Bono faizleri yükseldiğinde bildiğiniz gibi bono fiyatları geriler. Faizler gerilediğinde ise bono fiyatları yükselir. Dolayısıyla elinde düşük faizli bono tutanlar faizler yükseldiğinde birdenbire zarar ederler.
Hatta bu faiz yükselişi nedeniyle bono taşıyanların uğradığı zarara örnek olarak yakın dönemden 1994'te ABD Merkez Bankası'nın politika faizlerini birdenbire artırmasıyla 30 yıl vadeli bonolarda yaşanan yüzde 24'lük fiyat düşüşü gösteriliyor. Yine Türkiye'de Kasım 2000'de yaşanan ani faiz yükselişleriyle Hazine tahvil ve bonosu sahiplerinin uğradığı zararlar da örnek gösterilebilir.
Niye bunu hatırlatıyoruz derseniz... Çünkü ABD ekonomisinde yaşanan iyileşme, istihdamın beklenenin üzerinde çoğalmasıyla bono yatırımcılarının faiz yükselişine hazırlandığı haberleri yayılmaya başladı. Hatta dün The Wall Street Journal'de bu konuda uzun bir haber yer aldı.
ABD Merkez Bankası'nın sürekli parasal genişleme yaparak sonsuza kadar düşük faizle gidemeyeceği, enflasyon tehlikesi karşısında faizleri artıracağı ileri sürülüyor. Bu nedenle bazı yatırım fonlarının bono miktarını azalttığı belirtiliyor. Hatta bazı fon yöneticileri, ani faiz artışlarına karşı bir koruyucu mekanizmanın bulunmadığını söylüyor. İşte bu nedenle muhakkak düşük faizli bonoların sigorta edilmesini öneriyorlar.
Gelelim faizlerin yakında artıp artmayacağı konusuna... Hatırlayacaksınız ABD Merkez Bankası parasal genişleme sürecinin, işsizlik oranının yüzde 6.5 hedefine ulaşılıncaya kadar sürdürülmesini benimsedi. Ve geçtiğimiz şubatta ABD işsizlik oranı beklentilerin ötesinde azalarak yüzde 7.9'dan yüzde 7.7'ye geriledi.
Süreç böyle devam ettiği takdirde yılın sonunda işsizliğin yüzde 6.9'a, Nisan 2014'te de yüzde 6.5 düzeyine gerileyeceği tahmin ediliyor. Yine ABD Merkez Bankası'nın tahminlerine göre enflasyon yüzde 2 düzeyinde olursa işsizliğin doğal düzeyi olan yüzde 5.7'ye gerileyeceği düşünülüyor.
Peki böyle bir beklentinin olduğu bir dönemde ani faiz artışı olur mu? Şu anda bu soruya "olamaz" cevabını verebiliriz. Çünkü ortaya konulan yüzde 6.5'lik işsizlik oranına ulaşmadan ABD Merkez Bankası'nın faizleri yükseltmesi pek tutarlı olmaz. Hatta İsviçre'nin en büyük bankası UBS uzmanları da işsizlik hedefine ulaşılmadan faizlerin artmayacağını söylüyorlar.
Ayrıca IMF Başkanı Lagarde'ın Avrupa Merkez Bankası'nı faizleri indirmesi yönünde uyarması da kısa vadede faiz artışı beklentisini azaltıyor.
O halde süreçte önemli bir değişiklik olmadığı takdirde, faizlerin, ancak Nisan 2014'ten sonra tartışılabileceğini ve hatta 2015'in ikinci yarısından sonra yükselebileceğini ileri sürebiliriz.