Süveyş'i biz başlattık, Amerikalılar bitirdi. Biz dediğim Osmanlı... İmparatorluk, "pusula" sayesinde güneye ve denizlere kayan ticaret yollarının, kendi üzerinden geçen Baharat Yolu'nun zayıfladığının farkındadır. Süveyş sayesinde ticaretin kendi üzerinden akışını sürdürebilir kılmak ve zenginliğin kavşağını tutmak amacındadır.
Vizyon, ardında doğru strateji ve yol haritası yoksa, ham bir rüya halini alabiliyor. Nitekim Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlayan bu yapay suyolunu, doğru finansman modeliyle çıkagelen İngiltere bitirebilmiştir.
Panama Kanalı; Süveyş'ten farklı olarak, yüzbinlerce tonluk gemileri 28 metrelik yokuştan çıkaracak kadar ileri teknoloji ürünüdür. Ama asıl başarısı; inşasındaki bin bir güçlükten öte, finansman modelindeki mucizesinde yatmaktadır. Tek başına devletlerin kamu sektörü yanı sıra özel sektör devlerinin "uzlaşacağı" finansal mühendislikle gerçekleşmiştir.
Bizim Çılgın Projemiz; "Kanal İstanbul", çılgınlığını; inşaat teknolojisinden değil, bunu "gerçekleştirme iradesinden" almaktadır.
Proje; "çılgın" olabilir ama finansman modelinin ayağı yere "sağlam" basmalı. Bu sağlamlık, modelin "yaratıcı" olmasını engellemiyor kuşkusuz. Ancak "hak ediş" veya "hasılat paylaşım" modelleri, sağlamlık kriterini temin etse dahi; yeterli olmayabilir.
Neticede stat veya viyadükten değil; 30 milyarlık projeden söz ediyoruz.
30 milyar, yalnızca Türkiye için değil, her coğrafyada çok büyük bir paradır. Finansman sağlanması yönünde çılgın girişimcinin verdiği "güvence"; "bir kısmını özkaynak, gerisi..." yeterli değildir. Serdar İnan'ın ".. gerisi" dediği; "kafamda bir model var, onunla finanse etmeyi düşünüyorum" ifadesi.
Aslında dev projelerin finansman modeline bakınca ortaya çıkan gerçek şu; yalnızca tek bir finansman modelinin yetersiz olduğudur. Yetmiyor; tek bir firmanın gücünü de aşacak boyuttadır.
Biliyoruz ki eğer bu çılgın kanal yapılacaksa, bunu hayata geçirecek "irade"; finansman modelini de düşünmüş olmalıdır. Burada elimizdeki çağdaş enstrüman; PPP dediğimiz; kamu özel ortaklığı modelidir. Public Private Partnership dediğimiz bu model zaten AK Parti'nin üzerinde çalıştığı modeldir. Dev hastane projeleri zaten PPP ile gerçekleştirilecek.
Çılgın projenin finansmanı, bana göre PPP modelinin, en büyük sınavı olacaktır.
