Hem güçlü bir siyasetçi, hem de bir numaralı enerji oyuncusu... Rusya Federasyonu Başbakan Birinci Yardımcısı İgor Seçin'i anlatmak zor. Türkler bilir, Seçin'den randevu almak deveye hendek atlatmaktan zordur. Beş dakika görüşmek için aylardır bekleyen yatırımcılarımız var. Ne yapsınlar? Seçin'e ulaşamadılar ya, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın görüşüp, işi netleştirmesini beklediler hep.
Bakan Yıldız durumun farkında, bir ara "Seçin, seçime kaldı(!)" esprisi bile yaptı ama dünya küçük, yeni yılda yapılacak seçiminden önce Rusya'ya uçuverdi.
Başta Koç, Karamehmet, Aksa, Çalık, Bosphorus Gaz Corporation olmak üzere 26 şirket yöneticisinin de yüreği bir anda hopladı. İki ay önce EPDK'nın kapısını çalıp, "oyunda biz de varız" diyen şirketler, "alım satım" anlaşması imzalayamamış ve EPDK'dan kırmızı kart yemişlerdi. Bir tek Akfel ve Bosphorus Gaz, iyi niyet anlaşması imzalamıştı.
İşte bakan Taner'in Moskova gezisi bu yüzden kritik.
Görüşmelerde ilk etapta Güney Akım Boru Hattı'nın işleyişine ilişkin süreç öne çıktı. Güney Akım'da Türkiye'nin "münhasır ekonomik bölgede izin veren ülke" olarak imzası gerekiyor. İmza atılacak ve tören bahanesiyle "ana yemeğe" geçileceği kesin.

***
Öyle ya, Ankara-Moskova hattında ana yemek ne?
Bence, Batı Hattı 1.
1986'da imzalanan ve süresi 25 yıl olan kontrat! Botaş'ın pozisyonunu sona erdiren kontrat!
Şimdi ortada kontrat yok ama bir boru hattı ve akan 6 milyar metreküp gaz var. Üstelik mevcut doğalgaz kanunu gereği Botaş'ın yeni kontrat yapmaya yetkisi yok. Dolayısıyla bu kontrat özel sektör tarafından üstlenilecek. Fakat "Kime, nasıl yetki verilecek" belli değil.
Bizce prosedürün ipucu belli. Altı yıl önce yapılan kontrat devrine bakmak yeterli. Türkiye'nin daha önce izin verdiği ve ihaleye giren şirketler, Gazprom'un ön kontrat verdiği şirketlerdi. Dolayısıyla şimdi de aynı yol izlenecek.
Birkaç aydır EPDK'nın ve Enerji Bakanlığı'nın kapısında bekleyen şirketler, önce Gazprom'un kapısından geçmeleri gerektiğini çoktan öğrendiler.
Acaba kaçı bu kapıdan geçti.
İşin sırrı burada.
Çünkü Gazprom'un izin vereceği şirketler, Ankara'nın onaylayacağı şirketler olacak. Bunu, bakan Yıldız'ın Seçin ile yapacağı görüşmenin ardından birkaç hafta içinde öğreneceğiz.
***
Batı Hattı, 14 milyar metreküp gazın aktığı bir hat.
2005'de Batı Hattı 2'de 4 milyar metreküp gaz kontratı özel sektöre devredildi. Bu yılın ortasından itibaren Batı Hattı 1'deki 6 milyar metreküp gaz kontratının devrini tartışıyoruz. Bu devirle birlikte fiyat oyununda ne değişecek? Oyuncuların fiyatı aşağı çekme şansı olacak mı, olmayacak mı? Botaş'la aynı fiyata gaz alan özel sektör, Botaş'la nasıl rekabet edip, nasıl kâr yazacak? Kim pes edecek?
Tüm bu seçenekler arasında Türkiye'nin, "Al ya da öde" yükümlülüğü önümüzdeki yıllara nasıl dağılacak? Yani, bir yanda enerji ticareti, bir yanda da Hazine üzerindeki yük.
2011'de enerjiye 50 milyar dolardan fazla para ödedik. 2012'de enerji faturamız en az yüzde 20 artacak.
O yüzden enerjide arz güvenliği beklemeyecek kadar kritik!