Küçük, limon sarısı renginde ve navigasyon konusunda bir dahi… Çöl çekirgesi, sıra dışı bir görme organına sahip. Karanlık bir gecede ya da güneş ışıklarının en yakıcı olduğu anlarda binlerce kilometre öteden bile yolunu bulabiliyor. Yıldızlar ve ay ışıkları sayesinde yönünü tayin edebiliyor. Marburg'daki Philipps Üniversitesi'deki bilim insanları da bu küçük canlının uçuş navigasyonu konusunda bir örnek teşkil edebileceğini düşündü.
NDR'de çalışan gazeteci Benedikt Strunz, bu zararsız gibi görünen araştırma projesinin kendisini çok şaşırttığını söylüyor. Strunz, bu projeden yola çıkarak Süddeutsche Zeitung ve NDR'den meslektaşlarıyla birlikte Alman üniversitelerinin ABD Savunma Bakanlığı'nın direktifiyle araştırma yaptıklarını ortaya çıkardı.
Strunz, "Marburg Üniversitesi, 2010 yılında çölde yaşayan, gece ve gündüz yolunu bulabilen böceklerin özelliklerini araştırmak için 70 bin dolar almış. İlk bakışta heyecan verici bir proje gibi görünüyor. Ancak insan Amerikan Hava Kuvvetleri'nin bunun için neden para harcadığını da merak ediyor. Sorumuz üzerine, bunun temel bir araştırma olduğu ve sonuçların ileride sivil ya da askeri amaçlarla kullanılıp kullanılmayacağının bilinmediği belirtildi. Ancak daha yakından bakınca, araştırmacıların bu böceklerin iyi görüş yeteneklerinin insansız hava aracı ve hedef belirleyen cephaneliklere aktarılıp aktarılamayacağı sorusuna yanıt aradıkları anlaşıldı. En kötü durumda, bu sonuçlar gelecekte insansız hava araçlarıyla hedef gözeterek öldürme misyonlarında kullanılabilir" dedi.
Marburg'daki araştırma, bunun tek örneği değil. NDR ve Süddeutsche Zeitung'un araştırmasına göre, geçmiş yıllarda 22 üniversite ve araştırma enstitüsü, ABD Savunma Bakanlığı'ndan para aldı. ABD'den Almanya'ya savunma ve temel araştırmalar alanında yaklaşık 10 milyon dolar para akışı olduğu düşünülüyor.
Münih'teki Ludwig-Maximilians Üniversitesi'ne 2012 yılında daha iyi patlayıcılar geliştirmek için 470 bin dolardan fazla para aktarılmış. Fraunhofer Enstitüsü de ABD ordusu için kurşun geçirmez cam ve savaş başlıkları geliştirmek için araştırmalar yapmış. Saarland Üniversitesi araştırmacılarına ise konuşma yapılarının matematiksel çalışmasını araştırmak için 120 bin dolardan fazla para verilmiş. Üniversiteler de kendilerine yapılan bu ödemeleri doğruluyor.
Üniversitelerden savunma
ABD ordusundan teşvik alanlar arasında sadece sivil amaçlı araştırma yapacaklarını ve askeri araştırma yapmaktan kaçınacaklarını taahhüt etmiş üniversiteler de bulunuyor. Ancak Sol Parti'nin yüksek öğrenim sözcüsü Nicole Gohlke'ye göre, bu tür koşullar öne sürmek komediden başka birşey değil. Zira söz konusu üniversiteler sivil araştırma taahhüdünün ihlal edildiğini düşünmüyor. Örneğin ABD'nin finansmanıyla bir uydu araştırma projesi yürüten Bremen Üniversitesi bunun temel araştırma kapsamına girdiğini ve sivil araştırma hedefiyle örtüştüğünü savunuyor. Pek çok proje de hem sivil hem de askeri amaçla kullanılabilecek sonuçlar sunuyor.
Alman Üniversite Rektörleri Konferansı Başkanı Horst Hippler de ABD ordusundan sipariş alınmasına yönelik eleştirileri reddetti. Hippler, Almanya ile sıkı müttefik olan bir ülkenin savunma bakanlığını proje üstlenici olmaktan dışlamak için bir neden bulunmadığını söylerken, fizikçi ve barış araştırmacısı Jürgen Altmann farklı görüşte: "Sorunlu bir durum, çünkü savaşa hazırlık bilimin kendisini adaması gereken bir alan değil. Özellikle ABD, şu anki savaşlarda savaş tekniğini en geniş kapsamlı biçimde kullanan ve saldırı amaçlı savaş yürüten bir ülke. Ve bunu BM Güvenlik Konseyi'nin yetkisi ya da savunması olmadan yapıyor. Bu nedenle Amerikan ordusu için araştırma yapılmasını biraz sorunlu buluyorum."
Alman muhalefeti de konunun ortaya çıkmasının ardından tepki gösterdi. Sol Partili politikacı Gohlke, olayın şu ana dek kamuoyuna yansımamasının inanılmaz olduğunu belirtti. Yeşiller Partisi'nin yüksek öğrenim politikaları sözcüsü Kai Gehring, üniversitelerin üçüncü kaynaklı projeler konusunda şeffaf olmalarını istedi.
Öte yandan Alman hükümetinin de araştırma kurumlarını askeri amaçlı projeler için görevlendirdiği belirtiliyor. Alman Savunma Bakanlığı'nın araştırma kurumlarına son üç yıl içinde yaklaşık yıllık olarak 10 milyon euro para aktardığı ifade ediliyor.
©Deutsche Welle Türkçe
Nils Naumann / Başak Sezen
Editör: Hülya Schenk
