Mevsimin bunaltıcı sıcağında korona korkusunu unutturacak, içimizi serinletici bir şey yazmak istedim bugün. Her yaşta sevilerek ama temkinle tüketilmesi gereken dondurmanın 4 bin yıllık bir tarihi olduğunu biliyor muydunuz? En çok dondurma tüketen ülkeler, bizdeki durum, yararları, zararları hepsini bu yazıda bulacaksınız.
İlk dondurmanın kar ve buz üzerine meyve suları ilavesiyle elde edilen bir karışım olduğu ileri sürülüyor.
Osmanlı'daki adı karsambaç. Yani bizde dondurmanın atası olarak kabul ediliyor karsambaç.
İşin içine süt girince bugünkü halini alıyor.
***
Selçuk Üniversitesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Nihat Akın, hani derler ya; dondurmanın kitabını yazmış. ''Dondurma Bilimi ve Teknolojisi'' adlı kitabında Akın, herkesin severek tükettiği dondurmanın süte göre 3-4 kat daha fazla yağ ve protein içerdiğini belirterek; "Serinleyelim derken kiloları almayalım" uyarısında bulunuyor.
Yalnız şekere dikkat! Şekere "Tatlı Zehir" denmesi boşuna değil. Diğer besinlere karşı da isteksizlik yaratıyor. Protein ve karbonhidratın yanı sıra kalsiyum, fosfor, magnezyum, potasyum gibi mineralce zengin olan dondurma çocuklara çok yararlı ancak ölçülü olması şartıyla. Güvenilir ve hijyenik şartlarda olduğu takdirde 4 mevsim tüketilmesi tavsiye ediliyor. Dondurmanın dünya hikâyesi çok ilginç. Avrupa'dan 250 yıl sonra keşfetmelerine rağmen en çok dondurma tüketen ülke ABD, 18 yüzyılda hayatlarına girmiş. Vanilyalısı dünyada en sevilen dondurma çeşidi ve çukulatalısı 2. sırada. Dondurma külahı da ilk kez ABD'de yapılmış.
***
Ülkemize gelince dondurmanın tadını, keyfini, zevkini ilk keşfeden ülkelerden biri Türkiye. Hiç geri kalmıyoruz bu konuda.
Osmanlı mutfağında dondurmanın envaitürlüsü var. Bilhassa sarayda hünkârların damak tadına göre demirhindili, çilekli, kavunlu dondurmaların dev kepçelerle yoğrulduğu biliniyor. Türkiye'de kişi başı 3,5 Kg. dondurma tüketiliyor. Finlandiya soğuk bir ülke olmasına rağmen kişi başı tüketim 9 Kg. Kanada'da yazları değil, en çok kışın dondurma tüketiliyormuş. Abbasiler gülsuyu ile dondurma yapmışlar, Marco Polo bunu görüp tarifi, İtalya'ya götürmüş.
Netice olarak kalsiyumca zengin, glisemik endeksi oldukça düşük olan dondurma sadece çocukların, yetişkinlere de uzmanlarca tavsiye ediliyor. Bir top sütlü dondurmanın 100 kalori olduğunu unutmadan istediğiniz kadar tüketebilirsiniz!
