Marilla Erçik / Aktuel.com.tr Özel
Teknolojinin gelişmesi ile kişiler arası iletişim farklı şekiller almaya başladı. Sosyal medya kullanımı tanışma için bazen iyi bir araç olsa da yine ilişkiye en çok zarar verenlerden. Çiftler arası aldatma, kıskançlık ve güven problemi belki de bunun en büyük göstergesi.
The Economist Dergisi'nin yaptığı bir araştırmaya göre; "Araştırmalar sonucu, Facebook kıskançlık, sosyal gerilim, asosyallik ve depresyonla doğrudan ilintili. Muhtemelen sosyal medyayı daha fazla kullananlar daha çok negatif duygu hissetmeye eğilimli. 584 genç katılımcıyla yapılan deneyden sonra edinilen bulguya göre Facebook'un kullanıcılarında yarattığı en yaygın duygu kıskançlık."
Peki dijital devrim kıskançlık kavramlarını yeniden mi şekillendirdi? Geçmişten bugüne neler değişti? Sosyolog Prof. Nilüfer Narlı, Sosyal Medya Uzmanı Salih Kural ve Sabah Gazetesi köşe yazarı Seda Diker "Dijital kıskançlık" kavramını aktuel.com.tr için yorumladı.
Nilüfer Narlı / Sosyolog
Sosyal medyanın yaygın kullanımından önce flört eden çiftler ya da evliler birbirlerinden telefon ve mektupla haber alabiliyorlardı. Fakat bugün haberleşme internet üzerinden gerçekleşiyor. Haberleşme araçları artık çok çeşitli. Bu çeşitlenmenin artması ile de dijital kıskançlık da arttı. Çiftler birbirlerinin cep telefonunu ve sosyal medya hesaplarını kontrol etmek istiyorlar. Bunun yüzünden tartışanlar var. İnsanlar eskiden sadece fiziksel mekanlarda karşılaşabiliyorlardı. Fakat bugün siber alan dediğimiz sosyal medya ile tanışıp flört yaşayabiliyorlar. Sevgilisi olan biri bile internet üzerinden biri ile tanışıp konuşabiliyor. Siber flört ortamı yaratıldığı için de çiftler arası kıskançlık artıyor. Böyle bir ortam olunca kıskançlık ilişkileri zedeliyor. Sosyal medyadan atılan twetler, Facebook ile paylaşılan bildirimler hatta Intagram'dan atılan fotoğraflarda kiminle olduğunuzu, giydiğiniz kıyafetler bile kıskançlık haline dönüşebiliyor. Siber alanda görme ve görülme ile birlikte kıskançlık malzemelerinin arttığını düşünüyorum.
Salih Kural / Sosyal Medya Uzmanı
Dijital dünyanın çok kısa bir süre içinde insanları dışarıya karşı daha açık hale getirdiğini söylemek mümkün. Bu anlamda şeffaflık dijital kavramların sirayet ettiği her platformda kendini gösteriyor. Zira sosyal ağlar tatil fotoğraflarından kariyer başarılarına kadar özel yaşantımızla ilgili detaylarla dolup taşıyor. Normalde hiç tanımadığınız bir insana duygu ve düşüncelerinizden bahsetmeniz pek kolay olmaz. Ancak söz konusu sosyal medya olunca arkadaşları arasında popüler olmayan ya da hak ettiği saygıyı göremeyen kişilerin kanaat önderine dönüştüğünü görebiliyoruz. Sosyal ağlarda da "cool" olmak en az gerçek hayattaki kadar makbul. Nitekim kendini farklı hissetme duygusu, yaptıklarından gurur duyma sosyal medyaya "like", "retweet", "takipçi sayısı" "klout skoru" gibi kavramlara yansımış durumda.
Seda Diker / Sabah Gazetesi köşe yazarı
Yeni nesil ilişkilerde kıskançlık gözle görülür bir biçimde çok daha fazla boyutta. Eskiden kıskanılsa bile bu kadar fazla belli edilmezdi. Bu duyguyu saklamaya çalışırlardı. Ama yeni nesilde kıskançlık, birbirlerini kısıtlamaya kadar gidebiliyor. Hatta ilişkiyi bitirme sebebi bile olabiliyor. Bunun sebebi, teknolojinin ilerlemiş olması diye düşünüyorum. Whatsapp, skype gibi programlar sayesinde kişinin en son ne zaman internete girip birileriyle sohbet ettiğinin görebilmek, ilişkileri bitirebiliyor. Facebook'ta birileriyle tanışmak, flört etmek çok daha kolay bir hale geldi. Son dönemde cinsellik çok daha kolay ve hızlı yaşanır durumda. Erkek ya da kadının yanında bir partnerin olması önemli değil, başka biri çok kolay araya girip açıkça flört edebiliyor. Eskiden bunlar toplumca ayıplanan davranışlardı. Daha korumacı ve kuralcıydık. Kıskançlık olsa bile bunu daha hafif yollardan gösteriyorduk. Sanırım artık hem ilişkiler hem de duyguların ifade şekli, teknoloji ile birlikte yeni nesilde farklılaşmaya başladı.
Sosyal medyada dijital kıskançlık yaşayanlar, sevgilisinin whatsapp son görülmesini kıskananlar hatta Twitter'da sevgili arayanlar başlarından geçenleri şöyle anlattı.
Lilan Aydın / 30 Yaşında / Reklamcı / Nişanlanıp ayrılmış
KISKANMASAM SOSYAL MEDYASINI KARIŞTIRMAM
-"Bir şeyleri gizleyerek hayata başlıyoruz. Önce annemizden babamızdan sonra da sevgililerimizden. Erkekler bu kadar komplike yalan söylemeye alışkın olmadıkları için deneyimleri olmuyor. Sosyal medya şifrelerini hatta telefon şifrelerini bile gizleme gereği duymazlar. Dijital medya kıskançlığı kadınlarda daha fazla. Erkeklerin daha fazla kullanıldığı düşünülüyor olabilir ama kadınlar bu konuda fazla araştırmacı.
Sevgilinim tanımadığım birinin fotoğrafını beğense ya da takip etse o kişinin bütün sosyal medya hesaplarını karıştırıyorum. Kim olduğunu bulmaya çalışıyorum. Bundan ilk başlarda erkek arkadaşımın haberi olmuyor. Elimde herhangi bir veri olmadan tartışma çıkarmıyorum. Ama kıskanmasam bunları yapmam. Genelde şüphelenmeden de dedektifleşmiyorum. Sonunda şüphelerimin doğru olduğumu anladığımda patlıyorum. "
Bunun için herhangi bir yaptırımda bulundunuz mu?
Çok fazla kıskançlık yaşadığımız için erkek arkadaşımla sosyal medya hesaplarımızı kapatma kararı almıştık. Ama ben dayanamayıp sahte bir profille yine açmıştım. Reklamcı olduğumuz için sektörde birbirini tanıyan tanımayan herkesle takipleşebiliyoruz. Bunu anlayışla karşılamam gerekse de dijital medya kıskançlığını fazlasıyla yaşıyorum. En önemlisi de tanımadığımız insanlar yüzünden kavga etmemiz!
***
Lütfi Albayrak / 35 yaşında / köşe yazarı / sevgilisi var
KIZ ARKADAŞIMA DEĞİL ERKEKLERE GÜVENMİYORUM!
-"Çiftlerin sosyal hesaplarında ekli olan kadın-erkek her zaman potansiyel suçludur. Kadın şifreyi istemez ama erkek direk ister. Kız arkadaşı o şifreyi vermeyince daha çok sinirlenir. Dijital başka yollarla kıskançlığına çözüm üretmeye başlar. Hatta şifre kıran programlarla şifreyi öğrenmeye çalışanlar bile oluyor. Diğer erkek modeli ise belli etmez. Kafasında istatistik yapar. Kadınlar erkekler gibi beklemezler. Anında tepki verip hemen tartışmaya başlarlar. Ben erkek olarak karşı cinse değil erkeğe güvenmiyorum. Ben sevgilime çok güveniyorum diyen erkek de yalan söylüyordur. Dijital hayatımıza girdikten sonra güven problemi arttı. Sosyal medya hesaplarınızdaki herkes sevgilinize göre sizi elde etmeye çalışan tipler. Bir de listesinde yakışıklı erkek varsa "kesin aralarında bir şey var" düşüncesi doğuyor. Çünkü erkek egosu bunu kabullenmez. Bir zaman sonra fazla araştırma yapmakta paranoyaya neden oluyor."
***
Melis Yıldız / 20 yaşında / öğrenci / sevgilisi var
SEVGİLİMİN WHATSAPP'TA BAŞKASIYLA KONUŞMASINI KISKANIYORUM
-"Sevgilimle en çok whatsapp yüzünden tartışıyoruz. Whatsapp'ta ne zaman çevirim içi olsa bana yazacağını düşünüyorum. Oysa yazmıyor. Ben kiminle yazıştığını sorsam normal bir arkadaşı olduğunu söylüyor. Oysa ben hiçbir zaman tam olarak güvenmiyorum. Böyle durumlarda beni kıskanması için başka arkadaşlarımla konuşmaya başlıyorum."
Whatsapp paranoyası günümüzün en büyük dijital kıskançlıklarından. Hiçbir kıza bu gerçeği anlatamazsınız!
"Telefonunu karıştırmak istemem" deyip karıştırmak için can atan Melis…
Sosyal medya hesaplarında takip ettiği kişileri genelde ben de takip ediyorum. Beni dijital ortamda aldatması çok kolay. Buna engel olmam da çok zor. Onun bana olan gerçek sevgisi ile ilgili bir durum. O telefonunun karıştırılmasından hoşlanmaz. Onun gibi düşündüğümü göstermek için ben de "telefon karıştırılmaz" diyorum. Oysa o da beni kıskansın diye yapıyorum. Telefonunu masaya bıraktığı zaman hemen alıp karıştırabilirim. En ufak boşlukta kontrol etme gereği hissetme duygusu var.
***
İsmini vermek istemiyor / 25 yaşında / öğrenci / sevgilisi var
SEVGİLİM DIŞINDA SANAL KIZ ARKADAŞLARIM DA VAR
Kız arkadaşım var fakat sosyal medyada da görüştüğüm kızlar var. Onlarla cinsel bir şeyler yaşamıyorum. Sadece canım sıkıldığında konuşuyorum. Kız arkadaşım bu durumu bilmiyor. Muhtemelen bilse kıskançlık yapar. Ama ondan gizli sahte bir profille başka kızlarla konuştuğumu da itiraf etmeliyim. Ben onun böyle bir şey yapacağını düşünmüyorum. Bana göre bu aldatma da değil. Aslında bunu ona söylemek isterim ama tartışma çıkaracağı için söyleyemiyorum. Sevgilim yanımda olmadığı zaman Twitter'da gizli gizli mesajlaşabiliyoruz ya da Facebook üzerinden. Gizli bir hesabım olduğu için kimse anlamıyor. Sevgilimin bunu anlaması için telefonumun şifresini bulup her şeyi karıştırması gerekir. Bu da çok zor.
Kadınların en çok şüphelendiği 5 dijital davranış
1- Whatsapp'te gece yarısı son görülme zamanları
2- Facebook'da karşı cins bildirimlerin beğenilmesi
3- Twitter'da profil fotoğrafı dikkat çekici birinin eklenmesi
4- İnstamesagge'a gelen mesajlar
5- Telefona şifre konulması ve bu şifrenin sık sık değiştirilmesi
