İç savaşın sürdüğü Suriye'de iki yılda ekonomik kayıpların 70 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor. Bu arada çatışma nedeniyle yıkılan ve oturulamaz hale gelen konut sayısı 1 milyon 700 bine ulaştı. Yol, su, elektrik, sağlık ve eğitim altyapısı büyük hasar gördü. İşsizlik oranı yüzde 40'a yükseldi.
Gelelim Suriye'nin ekonomik kaynaklarına... Dünya Enerji Ajansı'na göre Suriye'de 2.5 milyar varil ham petrol rezervi ve 8.5 trilyon cubic feet doğalgaz rezervi olduğu tahmin ediliyor. Halen Suriye günde 400 bin varil ham petrol üretiyor. Ve 2013 yılı dünya petrol üretiminde 32'nci sırada bulunuyor. Suriye, dünya günlük ham petrol üretiminin yüzde yarımını gerçekleştiriyor. Bu haliyle ülkede yıllık ham petrol üretiminin değeri yaklaşık 15 milyar doları buluyor. Suriye'nin milli geliri piyasa fiyatlarıyla 64.7 milyar dolar, satın alma gücü paritesine göre milli geliri 107.6 milyar dolara ulaşıyor. Nüfusu 21 milyon olan ülkede fert başına gelir satın alma gücü paritesine göre 5 bin dolar civarında seyrediyor.
Peki Suriye için batılı ülkeler nasıl bir ekonomik plan hazırlıyor? ABD, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği zengin Körfez ülkelerini de işin içine katarak yeni bir Marshall Planı hazırlıyorlar Suriye için. Bu plana göre İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yıkılan Avrupa'ya verilen Marshall yardımında olduğu gibi Suriye'de tahrip olan altyapı yeniden yapılandırılacak. Bu yeniden yapılandırmanın tahmini maliyetinin 80-100 milyar dolar olacağı ileri sürülüyor.
Gelelim bu paranın nasıl harcanacağına? Öncelikle bu para kamu hizmetleri gören memurların ve kamu düzenini sağlayacak polislerin maaşlarının ödenmesi, nüfus, tapu gibi kamu kayıtlarının korunması, su, elektrik, yol, okul ve hastanelerin yeniden inşasında kullanılacak. Yine dağılan ordu ve polisin yeniden toparlanması, mali ve parasal sistemin işler hale getirilmesi, tarım, sanayi ve enerji sektörünün yeniden yapılandırılıp sürdürülebilir hale getirilmeleri planın öncelikleri arasında yer alıyor.
Peki planın uygulaması nasıl yapılacak? Suriye'de anlaşmazlıkların sona ermesinin ardından proje uzmanlarından ve muhasebecilerden oluşan merkezi bir komisyon kurulacak. Bu komisyon, 100 milyar doların yeniden yapılanma projelerinde hangi önceliklere göre kullanılacağına karar verecek. Ve uygulamaya başlanan projelerin izlenmesi görevini yerine getirecek.
Peki niye anlattık bütün bunları? Anlattık çünkü daha iç savaş bitmeden, yeniden yapılandırma yatırımları için uygulama programı hazır bekliyor. Komisyonlar hazır. Yakın bir dönemde plan devreye girebilir. Tabii bu plan Türkiyeli müteahhitlere ve işadamlarına yaklaşık 100 milyar dolarlık yeni bir iş alanı açıyor. Kısaca, beklentileri olumsuza çevirmek için "Ortadoğu'da iş bitti Türkiye ekonomisi olumsuz etkilenecek" diyenlere duyurulur: Size yine iyi haber yok.