AK Parti'nin Meclis Başkanlığı'na sunduğu değişiklik önerisinde askeri ve sivil yargı ayrımı kaldırılıyor. Yargıtay, Danıştay Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kapatılıp "Temyiz Mahkemesi" kuruluyor. Anayasa Mahkemesi'nin yetkileri sınırlanıyor
AK Parti, CHP, MHP ve BDP, yeni anayasanın yargı bölümüne ilişkin önerilerini önceki gün akşam saatlerinde Meclis Başkanlığı'na sundu. AK Parti, pakete son şeklini vermek için akşam saatlerinde toplandı. Gece yarısına kadar süren toplantıdan sonra yurtdışında bulunan Başbakan Tayyip Erdoğan ile temasa geçilip onayı alındı. AK Parti'nin yargı paketi şöyle:
YÜKSEK YARGIYA TEK ÇATI
Askeri-sivil yargı ayrımı kalkacak. Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkeme kurulamayacak. Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin yanında Yargıtay ve Danıştay lağvedilecek. Bunun yerine temyiz mahkemesi kurulacak. Askeri, idari ve adli mahkemelerin tüm temyiz işlemlerine burası bakacak. Böylece yargıda birlik sağlanmaya çalışılacak. AK Parti, siyasi partilerin mali denetimlerinin de Sayıştay'a bağlanmasını istedi. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun ismi Hâkim ve Savcılar Kurulu olarak değişecek. Kurul, hâkim, savcı ve disiplin olmak üzere üç daireye ayrılacak. Hâkim ve savcıların disiplin işlemleri de Kurul tarafından yürütülecek. Anayasa Mahkemesi'nin yetkileri daraltılacak. Mahkeme, yorumlu ret, yürütmeyi durdurma kararı veremeyecek, kanunların, Başkanlık kararnamelerinin ve İçtüzük hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenlemeleri esas bakımından denetleyemeyecek. Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukta yapılıp yapılmadığı ile sınırlı olacak. Yasaların komisyondaki görüşmeleri, Genel Kurul'daki görüşme yöntemlerine dayanarak ret kararı verilemeyecek. Eylemli İçtüzük ihlali gibi kararlar alamayacak. Mahkeme, yürütmeyi durdurma kararı veremeyecek.
ANAYASA İPTALİ YOK
Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerini şekil ve esas bakamından denetleyemeyecek. Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası açacak kişilerin kapsamı da daraltıldı. Başkan ya da 110 milletvekilinin imzası ile dava açılabilecek.
PAŞALAR MAHKEMEYE
Yüksek yargı organlarının başkanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatı ile Anayasa Mahkemesi'nde yargılanıyordu. Teklife göre sadece başbakan ve bakanlar Yüce Divan'da yargılanacak, komutanları mahkemeler yargılayacak.
ÜYE SEÇİMİ SİL BAŞTAN
Anayasa Mahkemesi ile HSYK'ya üye seçimi de değiştiriliyor. Anayasa Mahkemesi 17 üyeden oluşacak. TBMM'den giden 3 üye sayısı 9'a çıkartılıyor. 8 üyeyi de başkan atayacak. Yüksek yargı organlarının Mahkeme'ye üye seçme zorunluluğu kalkacak. Üyelerin 40 yaşını doldurmuş, 15 yıllık mesleki deneyim sahibi, hukuk, sosyal veya siyasal bilimler alanlarında yükseköğrenim görmüş kişiler olması gerekecek. HSYK 22 üyeden oluşacak. 7 üye Meclis, 7 üye başkan, 6 üye de alt derece mahkemelerden seçilecek. Savcılarla avukatların aynı düzeye getirilmesi konusu ise yargıda tıkanma yaratabileceği gerekçesiyle rafa kaldırıldı.
'İÇTİHAT BİRLİĞİ SAĞLANACAK'
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, yeni anayasada "yargı" ile ilgili önerilerinde savcılık güvencesinin kalkmadığını söyledi. AK Parti'nin anayasa çalışma grubunda da yer alan Kuzu, hâkimler ve savcılarla ilgili kurulu, tek çatı altında ve aynı güvenceyle devam ettirdiklerini söyledi. Kuzu, şöyle konuştu: "Dünyada yargılama iki tip modelle yapılıyor; biri Anglo-Sakson kültüründeki gibi tek tip yargılama, diğeri kıta Avrupa'sındaki gibi çok başlı sistem var. Çok başlılık olmasın diyoruz. Çünkü içtihat birliği sağlanamıyor, üç aşamalı oluyor. Bunların tek çatı altında olmasını istedik, fakat her birinin daireleri olacak. Temyiz mahkemesi, içtihat mahkemesi olarak düşünülüyor. Askeri yargı böylece üst mahkeme anlamında külliyen kalkmış oluyor." Kuzu, yüksek mahkeme başkanlarının seçimle geleceğini vurgulayarak, "ABD'de Başkan atıyor bunları. Bu da tercihlerden biri olabilir. Çok da yanlış olmayabilir. Çünkü yargı ile alakalı konu, bir tek Türkiye'de algılanamıyor."
