"Anne bu ne?", "Neden?", "Hayır!", "İstemiyorum!" gibi kelimeler size tanıdık geliyor mu? Eğer geliyorsa sizin de evinizde sürekli soru soran ve her şeyi merak eden bir minik var demektir. Konuşma ve yürüme becerilerinin gelişmesiyle birlikte bağımsızlaşmaya başlayan 2 yaşındaki çocuğunuza kimi zaman nasıl davranmanız gerektiğini bilemeyebilirsiniz. Klinik Psikolog Didem Güven Güneysu, bebeklikten çocukluğa geçiş dönemi olan 2 yaş hakkında anne-babaları bilgilendirip önerilerde bulundu.

2 yaş dönemi

İlk yılı itibariyle çocuk, duygusal, fiziksel ve zihinsel kazanımlarının tümünü ortaya koyar ve bunları durmaksızın geliştirmeye çalışır. 2 yaş dönemi ile birlikte, çocuğun hareket edebilme ve konuşma becerileri hızla gelişim göstermeye devam ederken, aynı zamanda bağımsızlaşma girişimlerinin de ortaya çıktığı görülür. Çocuk, bir taraftan anneye bağımlılığını sürdürürken, diğer taraftan da kendi başına hareket etmekten keyif almaya başlar. Yabancılarla ve yaşıtlarıyla ilişki kurmayı deneyimler, anne-babasına karşı ise "Hayır" kelimesini sıklıkla dile getirir.

Merak ve bağımsızlaşma duygusu

Bebeklik döneminin uysal ve sakin tavırları, çocuk 2 yaşına geldiğinde yerini farklı davranışlara bırakacaktır. Artık karşınızda her şeyi merak eden, sürekli sorular soran, bunun yanında sizinle inatlaşmaktan çekinmeyen bir çocuk görebilirsiniz. Kısa cümlelerle de olsa kendini ifade edebilmenin hazzını yaşayan 2 yaş çocuğunun gelişimini destekleyen en temel duygulardan biri merak duygusudur. Çocuğun hissettiği merak; onun duygusal, fiziksel ve zihinsel gelişimi adına önemli olan tüm bu girişimleri gerçekleştirmesine olanak sağlar. Çevresindeki kişi ve nesnelerle gerçekleştirdiği bu girişimler, var olan merak duygusuna merak katar. Artan hareket ve kavrama becerisi de onun yeni girişimlerine ve yeni beceriler kazanmasına destek olur.

Küçük inatçı

2 yaş döneminde çocuk, meraklı olmasının yanında inatçı ve hareketlidir. Bağımsız hareket edebilmek, onun için oldukça önemli hale gelmeye başlamıştır bile. Olumsuz, kararsız ve çoğu zaman isyankar bir tutum içerisinde, her şeyi kendi yapmak ister. Yaptığı işler kısıtlandığında ya da isteklerini gerçekleştirmesine izin verilmediğinde öfkelenir. Anne-babasıyla kolaylıkla çatışmaya girebilir; çoğu zaman söylenenin tersini yapma eğilimindedir. İlk yılında mutlu, sakin, kolay idare edilebilen ve söz dinleyen çocuk, 2 yaşla birlikte bir anda huysuz, kararsız, mutsuz, sık sık ağlayan ve söz dinlemeyen biri haline gelir. Söz konusu inatlaşmalar, bağımsız bir birey olabilmek adına atılan ilk adımlardır.


Oyunla keşfetsin

Oyun, çocuğun dış dünyayı keşfetmesini, doğal ve aktif şekilde öğrenmesini sağladığından, duygusal, fiziksel ve zihinsel büyümenin oldukça önemli bir parçasıdır. Günlük yaşantısı, anne-baba ve çevresiyle ilişkileri hakkında bilgi veren, yeni kavramları öğrenmesini, neden-sonuç ilişkileri kurmasını ve karşılaştığı güçlükleri yenmesini sağlayan oyun; çocuk için eğlencenin yanı sıra önemli bir iş olarak düşünülmelidir. Erken yaşlardan itibaren hayal gücünü ve yaratıcılığı destekler, ince ve kaba motor becerilerini geliştirir. Bu anlamda, çocuğun oyuna düşkünlüğü ve oyun üzerinden sorgulamaları, onun sağlıklı gelişimi yolunda oldukça değerli ve desteklenmesi gereken gelişmelerdir. Meraklı davranışları ve sözel ifadeleri, ileride onun kendisini iyi ifade edebilmesi, ifade edilenleri anlayabilmesi, çevresini araştırabilmesi ve problem çözebilmesi, kendi başına karar verebilmesi ve becerilerini organize edebilmesi adına gerekli ön adımlardır.

Anne-babalar nasıl davranmalı?

-Deneme yanılma yoluyla öğrenen 2 yaş çocuğu, bu yolla dış dünyayı keşfetmeye ve sosyal ilişki kurmaya çalışır. Bu anlamda ona yeni ortamlar ve fırsatlar sunulmalıdır.
-Merak ve keşfetme duygusuyla etrafı kurcalayan çocuğa karşı, anne-babaların en sık başvurdukları yöntem "Yapma!" demek, hatt a kızmaktır. Bunun yerine yapılan davranışın beğenilmediğini söylemek, ev ortamı içerisinde çocuğun hayatını tehlikeye sokabilecek eşyaları onun ulaşamayacağı yerlere kaldırmak ve dolap kapaklarına kilit asmak gibi güvenlik önlemleri alınmalıdır.
-Anne-babalar mutlaka çocuğunun oyununa katılmalı, ancak yönlendiren ve devamlı öğreten pozisyonda olmamalıdırlar. Oyunu çocuğun yönlendirmesi konusunda onu teşvik etmelidirler.
-Hangi oyuncakla ve ne oynayacağı, kimin hangi oyuncağı kullanacağı gibi seçimleri kendisinin yapması, karar verme becerisini destekler ve özgüvenini arttırır.
-2 yaş sendromu olarak adlandırılan davranış değişiklikleri dönemseldir ve 4 yaşa doğru kaybolması beklenir. Ancak bu dönemde edinilen davranışların kalıcı ya da geçici olması anne-baba tutumlarına bağlıdır. Bu dönem içerisinde çocuğun her istediğinin yerine getirilmesi, özellikle öfke nöbetleri sırasında görülen zarar verici davranışlara müdahale edilmemesi ya da izin verilmesi davranışların kalıcı hale gelmesine neden olur.

Hazırlayan: Başak DOĞRU