Deniz BAĞRIAÇIK/ Aktuel.com.tr
Ağustos 2010 yılında Chris Anderson ve Micheal Wolff'un "The Web is Dead" adlı makaleleri büyük yankı uyandırmış, dijital medyadan, internet site ve blogların hızla yükselmesini bekleyen kişilerin akıllarına sorular düşürmüştü. Henüz yirmi senelik bir geçmişe sahip, dünyayı birbirine bağlayan ağ sistemi nasıl olurda yok olma ihtimaliyle karşı karşıya gelebilirdi.
Anderson ve Wolff'un makalesi, world wide web sisteminin yok olmasını, belirli bir sayfa, web sitesi gibi aramalar yapmaktan ziyade artık kişilerin mobil iletişim araçlarına ve masaüstlerine bir şeyler yüklemeyi tercih etmesini konu alıyordu. Geçen iki sene içerisinde tablet piyasasındaki artışı, akıllı telefonların ve mobil teknoloji sistemlerinin yükselişi göz önünde bulundurduğumuzda bu değişim mantıklı görünüyor.
Hızla artan mobil iletişim sistemi, mobil uygulamalar acaba internet kullanım şeklini değiştirebilecek mi? Bilgisayar yerine, avucumuzun içinden dünyaya açılmayı tercih ettiğimiz bugünlerde web'in geleceği ne olacak. aktuel.com.tr "web ölüyor mu?" sorusunun peşine düştü.
Elif Bakiler, Danışman
"Tüketici bu dünyayı çok sevdi."
Son 2 yıl içerisinde ortaya çıkan mobil cihazlar tüketiciye teknolojinin korkulacak bir şey olmadığını öğretti. 2 yaşındaki oğlum ve 70 yaşındaki kayınpederim artık 5 dakikalık bir öğrenme sürecinden geçtikten sonra internet dünyasına ulaşabiliyor. Tüketici kolayca ulaşılan tablet dünyasını çok sevdi. Çünkü bu dünyada en önemli aracınız parmaklarınız. Web 'de bu dünyaya ayak uydurmak için şekil değiştiriyor. Aslında basitçe daha ergonomik bir hale geliyor diyebiliriz.
"Kullanılabilirlik" kavramı en önemli unsur"
Yeni Web'de "Usability" yani "kullanılabilirlik" kavramı en önemli unsur. Windows 8'de göreceğiniz üzere PC'ler, web siteleri ve artık "tablet vari" diyebileceğimiz çok daha hızlı, daha akıcı, parmakla kullanıma uygun olarak tasarlanmış ara yüzlere kavuşuyor. Ben şahsen bir application gibi tasarlandığında tercihin web'den yana olacağına inanıyorum. Buna "responsive design" yani tüketiciye tepki veren tasarım anlayışı diyoruz. Kolay okunabilir, kolay navige edilebilir, aşağı yukarı scroll etmenize gerek olmayan, her tutuşa, her boyuttaki cihaza uyum sağlayabilen tüketici ara yüzlerinden bahsediyoruz. Bunu şu anda yabancı web sitelerinde gözlemleyebiliyoruz. Buna worldpress' in responsive tasarım şablonlarını örnek gösterebilriz.
Responsive Design / Duyarlı Web Tasarımı Nedir?
Ziyaretçinin kullandığı cihaz'ın (netbook, tablet ve akıllı telefonlar vb.) ekran çözünürlüğünü tanıyıp ziyaret edilen web sayfasının içeriğini ona uygun olarak yeniden düzenleyen bir tasarım yaklaşımıdır. Bu teknik sayesinde web sayfaları, PC ve mobil cihazlarda sorunsuz bir şekilde görüntülenebilmektedir. Her cihaz için farklı web sayfaları hazırlatmak yerine tek bir duyarlı web sayfası hazırlatarak tüketicinin alışık olduğu uygulama / application tecrübesine yakın bir tecüre yaratabilir. Böylece mobil cihazların hepsinde sorunsuz olarak görüntülenme imkanı elde edebilirsiniz.
Ahmet Damgacıoğlu, Comscore Ülke Müdürü
"Web 'in ölüm fermanını imzalamak için çok erken."
Web tüm dünyada halen büyüme içerisinde. Son ComScore verilerine göre Asya Pasifik yıllık yüzde14 olarak bu büyümeye öncülük etmekte. Bu büyümeye yalnızca nüfus artışı olarak bakmamak gerekli. Sosyal medya, oyun, online betting, e-perakende gibi kategoriler bu büyümeyi ateşliyor. Ama tabii internete mobil üzerinden ulaşmada dünyada web büyümesine paralel olarak akıllı telefon satışlarının artmasına paralel olarak hızla büyümekte.
"Mobil ile web'e ulaşım da artacak"
Yapılan araştırmalara göre önümüzdeki 5 yıl içinde dünyadaki akıllı telefon kullanımı 2 kat artarak 1 milyar adet üzerine çıkacak. Böylece tabii ki mobil ile web'e ulaşımda artacak. Ancak yazılım ve uygulamalarında buna paralel olarak artması ve büyümesi gerekecek. Ülkemizde ise henüz mobilin durumu bu kadar parlak değil. Veya daha kat edilmesi gereken çok yol var.
"Ülkemiz dünyanın 13. büyük online ekonomisi"
Akıllı telefon kullanım oranlarının artması ve bu artışa bağlı olarak uygulama ve yazılımların artması gerekmekte. Ülkemiz dünyanın 13. büyük online ekonomisi ve henüz web büyümesi ve bu konudaki uygulamaların artışı beklenmekte. Ayrıca Türkiye'de PC'ler web'de trafiğin yüzde 98'ini üretiyor. Önümüzdeki 5 yılda da yeni platform ve uygulamaların gelişmesini ve Web'te daha kat edilecek yol ile birlikte mobilde de gelişmeleri beklemekteyim.
İpek Karadağ, Yayıncı Geliştirme Koordinatörü
"Teknolojik gelişmeler, web'in alışıldık standartlarını son bir kaç yılda epey dönüştürdü"
Öncelikle web'in kelime anlamına bakmamız gerekli: Web; İnternet üzerinde yazı, grafik, resim ses ve hareketli görüntülerden oluşan dökümanları uzaktaki bilgisayarlara ileten bir servistir aslında. Bu hizmetin görülebilmesi için geri planda çalışan bir çok yazılım söz konusudur. Kullanıcı, bunları görmez ve bilmez, sadece, kullanıcı dostu bir grafiksel arayüz yardımıyla www servisinden kolayca yararlanır.
Bildiğimiz anlamda web sayfalarını oluşturabilmek için HTML (Hyper Text Mark UP Language) betik dilini kullanırız. Bunların sonucunda aslında kullanıcı gözüyle ziyaret ettiğimiz internet siteleri ortaya çıkıyor diyebiliriz. Buaraya kadar olan bölüm aslında hayatımızın son 5 yıl öncesine kadarki standart web sürecini özetlemek için yeterli. Fakat online dünyamızdaki teknolojik gelişmeler, web'in bilinen ve alışıldık standartlarını son bir kaç yılda epey dönüştürdü, geliştirdi. Bunda pek tabii ki; cihaz sektöründeki oyuncuların ürün tarafındaki inovatif yaklaşımları da etkili oldu.
Mobil cihazların türlerinin artması daha smart ve multi tasking bir yapıda design edilen bu ürünlerin, web'in dinamiklerini bambaşka bir düzeye taşıdığını görmezden gelemeyiz. Dolaylı olarak web'in kullandığı betik dilde de dönüşümler yaşandı. Birinci evre Objective C idi; çünkü cihaz dünyasındaki gelişmelere uyum sağlamak isteyen içerik sağlayıcılar; Objective C dili ile versiyonlanmış mobil uygulamalarını da kullanıcıya ulaştırmak istediler. Böylece içerikleri cep telefonlarından da okunabilecek; interaktiviteyi sürdürebilecekler ve de erişimlerini artıracaklardı.
"Web'in tüm evrilen formlarına ayak uydurmak zorundayız"
Ardından bu gelişmeye bi'taraf kalamayan HTML'in yeni sürümü olan HTML 5 ise tek bir dil ve versiyonla mobil ve diğer cihazlar üzerinden de erişebilecek bir içerik dünyasına olanak sağladı. Platformlar akıllı telefon için ayrı, tablet için ayrı PC için ayrı içerik versiyonlamalarından kurtulmanın yolunu buldu diyebiliriz. İçeriğimize giydirdiğimiz iskeletin yaşam alanının mobil cihazlardan oluştuğu bir evrende yaşıyoruz. PDA'ler, Smart Telefonlar ve tabletler cihaz sahipliği açısından son derece yüksek bir ivme kaydediyor. Dolayısıyla son tüketiciye içeriğini ulaştırmak isteyen her kişi / kurum / girişim artık web'in değişen yüzüne göre kendini yenilemek durumunda kalıyor. Sektörün tüm oyuncuları açısından değerlendirildiğinde; değişime ayak uydurmak bir tercih değil zorunluluk olarak karşımıza çıkıyor. Ezcümle "web öldü" diyemeyiz, web sadece standartlarını değiştiriyor ve her geçen yıl da dönüşüm dinamiğini yükselterek sürderecek gibi görünüyor. Web kavramı bugün cep telefonumuzda; yanımızda taşıdığımız tabletimizde; yarın gözlük camında, saat kadranında olmayacağını kimse garanti edemez. Biz de web'in tüm evrilen formlarına ayak uydurmak zorundayız; görünen o.
