Norveç'in başkenti Oslo'daki Nobel Komitesi, Genel Müdürlüğü'nü Türk diplomat Ahmet Üzümcü'nün yaptığı Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW)'nün "kimyasal silahların ortadan kaldırılması için harcadığı kapsamlı çabalar" nedeniyle Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldüğünü açıkladı. OPCW, Suriye'deki kimyasal silahların imhası sürecini üstlenerek gündeme gelmişti.
Komite tarafından yapılan açıklamada Birinci Dünya Savaşı sırasında binlerce insanın ölümüne yol açan kimyasal silahların kullanılmasının 1925'te imzalanan Cenevre Anlaşması ile yasaklandığını ancak anlaşmada kimyasal silahların üretimi ve saklanmasıyla ilgili bir madde yer almadığı belirtildi.
İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi lideri Adolf Hitler tarafından milyonlarca insanın katledilmesi için kullanılan kimyasal silahların daha sonra da hem devletler hem de teröristlerin elinde ölüm saçmaya devam ettiğine işaret edilen açıklamada 1997'de uygulamaya konulan anlaşma ile kimyasal silahların üretimi ve saklanmasına da yasak getirildiği hatırlatıldı.
Komite açıklamasında merkezi Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan KSYÖ'nün kurulduğu 28 Nisan 1997 tarihinden bu yana kimyasal silahların yok edilmesi için büyük çaba harcadığı vurgulandı. Kimyasal Silahların Yasaklanması Anlaşması'na şimdiye kadar 189 devlet imza attı.
ÖDÜLÜ TWITTER'DAN HABER ALDI
2013 Nobel Barış Ödülü'nün açıklanacağı tören öncesi ilginç bir gelişme yaşandı.
Norveç'in başkenti Oslo'daki Nobel Komitesi, yerel saatle 11.00'de ödülün sahibini açıklayacaktı. Ancak açıklama yapılmadan önce, 2013 Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Uluslararası Kimyasal Silahları Önleme Örgütü'nün Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan bürosu telefonla arandı.
Nobel Komitesi, örgütün direktörlüğünü yapan Türk diplomat Ahmet Üzümcü'ye 2013 Nobel Barış Ödülü sahibi olduklarını iletecekti.
Norveç televizyonu NHK, ödülün bu yılki sahibini, Nobel Komitesi'nin açıklamasından bir saat önce kamuoyuna duyurduğu için dünyadaki bütün gazeteciler, telefonlara sarılarak Ahmet Üzümcü'ye ve Uluslararası Kimyasal Silahları Önleme Örgütü'ne ulaşmaya çalıştı. Bu nedenle örgütün telefonları kilitlendiği için Nobel Komitesi, ödül sahibine ulaşamadı.
Telefonla Türk diplomat Ahmet Üzümcü'ye ulaşamayan Nobel Komitesi, sosyal paylaşım sitesi Twitter üzerinden mesaj atarak, Uluslararası Kimyasal Silahları Önleme Örgütü yetkililerinin kendileriyle iletişim kurmasını talep etti. Nobel Komitesi, Twitter mesajında, "Lütfen bizimle iletişime geçin, sizin büroya ulaşmaya çalışıyoruz" dedi.
Cumhurbaşkanı Gül'den tebrik
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 2013 Nobel Barış Ödülü'nün Türk diplomat Ahmet Üzümcü'nün başında bulunduğu Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'ne verilmesinden dolayı memnun olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Tarabya Merkez Camii'nde Cuma Namazı kıldı. Namaz sonrası basın mensuplarının sorularını cevaplayan Gül, Türk diplomat Ahmet Üzümcü'ye verilen 2013 Nobel Barış Ödülü hakkında konuştu. Gül, 'Ona çok memnun oldum doğrusu. Kimyasal silahlarla mücadele başında biliyorsunuz. Bizim eski müsteşar yardımcımız Ahmet Üzümcü var. Ben orada da geçen sene konuşma yapmıştım. Bir Türk'ün başında bulunduğu böyle uluslararası bir örgütün Nobel Barış Ödülü'nü almasından büyük bir memnuniyet duydum. Hepsini tebrik ediyorum. Kimyasal mücadele, aynı nükleer silahlarla mücadele gibi önemlidir. Bunların hepsi kitle imha silahına giriyor. O yüzden örgütün başarılarından büyük bir memnuniyet duyuyorum. Ayrıca başında da değerli bir Türk diplomatın olduğu bir dönemde ödülü kazanmasını da gayet anlamlı buluyorum.' ifadelerini kullandı.
NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ
1901 ve 2012 arasında 93 kez Nobel Barış Ödülü verildi. 100 kişi ve 24 örgüte layık görülen ödüllerden 28'i iki kazanan arasında paylaştırıldı. Nobel Barış Ödülü, tarihinde sadece iki kez 3 kişiye verildi: 1994'te Yaser Arafat, Şimon Perez ve Yitzak Rabin, 2011'de ise Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman, Nobel Barış Ödülü'nün sahibi oldu.
Uluslararası Kızıl Haç Komitesi 1917, 1944 ve 1963'te 3 kez, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ise 1954 ve 1981'de 2 kez Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
Nobel Barış Ödülü'nü kazanan 100 kişiden 15'i kadındı: Bertha von Suttner (1905), Jane Addams (1931), Emily Greene Balch (1946), Betty Williams ve Mairead Corrigan (1976), Rahibe Teresa (1979), Alva Myrdal (1982), Aung San Suu Çii (1991), Rigoberta Menchú Tum (1992), Jody Williams (1997), Şirin Ebadi (2003), Wangari Maathai (2004), Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman (2011).
Nobel Barış Ödülü'nün en genç sahibi 2011'de ödüle layık görüldüğünde 32 yaşında olan Tevekkül Karman'dı. 1995'te Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen 87 yaşındaki Joseph Rotblat, ise Barış Ödülü'nü alan en yaşlı kişi olarak tarihe geçti.
LE DUC THO, ÖDÜLÜNÜ ALMADI
ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ile 1973'te Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen Vietnamlı siyasetçi Le Duc Tho, ödülü reddetti. Vietnam savaşına son veren barış anlaşmasına yaptığı katkı nedeniyle ödüle layık görülen Le Doc Tho, ülkesindeki durumu öne sürerek ödül alacak durumda olmadığını belirtti.
Alman gazeteci Carl von Ossietzky, Myanmarlı muhalif lider Aung San Suu Çii ve Çinli insan hakları savunucusu Liu Xiaobo ise gözaltında ya da hapiste oldukları için ödül törenine katılamadılar.
MADALYA
Nobel Barış Ödülü'nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği akşam bir de İsveçli sanatçı Gustav Vigeland tarafından tasarlanan madalya veriliyor. Madalyanın bir tarafına Alfred Nobel, diğer tarafına ise kardeşlik bağını temsil eden üç erkek figürü nakşedilmiş.
Madalyada aynı zamanda "Pro pace et fraternitate gentium" ifadesi yer alıyor. Latince ifade, "İnsanlığın barışı ve kardeşliği için" anlamına geliyor.
2000'den bu yana Nobel Barış Ödülü'nü kazananlar:
2000: Kim Dae Jung (Güney Kore)
2001: Birleşmiş Milletler, Kofi Annan
2002: Eski ABD Başkanı Jimmy Carter
2003: Şirin Ebadi (İran)
2004: Wangari Maathai (Kenya)
2005: Muhammed El Baradei (UEAK)
2006: Muhammed Yunus (Bangladeş)
2007: Al Gore (ABD) ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli
2008: Martti Ahtisaari (Finlandiya)
2009: Barack Obama (ABD)
2010: Liu Şiaobo (Çin)
2011: Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tawakkul Karman
2012: Avrupa Birliği
