Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ufuk Usta, Türkiye'de bir ilki gerçekleştirdi ve eşek çiftliği kurdu. Çiftliğin adı Eşek Cenneti. 200 bozeşek ve "Merzifon"un yaşadığı çiftlik, Kırklareli'nin Bulgaristan sınırına 20 kilometre uzağında bir araziye kurulmuş. Biz de eşekleri yerinde görmek için kalktık Kırklareli'ne gittik. Bizi, bir gün belgesel izlerken, İtalya'da bir eşek çiftliği gördükten sonra bu çiftliği kurma fikrini geliştiren Dr. Ufuk Usta ile Ukraynalı eşi Irina karşılıyor. 330 dönümlük çiftliğe girer girmez içimizden bir neşe rüzgarıyla geçen "Eşşeği saldım çayıra otlaya karnın doyura" şarkısını, turist görmüş kasaba çocuğu gibi meraklı bakışlarla etrafımızı saran eşek kalabalığı bölüyor. Ağızlarıyla her tarafımızdan çekiştiriyorlar. Fotoğrafçımıza çekim için fırsat bile vermiyor, objektifini yalayıp pantolonundan çekiştiriyorlar dudaklarıyla. Hele ki bir eşek kendisiyle ilgilenilmesini istiyor da, siz ona sırt çeviriyorsanız hiç kurtuluşunuz yok; kendisini okşatana kadar dibinizden ayrılmıyor, çantanızı kurcalıyor ya da ayakkabınızı ısırıyorlar. "Hoşt desen gitmez, yapma desen anlamaz"; bildiğiniz evcil hayvanlara hiç benzemiyorlar, daha çok dört-beş yaşındaki bir çocuk gibi davranıyorlar. Meraklı, inatçı ve başına buyruk. Gel desen de inat edip kaçıyorlar…
Hastalıklara ve kırışıklıklara karşı
Diyeceksiniz ki bu çiftlikte ne yapılacak? Eşek sütü sağılıp satılacak. Çünkü eşek sütü Avrupa'da litresi 60 euro civarında satılan çok kıymetli bir süt. Anne sütüne en yakın süt, eşek sütü. Fransa'da ve İtalya'daki hastanelerin yeni doğan ünitelerinde ambalajlarda eşek sütü satılıyormuş örneğin; anne sütü alamayan bebekler için. Hem inek sütü gibi alerjik proteinler de içermiyor. Ayrıca bağışıklık sistemine bağlı çeşitli hastalıklarda da destekleyici gıda olarak kullanılıyormuş. Alerjik astım, deri hastalıkları, ülseratif kolit, kanser ve damar sertleşmesi gibi hastalıklarda mesela… Rivayet o ki, İspanya'da bundan 150 sene önce hastanelerin yanında birer eşek çiftliği de bulunurmuş. Ayrıca içinde yüksek oranda Omega3, Omega6, E ve C vitamini bulunduğundan ve yüksek antioksidan içeriğe sahip olduğundan dolayı, kozmetik sektöründe de faydalanılıyormuş bu sütten. Kırışıklık kremi olsun, saç dökülmelerine karşı şampuan olsun, oldukça geniş bir pazarı varmış. Ha bir de unutmadan, yağ yakıcı özelliğinden dolayı bazı diyet merkezlerinin de favorisiymiş eşek sütü.
Çiğ tüketilmesi şart
Çiftlik, Dr. Ufuk Usta'nın aile çiftliği. Henüz süt üretimi yapılamayan çiftliğin giderlerini, ailesinin İstanbul'da endüstriyel cihaz ithalatı yapan şirketi karşılıyor. Süt üretilemiyor olmasının nedeni ise, Türk Gıda Kodeksi'nde henüz eşek sütünün yer almıyor olması. Yer alması mı gerekir diyebilirsiniz, evet gerekiyor çünkü eşek sütü diğer sütler gibi pastörize edilerek tüketilemiyor, mutlaka çiğ tüketilmesi gerekli ki içeriğindeki şifalı bileşimler yok olmasın. Çiğ süt üretimi için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na gerekli başvuruda bulunulmuş bu yılın başında. Bakanlıktan da ilgili mevzuat çalışmalarının başlatıldığına dair olumlu bir geri dönüş de gelmiş. Şimdi mevzuatın tamamlanması bekleniyor eşek sütü üretimi ve pazarlanması için.
"Ağrı'dan gelen hasta yakını oldu ama süt veremedik"
Ancak bu süre zarfında televizyonlara çıkan Usta'ya Türkiye'nin dört bir yanından hastalardan telefonlar yağmaya başlamış. "Ağrı'dan buraya kadar süt almaya gelen oldu ancak mevzuat tamamlanana kadar maalesef süt sağımı yapamıyoruz" diyor Usta. Ama bu bekleyiş sırasında çiftlikte inşaatlar son hızla sürüyor. Zira hijyen koşullarının had safhada olacağı özel bir ahır kuruluyor. Usta, kendisini sadece hastaların değil, eşek çiftliği kurmak isteyen neredeyse 100 kişinin aradığını da anlatıyor. "Çoğu para peşinde. Mevzuat çok mühim. Zira bu iş suistimale açık. İçine inek sütü bile karıştırabilirler" diyor. Bir eşeğin hamileliği tam bir yıl sürüyor ve sadece bir yavru getirebiliyor dünyaya. Yavru da dört-beş yaşından sonra yetişkin oluyor. Süt verme döneminde olan bir eşekten günde en çok bir litre süt sağılabiliyor. İnekten ise günde 30 litreye kadar süt sağılabiliyor.
Eşek köyü projesi
Mevzuat tamamlandıktan ve üretime geçildikten sonra ahır bin eşeği besleyebilecek kapasitede olacak. Ancak talebe karşı yine de yetersiz kalırsa Dr. Usta'nın bir B projesi var. Civardaki yoksul köylüye yok fiyatına eşek satmak. Sonra da seyyar sağım araçlarıyla düzenli olarak dolaşıp bu eşeklerin sütünü almak. "Bir köylü bu şekilde, sadece iki eşeğin sütünden bile asgari maaştan fazla para kazanabilir" diyor. Bir de eşek köyü projesi var Usta'nın. Çiftliğe bungalovlar koyarak burada misafir ağırlamak. Yani bir tür şifa köyü projesi…
