Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verilerine göre tam 453 kültür varlığı ile 189 arkeolojik ve tarihi sit alanı bulunan Bilecik'te son dönemde çok sayıda arkeolojik alan tespit edildi. 'Akropol' (bir tepe üzerinde çevresi surla çevrili, içinde saray, tapınak gibi yapıların bulunduğu alan) ile 'Nekropol'den (toplu mezar alanları) oluşan 'Agrilion' antik kenti Bilecik'te en son İnhisar Gedikkaya Mağarası'nda bir adak çukurunun bulunması, büyük yankı uyandırdı. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Deniz Sarı'nın, "MÖ 14500 yılına tarihlenen bir adak çukuru ve çukurun merkezinden yükselen bir dikit açığa çıkardık" açıklaması dikkatleri bu bölgeye çevirdi. İnhisar Belediye Başkanı Mehmet Kepez de, "Bu mağarada çıkan bulgular Göbeklitepe'den daha eski olduğunu gösteriyor" dedi.
Höyük, tümülüs, yerleşim alanı ve nekropol gibi arkeolojik sit alanı sayısının sadece Osmaneli ilçesinde 30'un üzerinde olduğunu açıklayan Belediye Başkanı Münür Şahin de, "Osmaneli'de yapılacak kazılar ile Gordion ve Göbeklitepe'de gibi çok sayıda değerli alanları ortaya çıkarabiliriz" dedi. Bilecik Bahçelievler Neolitik Yerleşkesi kazısında ise 8 bin 500 yıllık insan iskeletinin, Batı Anadolu'nun en eski neolitik dönemi ergen insanına ait olduğu açıklandı. BŞEÜ Arkeoloji Bölümü'nden Doç.Dr. Erkan Fidan, "Bu iskeletin tarihlemesi günümüzden 8471 ila 8612 yılları arasında olarak gelmiştir. Batı Anadolu'nun ilk çiftçisi de diyebiliriz" dedi.
KUYULU MESCİT'İN YANINDA KİLİSE KALINTILARI
Bu arada Bakanlar Kurulu kararı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda çalışmalarını yürüten ve 26 ayrı Kalkınma Ajansı'ndan birisi olan'Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı'nın (BEBKA) Eylem Planı'nda ilginç bir bilgi yer aldı. Çeşitli kamu kurum ve sivil toplum kuruluşları ile özel sektör temsilcilerinin geniş katılımıyla hazırlanan eylem planında, 'Söğüt Ertuğrul Gazi Mescidi'nin (Kuyulu Mescit) üst mahallesinde Bizans Dönemi'nden kalma bir kilise duvar kalıntısı bulunmaktadır' ibaresi yer aldı. Söğüt'te herkesin ziyaret ettiği Kuyulu Mescit'in 50 metre yukarısında bir kilise kalıntılarının ortaya çıkması bölge halkını da çok heyecanlandırdı. Tarihi kayıtlarda Rum Mahallesi olarak geçen ve bugünkü Cumhuriyet Mahallesi sınırları içerisinde yer alan kalıntının bir duvarının sağlam olduğu, diğer duvarlarının tamamen yıkılmış olduğu görüldü. Kilisenin hemen yanında ayrıca bir 'Papaz Evi'nin olduğu ve bu evin de tamamen yıkılmış olduğu iddia edildi. Söğütlüler ise Kuyulu Mescit'in hemen yanındaki kilisenin gerekli inceleme yapıldıktan sonra turizme kazandırılmasını istiyor.
İLDE SON DÖNEMDE ÇIKAN BAZI ARKEOLOJİK ALANLAR
Bilecik'te son dönemde bulunan bazı arkeolojik bölgeler şöyle: Vezirhan ve Bayırköy beldesi sınırları içinde Paşaboğazı Mevkii Roma Nekropolü, Pınarcık (Paşaboğazı Kalesi ve Kale Eteği Yerleşim Alanı, Paşalarboğazı Yedi Mezar Tepe Nekropolü, Paşa Boğazı Antik Taş Ocakları ve Nekropolü, Vezirhan Merdivenli Kaya Tapınım Alanı, Bayırköy Antik Örenliği, Söğüt Oluklu Köyü Höyüğü, Kızılsaray Roma Mezarları, Dereboyu Köyü Kirazavlası Mevkii Nekropolü,Zemzemiye Köyü Arkeolojik Buluntu Alanı, Gündüzbey Köyü Ekinlik Mevkii Arkeoloji Alanı, Çaltı ve Borcak Köyü sınırları içerisinde Çamyakası Arkeoloji Alanı ve Nekropolü, Yeşilyurt Höyük ve Nekropolü, Osmaneli Kazancı Köyü Kavakderesi Höyüğü, Bozüyük Çerkezçetmi Köyü Höyüğü ve Dübekli Tümülüsü, Poyra Köyü Tümülüsü, Aksutekke Köyü Harlayık Yerleşim Alanı, Çokçapınar Höyüğü, Killi Höyük, Yeni Mahalle Tümülüsü, Dodurga Tümülüsü, Günyarık Köyü Örenliği Yerleşim ve Nekropol Alanı Kilise Kalıntıları, Bilecik merkez Karaağaç Köyü Tümülüsü, Beyce Köyü Marmara Mevkii Nekropolü, İsmetpaşa Mahallesi Çiftlik Höyük, Yıllık Höyük, Yenipazar Dereköy Köyü Asarlık Ören Yeri, Gölpazarı İncirli Köyü Nekropolü.
