0-3 yaş aralığındaki gelişimin insanın tüm hayatını etkilediği bilimsel olarak da kanıtlandı ve biz de artık bu gerçeği sıkça duyuyoruz. Yeni nesil ebeveynler bu gerçeği bilerek çocuklarını yetiştirmeye çalışıyor. Ancak çoğu zaman evdeki hesap çarşıya uymuyor ve doğruları bilsek bile uygulamakta zorluk çekiyoruz. Bu hafta beyin konusundaki uluslararası çalışmaları ile tanıdığımız Uzman Psikiyatrist Dr. Tanju Sürmeli ile uzun uzun sohbet etmek fırsatı bulduk. Sürmeli, Türkiye'de ebeveynlik hatalarının çok fazla olduğunu söyledi. Özellikle 0-3 yaş arası kural koymanın önemine dikkat çekti: "Üç yaşındaki çocuğun henüz bilinçselliği gelişmemiştir. Haza yönelik eylemlerle aileyi yönlendiriyor. Negativizmin olduğu bir yaş grubu. Siz hayır derseniz bile o istediğini yaptırmaya çalışacaktır. Aileler bu durumlarda ne yapacaklarını bilmedikleri için istediklerini yapmaya başlıyorlar."
AİLELER KURAL KOYUP UYGULAMALI
"Çok doğru ama örneğin bir alışveriş merkezindeyiz ve çocuğumuz bir şeyi çok istiyor. Onu aldırmak için ağlamaya başladı. Bütün insanların gözü üstümüze çevrildi. Ne yapacağız, nasıl davranacağız?" diye soruyorum. Sürmeli: "İstediği alınmadığı için çocuğunuz kendini yere attı, ağlıyor. Aileler kalabalık yerlerde bunu yaparsa aman sussun diye istediğini hemen yapıyorlar. Beyine bir kez bunu öğrettiğinizde, 'Çok basitmiş, ağlarsam istediğimi yaptırabilirim'i beyin hemen öğreniyor ama çocuğun bundan haberi yok. Bir de 'Ailem kural koyuyor ama kuralı kendi uygulamıyor' diyor. Hâlbuki anne baba 'Ağladığın için seni AVM'ye götürmüyorum' deyip birkaç kez kesinlikle götürmesinler. Koydukları kuralı uygulasınlar. Eğer bir oyuncak istedi ve o oyuncaktan evde varsa 'Bundan evde var ama istersen kasiyere kadar götürebilirsin ama kasiyere vereceğiz. Çünkü aynısında sende var. Bunu alamayacağız' desinler. Bir de ilk üç yaştaki çocuk hangi oyuncağı oynayacağını kendi seçemez. Ama bizim aileler çocuk bir oyuncak istediğinde 'Çocuğum bu oyuncak yaşına göre değil, beyin gelişimine katkısı yok' demiyorlar. Biran önce oradan çıkmak istiyorlar çünkü. Ama çocuğunun en önemli yapı taşlarının oluşmasında sorun yaratıyorlar. Mesela yemek için restorandasınız yemek değil de çikolata ya da tatlı istiyor çocuğunuz 'Tamam onu alabiliriz ama önce yemeğini yiyeceksin sonra bunu alacağız' demek lazım. Eğer bir çikolata aldıysak, 'Eve gidip yemeğini yedikten sonra yiyebilirsin' diyeceğiz ve yol boyunca açmasına izin vermeyeceğiz. Beklemeyi öğretirsek durup düşünüp eyleme geçme merkezinin doğru gelişmesini sağlayacağız." "Bazen üç yaş civarındaki çocuklar bebek gibi davranmaya başlıyorlar ve aileler neden böyle davrandıklarını anlamıyor. Sebebi ne olabilir?" diye soruyorum Sürmeli'ye: "Ebeveynlik hatası ile bebeğin olgunlaşmasını bozmuşlar. Bebek ileri gideceği yere geriye adım atıyor. Çünkü o haz dönemine geri gitmek istiyor. Tekrar kurallara dönerek düzeltilebilir. Kural koyacak aileler. Düzelmezse tıbbi yardım alınmalı. Başka bir sorun var mı diye bakılmalı. Bazen gelişme geriliği olabiliyor. Otizm, zekâ geriliği, epilepsi olabiliyor. Pek çok başka sorun da olabilir."
EBEVEYNLİK HATALARI YAPIYORUZ
Tanju Sürmeli, aileler koydukları kurallara kendileri uymayarak, çocukların her istediklerini anında yaparak, anne baba arasında söz birliği yapmayarak, çocukları şekerli gıdalarla besleyerek aslında büyük sorunlara yol açabilecek ebeveynlik hataları yaptıklarını söylüyor ve ekliyor: "İlk üç yaştaki çocuklar düşe kalka büyür, diyorduk ancak şimdi gördük ki ilk üç yaştaki hafif düşmeler kafasına aldığı darbeler bile beyin olgunlaşma evresini geciktiriyor. Hatta ilk on yaş içinde zekâ puanlarını etkiliyor. Ebeveynlik nasıl olsa kendi kendine büyür değil, çok ilgi istiyor. İlk üç yaşta anne onunla konuşursa, göz kontağı kurarsa çocuğun beynin gelişmesi daha olumlu ilerler."
YARATICI ÇOCUK FESTİVALİ
Bugün ve yarın İstanbul Küçükçiftlik Park'ta harika bir etkinlik var: Yaratıcı Çocuk Festivali. Festivalde yaratıcılık ve oyun dolu sayısız dev atölye alanları bulunuyor. Ayrıca, Kerem Eser Paytak Show, Ezo Sunal ile Lalala Konseri, pandomim, jonglör ve sihirbazlık gösterileri, balon showlar, kukla tiyatroları ve çok sayıda konser de yer alacak. Ebeveynler için de söyleşiler olacak: Nil Karaibrahimgil, Tanem Sivar, Sunay Akın, Dr.Özgür Bolat, Varol Yaşaroğlu, Prof. Dr. Belma Tuğrul gibi isimler konuk olacak...
