Son günlerde Türkiye'nin aşırı borçlandığını ileri sürenler var. Hatta bazıları daha da ileri gidip "gırtlağımıza kadar borca battık" diyor.
Bu aslında ekonomik bir söylemin dışına çıkan siyasi bir söylem oluyor. Bazıları bu söylemle rakamları izlemeyen vatandaşları kandırabileceklerini düşünüyorlar. Oysa Türkiye'de ortalamalara göre aşırı borçlanan şirket ya da vatandaş yok.
Niye? Çünkü Türkiye'de bütün bankaların verdikleri kredilerin toplamı ancak milli gelirin yüzde 53'ünü buluyor. Ve bu krediler Türkiye vatandaşlarının mevduatlarıyla karşılanıyor. Toplam krediler 25 Nisan 2012 itibariyle 709 milyar lira, toplam mevduat ise 742 milyar lira tutuyor. Öyle Doğu Avrupa ülkelerinde olduğu gibi bankalar mevduatları olmadan yurtdışından borçlanarak kredileri finanse etmiyorlar.
Gelelim "borca battı" denilen hane halkının borçlanma oranlarına... Türkiye'de hane halkı borçlarının milli gelire oranı yüzde 17. Bu seviye Yunanistan'da yüzde 40, ABD'de yüzde 107'ye ulaşmış durumda. Borçlanma seviyesinin bu kadar düşük olması Türkiye'de bankayla hayatında hiç tanışmamış pek çok vatandaşın olduğunu bize gösteriyor. Zaten Türkiye'de bankalar hane halkına kredi vermek için yoğun bir pazarlama çabası gösteriyor.
Kısacası, banka kredisi kullanma oranlarına bakıldığında Türkiye'nin emekleme aşamasında olduğunu söyleyebiliriz. Daha gidilecek çok yol var. Dolayısıyla söylendiği gibi borca batan bir hane halkı yok ortada.
Peki özel sektörde durum ne? Finansal olmayan şirketlerin kısa vadeli döviz borçlarının yurtiçi bankalara olanı 18.2 milyar dolar, yurtdışına borçları ise 1.3 milyar dolar tutuyor. Aynı şirketlerin yurtiçi bankalarda döviz mevduat hesapları 35.8 milyar dolar, yurtdışı bankalardaki döviz mevduat hesapları ise 18.8 milyar dolara ulaşıyor. O halde kısa vadede bu özel şirketlerin de bir borç ödeyememe sorunu yaşamaları ihtimali oldukça zayıf. Hemen unutmadan belirtelim özel sektörün bankalar dahil kısa ve uzun vadeli toplam dış borçlarının milli gelire oranı yüzde 26.3 düzeyinde seyrediyor.
Gelelim devlet borçlarına... Kamunun toplam kısa vadeli dış borcu 7 milyar dolar tutuyor. Toplam kamu borçlarının iç ve dış borçlar dahil milli gelire oranı olan kamu borç yükü de yüzde 39.4. ABD'nin kamu borç yükü ise yüzde 101, İngiltere'ninki yüzde 85.5, İtalya'nınki yüzde 120, İspanya'nın yüzde 68, Portekiz'inki yüzde 107. Hatta Avrupa Para Birliği'ne üye 17 ülkenin kamu borç yükü ortalaması yüzde 82.5'i aşıyor. Bütün bu rakamlar ve kıyaslamalar gösteriyor ki, Türkiye'nin kamu borç yükü oldukça düşük seviyede.
Peki nerede bu gırtlağa kadar borçlar? Ortada böyle bir durum asla yok! Öyle ki, finans kesimi hariç özel şirket borçları riskli düzeyde değil. Banka borçlarının ise hepsi sigorta edilmiş durumda. Banka sermayeleri yeterli. Kamu borç yükü düşük. Anlayacağınız bu gırtlağa kadar borç söylemi kocaman bir yalan!..