NATO ittifakı üyesi 28 ülkenin savunma bakanlarının İstanbul'da yaptığı iki günlük toplantının belki de en can alıcı konusu Afganistan'daki gidişat ve bunun NATO üzerine etkileriydi. Mesele Afganistan ve NATO olunca, konu ister istemez NATO'nun en kuvvetli ülkesi ve belkemiği olan ABD'ye geliyor. Hızla değişmekte olan Amerikan iç politikası Washington'un Afganistan ve NATO politikasını nasıl etkileyecek?
Hatırlanacağı üzere, Obama göreve gelirken Afganistan için "meşru ve gerekli bir savaş", Irak için "yanlış ve lüzumsuz bir macera" ifadelerini kullanmıştı. Ne de olsa 11 Eylül saldırısı, El Kaide, Taliban ve Afganistan arasında bir nedensellik zinciri vardı. O nedenle ABD'nin Afganistan savaşı meşru ve gerekli bir savaştı. Oysa Saddam Hüseyin'in 11 Eylül terör saldırısıyla hiçbir ilgisi yoktu. Bush ve neokonlar, 11 Eylül'ü Irak'a saldırmak için bir bahane olarak kullanmışlar ve yüz binlerce masum Irak vatandaşının ölümüne sebep olacak bir savaş başlatmışlardı. O nedenle Obama'nın Irak'tan çıkma ve Afganistan'a odaklanma stratejisi Amerikan halkı tarafından kabul gördü. Fakat zaman içinde evdeki hesabın pek de çarşıya uymadığı anlaşıldı. 2009 yılı boyunca hem Afganistan hem de Pakistan'da askeri durum son derece kötüye gitmeye başladı. Taliban güçleri her iki ülkede de Paştun topraklarında yaratmış oldukları "kurtarılmış bölgeleri" gittikçe genişlettiler. El Kaide bu bölgelerde cirit atar hale geldi. Taliban bölgesinde görev yapan Amerikan ve NATO askerleri sürekli olarak daha fazla kayıp vermeye başladı.
Bu arada Afganistan seçimlerinde yaşanan büyük yolsuzluklar durumu daha çetrefilli hale getirdi ve Başkan Hamit Karzai ile Washington'un arası iyice açıldı. Böylece zaten büyük bir ekonomik kriz altında ezilen ve işsizlik meselesini her şeyden daha çok önemseyen Amerikan halkı "Neden Afganistan'dayız?" sorusunu sorar oldu. Sayıları her gün artan Obama muhalifleri Afganistan için "Obama'nın Vietnam'ı" gibi değerlendirmeler yapmaya başladılar. İşte böyle bir ortamda bundan sadece iki ay önce, Obama her şeye rağmen Afganistan'a 30 bin ilave asker yollamaya karar verdi.
2010 ara seçimleri zor geçecek
Obama'nın bu ilave asker yollama kararını NATO ülkeleri, Pentagon, Amerikan Dışişleri gönülden destekledi. Dışişleri Bakanı Clinton ve Savunma Bakanı Gates'e göre sahada görev yapan Amerikalı komutan McChrystal ne istiyorsa yapılmalıydı. Aksi takdirde hem askerlerin morali bozulacak, hem de Amerika bozguna uğradı ve çekiliyor izlenimi edinen Taliban ve El Kaide güçlenecekti. Oysa Başkan Yardımcısı Jo Biden aynı fikirde değildi. Biden'e göre asıl mesele Pakistan'daki terörizme ve Taliban'a karşı daha sağlam bir mücadele vermekti. Bu da ancak yeni bir Pakistan stratejisi geliştirmekle mümkün olacaktı.
Bu arada geçen iki ay içinde Afganistan'da isler daha kötüye gitmeye başladı. Sonuç olarak bugün geldiğimiz noktada Obama için işin en kötüsü Demokratların bu kötüye gitmekte olan savaş konusunda gittikçe sabırsız hale gelmiş olmaları. Zaten parti tabanı Obama'nın sağlık reformu konusunda verdiği büyük tavizler nedeniyle son derece kızgın. Bu nedenle Kasım 2010'da yapılacak araseçimlerde sandığa gitme zahmetine katlanmayacak birçok Demokrat olabilir. Ama Demokrat sol tabanı son derece rahatsız eden başka bir konu, Obama'nın Afganistan'a 30 bin ilave asker yollama kararı oldu. Parti'de çoğunluk Obama'nın Afganistan'dan tıpkı Irak'ta yapmaya karar verdiği gibi bir an önce çekilmesini istiyor. Onlara göre ABD askerleri Afganistan'da bir işgal gücü görüntüsü veriyorlar. Bu nedenle de El Kaide ve yandaşlarına yeni hedef tahtaları oluşturuyorlar. İşte İstanbul'da yapılan NATO konferansının ABD siyaseti açısından arka planı bu. Amerikan iç siyasi dinamiklerine bakarsak 2011'de Obama, NATO ve Afganistan'ı daha da zor bir yıl bekliyor.