Yeterli ve düzenli bir beslenme programı, bebekler ve okul çağındaki çocukların sağlıklı büyümesi için kritik önem taşıyor. Vitamin ve kalsiyum bakımından zengin yiyeceklerle, günde altı öğün beslenen çocuklar; hastalıklara karşı daha dirençli oluyor ve sağlıklı bir gelişim gösteriyor. Prof. Dr. Hilal Mocan, çocukların beslenmesiyle ilgili bilgiler verdi...
Çocuğun, yetişkinlerin yeme alışkanlıklarını taklit etmesi kötü bir şey mi?
Eğer aile sağlıklı ve bilinçli besleniyorsa sorun olmaz. Ancak ailedeki beslenme karbonhidrat ağırlıklı ise, tatlı, börek-çörek, hamur işleri, kızartmalar ağırlıktaysa, yemekler devamlı margarinle pişiyorsa, cips, çikolata, gazlı içecekler, hazır meyve suları, hamburger evden eksik değilse, ev yemeği yerine hazır gıdalar tercih ediliyorsa; çocuk bu stile alışır. Bu nedenle çocuk beslenmesinde önce aile büyükleri sağlıklı beslenme prensiplerine uygun sofra hazırlamalı. Abur cubur diye tabir edilen yiyecekler, eve alınmamalı.
PARLAK KABUKLU MEYVELER
Sık hastalanan çocuklara hangi besinlerle takviye yapmak gerekir?
Sık hastalanmaya neden olabilecek tıbbi nedenler gözden geçirilmeli. Eğer özel bir sağlık sorunu yoksa, beslenmede meyve-sebze eksik edilmemeli. Koyu yeşil sebzeler, parlak kabuklu meyveler, özellikle elma, armut, nar, portakal, mandalina, muz, ananas, kivi, siyah üzüm; vücut direncini artırır. Sarımsak, mantar, nane, zencefil ve C vitamini de bağışıklık sistemini güçlendirir.
Çocuğun her gün yemesi gereken yiyecekler var mı?
1 yaşından sonra günde bir yumurta, iki bardak süt, yoğurt ve kefir tüketimi çok önemlidir. Sabahları taze zencefille karıştırılan elma suyu içebilir. Günde bir tatlı kaşığı doğal bal, çocuğu güçlendirir. Özellikle ıspanak, brokoli, kereviz, biber, enginar, kabak, domates, pırasa, kuşkonmaz tüketimi de artırılabilir. Kırmızı et; protein yapıtaşları olan aminoasitler yönünden, balık ise Omega-3 yönünden zengin olduğu için düzenli olarak tüketilmeli. Haftada dört gün kırmızı et, üç gün beyaz et yenebilir. Su yeterli miktarda içilmeli. Ihlamur başta olmak üzere, sıcak hazırlanan bitki çayları günlük beslenmede bulunmalı.
GÜNDE YARIM LİTRE SÜT İÇMELİ
Çocuğun iştahı kesilirse ne yapılmalı?
Bebeklerin bazıları diş çıkarma döneminde iştahsızdır. Birçok bebek hastalanınca da iştahsız olur. Psikolojik nedenlerle de iştahsızlık görülebilir. Çocuk iştahsızsa, yedirebilmek için zorlanmamalı; çocuk neyi tercih ediyorsa onunla beslenmeli. Dişi çıkınca veya hastalığı iyileşince iştahı yerine gelecektir.
Okul dönemindeki çocuklar nelerle beslenmeli?
Günde yarım litre süt içmeli. Ayrıca yoğurt, peynir, günde bir yumurta, haftada dört gün kırmızı et, üç gün de balık ve tavuk yemeli. Haftada iki öğün tahıllı yiyecek tüketmesi uygun olur. Bulgur pilavı, kepekli makarna da haftada biriki kez yenebilir. Günde en az bir öğün sebze tüketmeli, iki kez de taze meyve yemeli. Her gün bir elmayı düzenli olarak yemeli. Çocuk, çay ve kahveye alıştırılmamalı. Kuruyemiş olarak özellikle ceviz, fıstık, badem ve kuru üzümü; bir avuç kadar yiyebilir. Her gün taze sıkılmış meyve suyu içebilir. Cips ve fastfood tarzı yiyeceklerden, kolalı içeceklerden uzak durmalı.
Bir çocuğun günde ne kadar süt içmesi yeterlidir?
Yarım litre süt içmesi yeterlidir. Süt, ılık olarak hazırlanmalı. Eğer çocuk daha fazla süt tüketiyorsa, yılda bir kez demir eksikliği anemisi yönünden muayene edilmeli.
Çocuğun günde kaç öğün yemek yemesi gerekir?
Çocuğun günde 2.5-3 saat aralıklarla altı öğün şeklinde beslenmesi en uygun olandır. Bunların üçü ana öğün, üçü ara öğün şeklinde olmalı.
SEVMEDİĞİ YİYECEKLERDE ISRAR ETMEYİN
Sevmediği yiyecekleri yedirebilmek için oyunlarla ona bu alışkanlık kazandırılmalı mı yoksa ısrar edilmeden sevdiği yiyecekler mi verilmeli?
Çocuklar bazı yiyecekleri sevmiyorsa, ısrar edilmemeli. Yiyeceklerde süslemeler yapılabilir; bu, yiyeceği daha çekici hale getirip ona yeme alışkanlığı kazandırabilir. Eğer ilk kez verdiğiniz bir yiyeceği reddediyorsa, bir süre sonra aynı yiyeceği vermeyi tekrar deneyebilirsiniz. Yeni tadılan bir yiyeceğin, çocuk tarafından kabul edilmesi bazen yedisekiz denemeyi gerektirebilir. Çocukların sevdiği makarna, börek ve çorbalara sebze koymak, sebze tüketimini artırabilir. Meyveler, süt ve yoğurda karıştırılarak verilebilir.
BOYUNUN UZAMASI İÇİN KALSİYUM VE ÇİNKO ŞART
Çocuğun boyunun uzaması için neler yemesi gerekir?
Boy uzamasında kalsiyum ve çinko çok önemlidir. Özellikle süt ve süt ürünleri, kalsiyumdan yana çok zengindir. Bunun dışında kalsiyum bakımından zengin lahana ve brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler, kurutulmuş meyveler, baklagiller, fıstık ve ceviz de tüketilmeli. Çinko, en çok kırmızı et ve deniz ürünlerinde bulunur. Kuruyemişler, fasulye, nohut, tavuk, yoğurt ve peynir de çinko bakımından zengindir. Hayvansal gıdalardan alınan çinko, vücut tarafından daha iyi emilir ve işlenir. Sebzelerden ıspanak, bezelye, kuşkonmaz ve mantarda bol miktarda çinko bulunur. Antibiyotikler, vücutta çinko emilimini engelleyebilir. Bu nedenle, gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır. Palamut, kefal, uskumru, torik de boy uzaması için önemli balıklardır. Bunları fırında veya buğulama yaparak tüketmek daha sağlıklıdır.
ÇANTASINDA NELER OLMALI?
Bir çocuğun beslenme çantasında ne olmalı, ne olmamalı?
Beslenme çantasına evde yapılmış gıdalar konulmalı. Su unutulmamalı. Çantaya tam tahıllı sandviç ekmeği arasına peynir, ızgara köfte veya ızgara tavuk, yeşillik konulabilir. İçecek olarak; ayran veya süt konulmalı. Ara öğün olarak tüketmesi için meyve, fındık, badem, ceviz ve ev yapımı kek tarzı gıdalar tercih edilebilir. Hazır meyve suları yerine ayran, süt ve taze sıkılmış meyve suları konulabilir. Çantadan süt, yoğurt, et, tavuk, balık ve meyveyi eksik etmeyin.
