Marilla Ercik / Aktuel.com.tr
Şoför olmadan kendi kendini idare edebilen otomobiller geliyor! Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Güvenç'le geleceğin aracı olarak adlandırılan otonom araçlar üzerine konuştuk. Güvenç, Türkiye'nin Avrupa ile eş zamanlı olarak şoförsüz araç kullanımına başlayabileceğini vurgularken, toplu taşıtlarda da bu araçları kullanabileceğimizi dile getirdi.
Şoförsüz araçlar nasıl bir sistemle çalışıyor?
Şoförsüz araçlarda öncelikli olarak normalde şoförün yaptığı gaz, fren ve direksiyon girişlerinin otomatik olarak yapılabilmesi lazım. Bu araçlar otomatik vitesli oluyorlar. Aracın çevreyi algıladığı algılayıcıları olması lazım. Bir radar ya da lazer tarayıcı ile öndeki araçları saptaması lazım. Google'ın araçları aracın tepesine yerleştirip 360 derece tarama yapabilen lazer tarayıcısı kullanıyorlar. Şeritler araç içine yerleştirilen bir kamera vasıtasıyla algılanıyor. Aracımızın konum ve hız bilgisini hassas bir GPS alıcısı ile algılıyoruz. Tüm bilgilerin değerlendirilip gerekli hesapların yapılması ve gerekli gaz, fren ve direksiyon komutlarının gönderilmesi için bir elektronik kontrol ünitesi yer alıyor araçta. Diğer araçlarla ve yol altyapısı ile haberleşmek için 5.9 GHz frekansında çalışan bir modem oluyor araçta.
Peki bu araçlar ne zaman trafiğe çıkabilecek?
Şoförsüz araçlar şu anda A.B.D.'de üç eyalette yasal olarak yollarda gidebiliyor. Bu izni ilk olarak Nevada eyaleti verdi. Şu anda Kaliforniya ve Florida'da da şoförsüz araçlar yasal olarak yola çıkabiliyorlar. Yalnız bu araçlara aslında kendi kendine giden araçlar demek daha doğru olur. Ayrıca otonom araçlarda diyebiliriz. Çünkü yasal olarak şoförlük yapmasa da acil durumlarda müdahale edebilmesi için şoför koltuğunda biri oturuyor. A.B.D.'deki bu gelişme Google'ın meşhur şoförsüz araçlarındaki gelişmelerle paralel.
Şu an için bu araçlarla ilgili nasıl bir çalışma yapılıyor?
Yakın zamanda sadece bir aracın şoförsüz olması değil de şoförsüz birçok aracın bir otonom araçlar konvoyu şeklinde beraber gitmesi üzerinde çalışmalar yapılıyor. Bu konuda 2011 yılında GCDC (Grand Cooperative Driving Challenge) Birbiriyle ve Yol ile Haberleşen Kooperatif Araçlar Sürüşü Hollanda'da bir otoyolda yapıldı. Okan Üniversitesi koordinasyonunda Mekar Takımı olarak İTÜ ve İst. Arel Üniv. Öğretim üyesi ve öğrencilerinin de katılımıyla bu kooperatif sürüşlere başarıyla katıldık ve güzel bir derece aldık. Araçlar arası ve araç yol haberleşmesi ve şoförsüz araç geliştirme konularında Okan Üniversitesi bünyesinde çalışmalarımız devam ediyor.
2020 YILINDA PİYASADA!
Otomotiv firmaları bu araçlarla ilgili olarak neler hazırlıyorlar?
Şoförsüz araçlar ve haberleşen araçlar ile ilgili büyük otomotiv firmalarının çalışmaları devam etmekte... Özellikle otoyollarda araçlarımız otonom olarak gidebilecek. Haberleşen araçlar 2017 civarında, yarı otonom özellikli araçlar da 2020 civarında piyasaya çıkabilir. Mevcut araç teknolojisinde aracın hızını öndekine göre otomatik ayarlayan Adaptif Seyir Kontrolü (ACC) ve şerit takibi sistemi (Lane Keeping Assistant) piyasada bulunan aracınıza eklenebilen teknolojiler. Adaptif seyir kontrolü ve şerit takibi sistemi olan aracınızla otoyolda aynı şeritte kalarak yar otonom sürüş yapabilirsiniz.
Geleceğin aracı olarak adlandırabileceğimiz bu araçlara ne gibi teknolojik özellikler eklenebilir?
Aracın başlangıç ve bitiş noktaları arasında rotasını kendi planlaması ve otoyolda otomatik olarak şerit değişikliği de yapabilmesi, otoyola yan yoldan girebilmesi ve otoyoldan yan yola çıkabilmesi... Aracın hız sınırlarına otomatik uyması ve trafik ışıklarında otomatik olarak durup kalkması da kısa sürede devreye alınabilecek teknolojiler arasında.
Bu sistemi toplu taşıma araçlarında da kullanabilecek miyiz?
Yarı otonom ve haberleşen araç teknolojilerini ileride neredeyse tüm otomobil markalarında görebileceğiz. Otobüslerde ve kamyonlarda da bu teknolojiler kullanılmaya başlanacak. Şu anda alt orta sınıf; C segmenti dediğimiz araçlarda bile bu teknolojilerin başlangıcı bulunmakta. Dolayısıyla bu teknolojiler sadece pahalı ve büyük araçlarda değil herkesin rahatlıkla satın alabileceği araçlarda da bulunacak.
Türkiye'de bu araçlara geçiş süreci ne zaman olur dersiniz?
Türkiye'de şoförsüz araçlara Avrupa ile aynı zamanlarda geçeceğimizi düşünüyorum. Bu konularla ilgili Akıllı Ulaşım Sistemleri Ulaştırma Bakanlığımızın yoğun ilgisini çeken bir konu. Bir Türkiye Akıllı Ulaşım Sistemleri derneği kurmayı düşünüyorlar. İlk önce İstanbul Okan Üniversitesi daha sonra Ulaştırma Bakanlığı Ertico örgütüne üye oldu bu sene. Bu örgüt Avrupa'da akıllı ulaşım konusundaki koordinasyonu sağlayan bir dernek. Karayollarının bizim gibi araştırmacılardan gelen yoğun istek üzerine TEM otoyolunun 40-50 km'lik bir bölümünde bir şeridi otonom araçlara ayırma gibi bir düşüncesi olduğunu duyduk. Sonucunu bekliyoruz.
