde renk körlüğünün yaygın olmadığını düşünsek de aslında oldukça sık görülüyor. Her 20 erkekten biri ve her 200 kadından biri renk körlüğü rahatsızlığına sahip. Biz de aileleri bu konuda uyarmak ve çocuklarıyla yapacakları basit renk oyunları sayesinde bunu hemen fark edebileceklerini anlatmak için Op. Dr. Methiye Önder ile bir araya geldik. İşte renk körlüğüne dair tüm merak edilenler...
- Renk körü olanlar hangi renkleri ayırt edemiyor?
- Renk körlüğü renkleri algılama hissindeki zayıflıktır. Kırmızı, yeşil mavi renklerden bir veya birden fazlasını ayırt edememe ile ortaya çıkan renk körlüğü retina koni hücrelerinin yokluğu veya azlığı ile karakterizedir.
- Renk körlüğü nasıl anlaşılır? En erken kaç yaşında farkına varmak mümkün olur?
- Çoğu hasta renk körü olduğunu kendiliğinden fark etmez. Renk körlüğü aynı rengin farklı tonlarını ayırmakta güçlük şeklinde hafif seyredebileceği gibi, hiçbir rengi ayırmayacak kadar da ağır olabilir. Renk körlüğü genellikle kalıtsaldır ve yeşil-sarı-turuncu kırmızı aynı olarak algılanır ve yoğunluklarıyla renklerden ayırt etmeleri mümkün olur. Renk körlüğü günlük yaşamda önemli bir sorun oluşturmasa da hasta renk ayrımıyla ilgili belli işlerde çalışamaz. Bazen renk körlüğü nadir de olsa ciddi seyreder ve hasta her şeyi siyah beyaz görür. Kalıtsal olmayan renk körlüğü ise bazı ilaçlarla veya göz siniri hastalarına bağlı gelişebilir.
- Tedavisi var mı?
- Kalıtsal renk körlüğünün tedavisi yoktur ve aslında zararsızdır. Bu grup hastanın renk körü olduğu genelde renk körlüğü muayenesi ile anlaşılır. Ancak görme bozukluğu ile giden görme sinirinin zayıflamasına bağlı renk körlüğü de bazen bir düzeltme sağlanabilir veya ilerlemesi engellenebilir. Renk körlüğüne özel kontakt lensler ve gözlükler mevcuttur. Hasta hangi gözlük veya renkli kontakt lens ile renkleri daha iyi ayırt ediyorsa bunları kullanarak renkleri ayırt edebilir.
SÜRÜCÜ VE DENİZCİ OLAMAZLAR
- Erken teşhis tedaviyi mümkün kılar mı?
- Erken tanınan renk körlüğü kalıtsal ise tedavi gerektirmez sadece hasta renklerle ilgili belli işlerde çalışamaz. Renk körleri sürücülük ve denizcilik gibi renk ayrımının işaretlerle yapılması gereken işlerde çalışamazlar, kırmızı yeşil renkler bütün dünyanın kara ve deniz işaretlerinde yaygın olarak kullanıldığından renk körleri sürücülük ve denizcilik yapamazlar. Bu renkleri görmemeleri önemli uyarıları görmemeyle sonlanacağından tehlike oluşturabilir. Görme sinirinin bozukluğuyla giden ilerleyici olan renk körlüğünde ise erken tanı hastalığın takip ve yavaşlaması için önemlidir.
ERKEKLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
- İncelediğimiz vakadaki gibi aile 17 yıl çocuğunun renk körü olduğunu fark edememiş. Ailelere bu konuda tavsiyeleriniz neler olur?
- Okulda güçlük çeken çocuklar renk körlüğünü de içeren detaylı göz muayenesinden geçmelidir. Ailesinde renk körü olanlar, yaptığı işte renk ayrımı zorluğu olanlar veya renkleri ayırmada problemi olanlar renk körlüğü testlerine tabi tutulmalıdır.
- Ülkemizde renk körlüğü yaygın mı? Görülme sıklığı nedir?
- Renk körlüğü yaygın bir bozukluktur. Erkeklerde daha fazla görülür, 20 erkekten biri, 200 kadından biri renk körlüğü rahatsızlığına sahiptir. Erkeklerde ortalama yüzde 5 oranında kadınlarda ise yüzde 0,5 oranında sıklıkla renk körlüğü görülür.
