Masalcı Beste

Şu sıralar atv'nin Doksanlar dizisinde izlediğimiz oyuncu Beste Bereket'in yaptığı enteresan bir iş daha var. Farklı yaş gruplarına masal anlatımları da yapılan Kidsnook adlı çocuk kitabevinde, her ay bir cumartesi günü masal anlatıcılığı yapıyor Bereket. Onun masallarla da çocuklarla da ilişkisi çok iyi. Anneanne ve babaannesinden masallar dinleyerek büyüyen oyuncu, çocuklarla ilgili ise "Onları bazen büyüklerden daha çok ciddiye alıyorum" diyor. Kendisiyle masal anlatıcılığını ve çocuklara bakışını konuştuk...
- Masalları hep sever miydiniz?
- Bu topraklarda doğmuş tipik bir insan olarak, anneannemden ve babaannemden masallar dinleyerek büyüdüm ben. Özellikle babaannem, acayip kara mizah anlayışı da olan bir insandır, bazen çok karanlık masallar da anlattığı ve benim salya sümük ağladığım olurdu. Ben de uzun zamandır çocuklarla ilgili bir şey yapmak istiyordum. Bir süre önce TEGEV'le bir proje yapmıştık mesela. Türkiye genelinde tiyatro temsilleri yapmıştık başka oyuncularla. Ben de o zaman Etimesgut'a gitmiştim.

"CİDDİYE ALIYORUM"
- Çocuklarla aranız iyi yani...
- Çocuklarla ilişkim büyük insanlarla olan ilişkim gibi. Çocuklara karşı, sadece çocuk olduğu için bir yükselme durumum söz konusu değil. Hatta onları çoğu zaman büyükleri aldığımdan daha fazla ciddiye alıyorum diyebilirim. Kirlenmemiş oldukları için daha net bir hissiyatları olabiliyor. Aura'larla ilgili kitaplar okuyordum. Orada şunu gördüm. Mesela bir çocuk beni seni pembe çizebilir. Çünkü o çocuk senin gerçekten sahip olduğun enerjinin, duygunun varlığını net olarak ayırt edebiliyordur. Büyüdükçe ne kadar çok yargıya sahip olursan, insanlarla ilgili objektif olma durumunu o kadar kaybediyorsun. Yani bir çocuk seni pembe görüp öyle tasvir ediyorsa bence kendini mükemmel hissedebilirsin.
- Nasıl ilişki kuruyorsunuz çocuklarla?
- Onlara hiç agucuk gugucuk diye yaklaşmıyorum. Ama bu bir teknik bilgi filan değil, hissiyatımla ilgili bir şey. O bana çok gerçek gelmiyor ve çocukların onu algıladığını düşünüyorum. Biraz kendini tanıttığın ve sohbet ettiğin zaman, gerçekten çok şaşırabileceğin şeyler söylüyor çocuklar. Özellikle bu son jenerasyon var ya, ben onları tanımlayamıyorum bile. Sanki bilgiyle doğmuş gibiler. Aileleriyle ilgili inanılmaz saptamalarda bulunuyorlar mesela. Tabii şunun da etkisi var herhalde: Ataerkil aileden, özellikle büyük şehirlerde 'çocukerkil' ailelere doğru evrilen bir durum var. Bence bir çocuğa ne söylediğinden ziyade, onu söylerken ne hissettiğin daha önemli.
- Masal anlatıcısı olma fikri nasıl ortaya çıktı?
-Bu mekan iki öğretmen kız kardeşin mekanı. Ayşegül'le bu projeden önce tanışmıştık. Ben de o sırada çocuklarla ilgili bir şey yapmayı çok istiyordum. Ayşegül de bana kendi projesinden bahsetti. Ben hep masal anlatılan kişi olmuştum aslında ama mesleki olarak buna yatkınlığım olabileceğini düşündüm.

SABRETMEYİ ÖĞRENİYORLAR

- Çocukları seviyorsunuz belli ki. Siz çocuk istiyor musunuz?
- İlla ki çocuk sahibi olmalıyım gibi bir duygum olmadı hiç. Bunun biriyle birlikte bana gelecek bir duygu olduğunu düşünüyorum. Yani öyle biri çıksın ki karşıma, 'Evet bu kişiyle birlikte çocuk sahibi olalım' diyeyim.

- Peki masal dinlemenin çocuklara ne gibi yararları var?
- Günümüzde çocuklara sabrı öğretmekte zorluk çekiyoruz. Burada çocuk düzenli dinleyerek sabretmeyi de öğreniyor. Sabredecek, bir hikayenin başını, gelişmesini, sonucunu dinleyecek. Anlatılanları hayalinde canlandıracak. Görsel ya da işitsel algıda çocukları besleyen birçok şey var artık. Ama hayal gücü dediğin şey, sadece malzemenin insan olduğu durumda salt ortaya çıkıyor. O yüzden masal, anlatan için de dinleyen için de çok önemli bir şey. Ve üstelik karşındaki anlatıcı değiştikçe o masallar da değişiyor. Her masal farklı farklı anlatıcılarda farklı bir şeye dönüşüyor. Birini dinlemek, birinin gözlerine bakmak, bir şeyi hayal edebilmek, üzerine bir şey kurgulamak ve belki masalın ortasında girip çocuğun bir şey söylemesi... Bu mükemmel bir şey bence. Tek başıma bir tiyatro oynuyorum ve bu çok güzel bir iş.
- Beden dili de kullanıyorsunuz tabii.
- Tabii. Ses de çok önemli. Bir taht var, orada oturarak başlıyorum ama sonra yerlere oturuyorum, ayaklanıyorum. Ama mesela ilk seferde yerde başlamayı tercih ettim. Küçük yaş grubuydu çünkü, onlarla aynı mesafede olmayı tercih ettim. Ürkütmek istemedim. Beden dilimden ziyade sesimi kullandım o anlatımda.
- Neler anlatıyorsunuz?
Her ay bir dünya klasiği anlatıyorum.

ÇOCUK SIKILIRSA BIRAKIR GİDER!

- Nasıl bir şey masal anlatıcılığı?
- Masal anlatmak, çocuklarla birebir ilişkide olabildiğin bir şey. Ve interaktif bir şey. Tiyatroda seni herhangi bir seyirci etik olarak dinlemeye devam edebilir. Ama burada bir çocuk sıkıldığı anda senin gözünün yaşına bakmaz. 'Dinleyici geribildirimini' o anda alıyorsun yani. Sen masalın yarısındayken yüzüne karşı 'Çok sıkıldık biz' diyebiliyorlar. Masalı onlara bakarak anlattığım için, konsantrasyonlarının dağılmaya başladığını hemen görebiliyorum zaten. Bir küçük yaş grubuna Pinokyo anlatıyordum, hazırlandığımdan çok daha farklı bir şekilde anlattım. Hikayenin ana çatısına sadık kalmak kaydıyla tabii. İlgilerini daha çok çeken yerlere daha fazla ağırlık verdim. Ya da bazı yerleri daha kısa geçtim. Anlatıcılık böyle bir şey. Dinleyicinin verdiği enerjiye göre senaryoyu değiştirebilirsin.
- Bu bir oyuncuyu geliştirecek bir şey gibi de...
- Şüphesiz. Bir tiyatro oyununda sahneye çıkmadan nasıl heyecanlanıyorsam, burada da öyle heyecanlandım. Ben zaten çocuk tiyatrosunun da yetişkin tiyatrosuna göre daha önemli olduğunu düşünüyorum. Onların, bizden daha yüksek algılara sahip olduğu üzerinden hareket etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Eğer çocuklar senin yaptığın şeyi beğeniyorlarsa, orada gerçekten kendini çok daha iyi hissedebilirsin.
- Bununla ilgili eğitim aldınız mı?
- Nazlı Çevik var, tiyatro pedagogu aynı zamanda. Hikaye anlatıcılığı okumuş. Onun iki günlük bir workshop'una gittim. Ama sanırım esas eğitimi anneanne ve babaannemden aldım. Bu arada ben ayda bir kez, bir cumartesi anlatıyorum ama burada farklı yaş gruplarına sürekli masal atölyeleri var.